17-3 مقررات ویژه گازرسانی بهساختمانهای عمومی و خاص (بخش اول لولهکشی گاز طبیعی با فشار)
17-3-1 کلیات
برخی از مواردیکه در ساختمانهای عمومی و خاص باید رعایت گردند در این بخش ذکر گردیدهاند، طراح موظف است از حداکثر ایمنی کاربران ساختمانها در مقابل خطرات ناشی از گاز طبیعی متقابلاً و از ایمنی سیستم لولهکشی گاز ساختمان در برابر آسیبهای احتمالی اطمینان حاصل نماید.
17-3-1-1 پیشگیری از گاززدگی در اثر سوخت ناقص وسایل گازسوز و یا نفوذ گازهای سمی حاصل از احتراق از طریق محل شکستگی دودکشهای سیمانی، درزها و منافذ دودکشهای فلزی بهداخل فضاهای مورد استفاده افراد بهخصوص در حالت خواب.
17-3-1-2 پیشبینیهای لازم برای آگاهسازی بهموقع مسئولین یا کاربران ساختمان از نشت گاز، آتشسوزی و سایر موارد غیرعادی مرتبط با گاز.
17-3-1-3 طراحی یا نصب سیستم لولهکشی گاز، وسایل گازسوز و دودکشها بهگونهای که در هنگام بروز وقایع غیرمترقبه و یا در زمان هجوم افراد برای فرار از محل، مصون از برخورد یا صدمه باشند.
17-3-1-4 کاهش تعداد وسایل گازسوز در فضاهای داخلی بهحداقل.
17-3-1-5 پیشبینی تهویه کافی و انتقال کامل محصولات احتراق وسایل گازسوز به بیرون از ساختمان.
17-3-1-6 تفکیک سیستم لولهکشی گاز بهقسمتهای متعدد بهطوریکه در شرایط غیرعادی بتوان هر قسمت را جداگانه از مدار خارج نمود.
17-3-1-7 نصب علایم مشخصکننده محل شیرهای قطع سریع جریان گاز و دیگر نقاط ضروری در سیستم لولهکشی گاز.
17-3-1-8 رعایت ضوابط لولهکشی ساختمانهای عمومی طبق مقررات این بخش برای ساختمانهایی که کاربری اولیه آنها مسکونی بوده ولی در زمان اجرای لولهکشی گاز دارای کاربری عمومی هستند.
17-3-1-9 مطابقت لولهکشی و نصب تجهیزات گازسوز با ضوابط ساختمانهای عمومی برای ساختمانهایی که با کاربری مسکونی دارای تأییدیه لولهکشی گاز میباشند و بعداً کاربری آنها به ساختمانهای عمومی تغییر کند، در اینصورت تأییدیه اولیه از درجه اعتبار ساقط است.
17-3-2 ممنوعیت نصب وسایل گازسوز گرمایشی
نصب وسایل گازسوز گرمایشی (انواع بخاری، آب گرمکن و پکیج) در فضاهای داخلی ساختمانهای عمومی و خاص ممنوع است. مگر آنکه هوای مورد نیاز احتراق آنها از فضای خارج از ساختمان تأمین شود. این ممنوعیت شامل موارد زیر بوده ولی محدود بهآنها نمیباشد:
17-3-2-1 اتاقها، سالنها، دفاتر، کلاسها در کلیه ساختمانهای عمومی و خاص.
17-3-2-2 کلیه فضاهای داخلی اصلی و وابسته در مهدکودکها، کودکستانها، خانههای سالمندان و محلهای نگهداری معلولین جسمی و روانی.
17-3-2-3 فضاهای وابسته و جانبی در محلهای تجمع مانند دفاتر کار مسئولین، اتاق پروژکتور نمایش فیلم، بوفه در سینماها و محلهای مشابه.
17-3-2-4 دفاتر کار، بایگانی، بوفهها و غذاخوریها، آزمایشگاهها، اتاقهای نگهبانی و آسایشگاههای نگهبانها، مهمانسراها در دانشگاهها و مدارس.
17-3-2-5 انبارهای محل نگهداری مواد قابل اشتعال، کارگاههای محل کار با مواد قابل اشتعال، کارگاههای رنگ، کارگاههای نجاری، خشکشوییها و محلهای مشابه.
17-3-2-6 انبارهای محل نگهداری دارو و مواد شیمیایی، رختشویخانهها، انبارهای البسه و ملحفه در بیمارستانها، هتلها، خوابگاهها و محلهای مشابه.
17-3-3 الزامات نصب وسایل گازسوز در شرایط خاص
17-3-3-1 چنانچه شرایط خاصی ایجاب نماید که وسیله گازسوزی در ساختمان دارای محدودیت نصب گردد، کف، سقف و دیوارهای محل نصب وسیله گازسوز و مسیر عبور دودکش آن از مصالح مقاوم در مقابل حرارت و غیرآتشگیر ساخته شود. رعایت این ضابطه حداقل تا فاصله یک متر از دستگاه گازسوز و دودکش آن الزامی بوده و درجه مقاومت مصالح بهکار رفته در مقابل حرارت باید از بخشهای ذیربط مقررات ملّی ساختمان و یا استانداردهای قابل قبول دیگر تعیین شود.
17-3-3-2 هوای مورد نیاز دستگاه گازسوز باید از هوای آزاد تأمین شود.
17-3-3-3 در صورت نصب دستگاه گازسوز در محل تجمع نظیر بوفه سینماها یا آبدارخانههای محلهای عمومی، علاوه بر رعایت موارد فوق، محل نصب وسیله گازسوز باید با ایجاد موانع مناسب از دسترس افراد غیرمسئول دور نگه داشته شود.
17-3-3-4 آشپزخانههای واقع در خوابگاههای دانشجویی، پانسیونها، مهمانسراها و مشابه آنها باید علاوه بر رعایت بندهای ذیربط فوق، در محلهای ایمن و مجزا از محلهای خواب ساخته شوند.
17-3-3-5 در صورتیکه واحد اقامتی یا خوابگاهی بهصورت آپارتمان مستقل باشد، نصب دستگاه گازسوز در آشپزخانه با رعایت ضوابط فوق مجاز است.
17-3-4 الزامات نصب تجهیزات ایمنی
17-3-4-1 نصب شیر خودکار قطع گاز حساس در مقابل زلزله و شیر قطع جریان گاز اضافی در ابتدای لولهکشی گاز ساختمانهای خاص الزامی است.
17-3-4-2 نصب دستگاه اعلام خطر نشت گاز در موتورخانههای ساختمانهای عمومی و خاص الزامی است.
17-3-4-3 تجهیزات ذکرشده در بندهای 17-3-4-1 و 2 باید با استاندارد ملّی یا استانداردهای معتبر بینالمللی مطابقت داشته باشند.
17-3-5 محدودیت عبور لوله گاز از سقفهای کاذب محلهای تجمع
17-3-5-1 عبور لولههای گاز از سقفهای کاذب سالنهای بزرگ که امکان مهار کردن لولهها میسر نیست ممنوع است.
17-3-5-2 در مواردی که امکان عبور لوله گاز (با رعایت کلیه ضوابط این مقررات) از سقفهای مذکور وجود داشته باشد، نصب شیر و هرگونه اتصالات غیرجوشی در محدودة فوق ممنوع است.
17-3-6 تأمین هوای احتراق برای وسایل گازسوز
17-3-6-1 در صورت ضرورت استفاده از وسایل گازسوزی نظیر خشککن گازی، کورههای آزمایشگاهی، آب گرمکنهای دیواری، هواسازها در داخل ساختمانهای عمومی باید در طراحی ساختمان و یا در هنگام نصب آنها، پیشبینیهای لازم جهت تأمین هوای کافی برای سوخت و تهویه از طریق ایجاد ارتباط با هوای آزاد بهعمل آید.
17-3-6-2 در ساختمانهای موجود که پیشبینیهای فوق بهعمل نیامده است رعایت تأمین هوای تازه الزامی است.
17-3-7 انتخاب مسیر دودکش وسایل گازسوز
17-3-7-1 در انتخاب مسیر عبور دودکشها باید احتمال نفوذ گازهای سمی حاصل از احتراق به فضاهای مجاور دیوارهای محل عبور دودکشها، مورد توجه قرار گیرد و پیشبینیهای لازم برای جلوگیری از این خطر در هنگام طراحی دودکشها بهعمل آید.
17-3-7-2 در صورت استفاده از دودکش مشترک، لازم است طراحی دودکشهای مشترک، اجرا و آزمایشهای نهایی آنها و همچنین کلیه موارد مرتبط با دودکشهای مشترک توسط افراد ذیصلاح و براساس اصول مهندسی و این مقررات انجام و کنترل گردد.
17-3-8 سایر موارد
در گرمابههای عمومی باید با دودبند کردن مسیر دود (از جمله گربهروها) و همچنین کف نمرهها از نفوذ احتمالی گازهای حاصل از احتراق بهفضای داخلی گرمابهها پیشگیری گردد. قبل از بهرهبرداری، دودبند بودن این مسیرها باید مورد آزمایش قرار گیرد.