در مبحث‌ حاضر از مقررات ملی‌ ساختمان ضوابط‌ الزامی‌ در طراحی‌ و اجرا، در زمینه‌ پوسته‌ خارجی‌، سیستم‌های‌ تأسیسات گرمایی‌، سرمایی‌، تهویه‌، تهویه‌ مطبوع، تأمین‌ آب گرم مصرفی‌، تأسیسات برقی‌ و سیستم‌ روشنایی‌، در جهت‌ بهبود عملکرد عناصر و تجهیزات از دیدگاه انرژی‌، و هم‌چنین‌ کاهش‌ نیاز و مصرف انرژی‌ ساختمان، تا حدود تعیین‌شده در این‌ مبحث‌، ارائه‌ می‌گردد.

در این‌ فصل‌ مبحث‌، کلیات، شامل‌ دامنه‌ کاربرد، میزان کارایی‌ انرژی‌ ساختمان و هم‌چنین‌ استانداردها و آیین‌نامه‌های‌ مرجع‌ مورد استناد در این‌ مبحث‌ ارائه‌ شده است‌.

در فصل‌ دوم تعاریف‌ عبارات و واژه‌های فنی‌ مورد استفاده در این‌ مبحث‌، و در فصل‌ سوم مقررات کلی‌ طراحی‌ و اجرا ارائه‌ شده است‌.

فصل‌ چهارم به‌ ضوابط‌ اجباری‌ اختصاص داده شده است‌. رعایت‌ این‌ ضوابط‌ در تمامی‌ موارد و برای‌ همه‌ روش‌های‌ در نظر گرفته‌شده برای‌ طراحی‌ و اجرا الزامی‌ است‌.

در فصل‌ پنجم‌، تمامی‌ ضوابط‌ مربوط به‌ روش تجویزی‌ ارائه‌ شده است‌. در قسمت‌ اول این‌ فصل‌ از مبحث‌، اصول کلی‌ مطرح برای‌ این‌ روش، و در ادامه‌ الزامات مربوط به‌ طراحی‌ پوسته‌ خارجی‌ ساختمان، تأسیسات مکانیکی‌، تأسیسات الکتریکی‌، و هم‌چنین‌ روشنایی‌ طبیعی‌ و سیستم‌های‌ بر پایه‌ انرژی‌های‌ تجدیدپذیر ارائه‌ شده است‌.

در سه‌ فصل‌ بعدی‌ (فصل‌های‌ ششم‌ تا هشتم‌)، با ساختاری‌ مشابه‌ ساختار فصل‌ پنجم‌، تمامی‌ ضوابط‌ مربوط به‌ سه‌ روش دیگر طراحی‌، یعنی‌ روش موازنه‌ای‌ (کارکردی‌)، نیاز انرژی‌ و کارایی‌ انرژی‌ ساختمان ارائه‌ شده است‌.

در ضمن‌، در پیوست‌های‌ سیزده گانه‌ این‌ مبحث‌ نیز اطلاعات تکمیلی‌ و روش‌های‌ محاسبه‌ مربوط به‌ بخش‌های‌ مختلف‌ مبحث‌ ارائه‌ شده است‌.

شایان ذکر است‌ که‌ رعایت‌ الزامات تعیین‌شده در این‌ مبحث‌، باید همواره با رعایت‌ هم‌زمان الزامات تعیین‌شده در دیگر مباحث‌ مقررات ملی‌ ساختمان همراه باشد. برای‌ مثال، علاوه بر رعایت‌ ضوابط‌ تعیین‌شده در این‌ مبحث‌ در مورد حداکثر میزان تهویه‌ و تعویض‌ هوا، تأمین‌ حداقل‌ هوای‌ لازم برای‌ سلامت‌ ساکنان و احتراق دستگاه‌ها، باید در مطابقت‌ با مبحث‌ 14 مقررات ملی‌ ساختمان باشد.

19-1-1 دامنه‌ کاربرد

این‌ مقررات، در خصوص ساختمان‌های‌ جدید، در موارد زیر لازم‌الاجراست‌:

الف‌- ساختمان‌هایی‌ که‌ با مصرف انرژی‌ گرم و یا سرد می‌شوند،

ب- سیستم‌ها و تجهیزاتی‌ که‌ در تأسیسات مکانیکی‌ و برقی‌ ساختمان‌های‌ بند الف‌ مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این‌ مبحث‌ در خصوص انرژی‌ مصرفی‌ برای‌ هر گونه‌ فرایند تولید در داخل‌ یک‌ ساختمان موضوعیت‌ ندارد.

کلیه‌ ضوابط‌ این‌ مبحث‌ می‌تواند، با رعایت‌ سایر مباحث‌ مقررات و ضوابط‌ فنی‌، برای‌ بهسازی‌ ساختمان‌های‌ موجود نیز استفاده شود.

در مورد ساختمان‌های‌ زیر، ضوابط‌ این‌ مبحث‌ لازم‌الاجرا نیست‌:

– ساختمان‌های‌ مورد استفاده برای‌ پرورش، نگهداری‌ و تکثیر حیوانات؛

– ساختمان‌هایی‌ که‌ بنا به‌ عملکرد خاصشان، برای‌ مدت طولانی‌ باز نگه‌ داشته‌ می‌شوند، و فضاهای‌ داخل‌ ساختمان در ارتباط مستقیم‌ با فضای‌ خارج قرار می‌گیرد؛

– ساختمان‌های‌ موقت‌، با دوره بهره‌برداری‌ کمتر از 2 سال و ساختمان‌هایی‌ که‌دائماً در حال نصب‌ و برچیده شدن هستند؛

– ساختمان‌های‌ موجود که‌ اقدامات بازنوسازی‌ و بهسازی‌ بر روی‌ آن‌ها محدود باشد؛

محدودیت‌های‌ استفاده از روش‌های‌ «تجویزی‌» (فصل‌ 19-5) و «موازنه‌ای‌ (کارکردی‌)» (فصل‌ 19-6) در بخش‌ 19-3-2-1-1 تعیین‌ شده است‌.

صلاحیت‌ طراحی‌، برای‌ استفاده از روش‌های‌ «نیاز انرژی‌» (فصل‌ 19-6) و «کارایی‌ انرژی‌» (فصل‌ 19-7)، توسط‌ وزارت راه وشهرسازی‌ تعیین‌ می‌گردد.

19-1-2 میزان کارایی‌ انرژی‌ ساختمان‌ها

در این‌ مبحث‌، سه‌ حد کیفیت‌ (رده انرژی‌) ساختمان، با تعیین‌ میزان کارایی‌ انرژی‌، تعریف‌ می‌شود:

– ساختمان منطبق‌ با مبحث‌ 19 مقررات ملی‌ ساختمان (EC)

– ساختمان کم‌انرژی‌ (+EC)

– ساختمان بسیار کم‌انرژی‌ (++EC)

لازم به‌ ذکر است‌ EC مخفف‌ Energy Compliant می‌باشد. علاوه بر رده‌های انرژی‌ فوق، ساختمان‌های‌ ویژه‌ای را نیز می‌توان طراحی‌ کرد که‌ دارای‌ مصرف انرژی‌ نزدیک‌ به‌ صفر هستند.

19-1-2-1 ساختمان منطبق‌ با مبحث‌ 19 مقررات ملی‌ ساختمان (EC)

در این‌ مبحث‌، عنوان «منطبق‌ با مبحث‌ 19 مقررات ملی‌ ساختمان» به‌ ساختمانی‌ اطلاق می‌شود که‌ در طراحی‌ و اجرای‌ آن، علاوه بر رعایت‌ ضوابط‌ اجباری‌ بخش‌ 19-4، انتظارات تعیین‌شده در یکی‌ از بخش‌های‌ 19-5 تا 19-8، برای‌ ساختمان تحت‌ همین‌ عنوان، را نیز جوابگو باشد.

19-1-2-2 ساختمان کم‌انرژی‌ (+EC)

در صورتی‌ که‌ علاوه بر جوابگویی‌ به‌ انتظارات تعیین‌شده برای‌ ساختمان «منطبق‌ با مبحث‌ 19 مقررات ملی‌ ساختمان (EC) » در بند 19-1-2-1، حدود کیفیت‌ تعریف‌شده در یکی‌ از بخش‌های‌ 19-5 تا 19-8، برای‌ «ساختمان کم‌انرژی‌(+EC) »، در طراحی‌ و اجرا، ملاک عمل‌ قرار گرفته‌ باشد، این‌ عنوان به‌ ساختمان تعلق‌ می‌گیرد.

لازم به‌ذکر است‌ دست‌یابی‌ به‌ این‌ حد کیفیت‌ ساختمان (از دیدگاه انرژی‌) اختیاری‌ است‌، به‌ استثنای‌ مواردی‌ که‌ در دستورالعمل‌ها و بخش‌نامه‌های‌ صادر شده توسط‌ وزارت راه وشهرسازی‌ در این‌ زمینه‌، بسته‌ به‌ محل‌ قرارگیری‌ ساختمان (استان، شهر، …) و مشخصات آن (تعداد طبقات، متراژ، کاربری‌، …)، تعیین‌ می‌گردد.

19-1-2-3 ساختمان بسیار کم‌انرژی‌ (++EC)

در صورتی‌ که‌ علاوه بر جوابگویی‌ به‌ انتظارات تعیین‌شده برای‌ ساختمان «منطبق‌ با مبحث‌ 19 مقررات ملی‌ ساختمان (EC) » در بند 19-1-2-1، حدود کیفیت‌ تعریف‌شده در یکی‌ از بخش‌های‌ 19-5 تا 19-8، برای‌ «ساختمان بسیارکم‌انرژی‌(++EC) »، در طراحی‌ و اجرا، ملاک عمل‌ قرار گرفته‌ باشد، این‌ عنوان به‌ ساختمان تعلق‌ می‌گیرد.

لازم به‌ذکر است‌ دست‌یابی‌ به‌ این‌ حد کیفیت‌ ساختمان (از دیدگاه انرژی‌) اختیاری‌ است‌، به‌ استثنای‌ مواردی‌ که‌ در دستورالعمل‌ها و بخش‌نامه‌های‌ صادر شده توسط‌ وزارت راه وشهرسازی‌ در این‌ زمینه‌، بسته‌ به‌ محل‌ قرارگیری‌ ساختمان (استان، شهر، …) و مشخصات آن (تعداد طبقات، متراژ، کاربری‌، …)، تعیین‌ می‌گردد.

19-1-2-4 ساختمان با مصرف انرژی‌ نزدیک‌ به‌ صفر (ECnZ)

در صورتی‌ که‌ علاوه بر جوابگویی‌ به‌ انتظارات تعیین‌شده برای‌ ساختمان «منطبق‌ با مبحث‌ 19 مقررات ملی‌ ساختمان (EC) » در بند 19-1-2-1، حدود کیفیت‌ تعریف‌شده در بخش‌ 19-8، برای‌ «ساختمان با مصرف انرژی‌ نزدیک‌ به‌ صفر (ECNZ) »، در طراحی‌ و اجرا، ملاک عمل‌ قرار گرفته‌ باشد، این‌ عنوان به‌ ساختمان تعلق‌ می‌گیرد.

لازم به‌ذکر است‌ دست‌یابی‌ به‌ این‌ حد کیفیت‌ ساختمان (از دیدگاه انرژی‌) اختیاری‌ است‌، به‌ استثنای‌ مواردی‌ که‌ در دستورالعمل‌ها و بخش‌نامه‌های‌ صادر شده توسط‌ وزارت راه وشهرسازی‌ در این‌ زمینه‌، بسته‌ به‌ محل‌ قرارگیری‌ ساختمان (استان، شهر، …) و مشخصات آن (تعداد طبقات، متراژ، کاربری‌، …)، تعیین‌ می‌گردد.