پیوست 6 : درجه حفاظت بدنه لوازم و تجهیزات الکتریکی در برابر نفوذ رطوبت و اشیاء خارجی
پ 6-1 کلیات
درجه حفاظت لوازم و تجهیزات الکتریکی در برابر نفوذ رطوبت و اشیاء خارجی مطابق استاندارد شماره 2868 موسسه استاندارد ایران تحت عنوان «طبقه‌بندی درجات حفاظت پوشش‌ها در لوازم الکتریکی» از جمله چراغ‌ها طبقه‌بندی می‌شوند، شماره IP دارای دو درجه حفاظت می‌باشد و عموماً با یک عدد دو رقمی همراه است، رقم مشخصه اول که درجه حفاظت اشخاص در برابر تماس با قسمت‌های برق‌دار و یا نفوذ اجسام و اشیاء خارجی به محفظه برق‌دار را نشان میدهد، و رقم مشخصه دوم، درجه حفاظت در برابر آب و رطوبت را نشان میدهد و بصورت IPxx نشان داده می‌شود.
پ 6-1-1 مقادیر اولین و دومین رقم مشخصه و شرح مختصر آن‌ها و میزان حفاظت آن‌ها در جدول‌های شماره پ6-1-1:1 و پ6-1-1: 2 منعکس گردیده است.
جدول پ6-1-1:1 میزان حفاظت تعیین شده به وسیله اولین رقم مشخصه در برابر نفوذ اجسام و اشیاء خارجی برابر استاندارد 2868 ایران و IEC 60529
| رقم مشخصه اول | میزان حفاظت | |
| شرح مختصر | جزئیات نوع حفاظت ایجاد شده بوسیله پوشش دستگاه | |
| 0 | حفاظت نشده | حفاظت ویژه‌ای ندارد |
| 1 | حفاظت در برابر اجسام سخت بزرگتر از 50 میلی‌متر | دارای حفاظت برای اعضای بزرگ بدن انسان مانند دست (ولی فاقد حفاظت در برابر دسترسی عمدی). دارای حفاظت برای اجسام بیش از 50 میلی‌متر قطر |
| 2 | حفاظت در برابر اجسام سخت بزرگتر از 12 میلی‌متر | دارای حفاظت برای انگشتان یا اجسامی که طول آن از 80 میلی‌متر متجاوز نباشد. دارای حفاظت برای اجسام سخت با قطر بیش از 12 میلی‌متر |
| 3 | حفاظت در برابر اجسام سخت بزرگتر از 2/5 میلی‌متر | دارای حفاظت برای ابزارها، سیم‌ها و غیره با قطر یا با ضخامت بیش از 2/5 میلی‌متر، دارای حفاظت برای اجسام سخت با قطر بیش از 2/5 میلی‌متر |
| 4 | حفاظت در برابر اجسام سخت بزرگتر از 1/5 میلی‌متر | دارای حفاظت برای سیم‌ها یا تسمه‌ها با ضخامت بیش از یک میلی‌متر. دارای حفاظت برای اجسام سخت با قطر بیش از 1/5 میلی‌متر |
| 5 | حفاظت در برابر گرد و غبار | از نفوذ گرد و غبار به درون دستگاه کاملاً جلوگیری نشده است لیکن گرد و غبار به میزانی که در کار دستگاه ایجاد اختلال کند وارد نمی‌شود. |
| 6 | غیرقابل نفوذ در برابر گرد و غبار | هیچ‌گونه گرد و غباری نفوذ نمی‌کند |
جدول پ6-1-2:1 میزان حفاظت تعیین شده به وسیله دومین رقم مشخصه حفاظت در برابر آب و رطوبت برابر استاندارد 2868 ایران و IEC 60529
| رقم مشخصه دوم | میزان حفاظت | |
| شرح مختصر | جزئیات نوع حفاظت ایجاد شده بوسیله پوشش دستگاه | |
| 0 | حفاظت نشده | حفاظت ویژه‌ای ندارد. |
| 1 | حفاظت شده در برابر چکیدن آب | چکیدن آب (ریزش عمودی قطرات) اثر زیان‌آوری ندارد |
| 2 | حفاظت شده در برابر چکیدن آب با زاویه انحراف تا 15 درجه | قطرات عمودی آب بر پوشش با زاویه انحراف تا 15 درجه اثر زیان‌آور نخواهد داشت. |
| 3 | حفاظت شده در برابر پاشیدگی آب | بارش آب به صورت پاشیدگی تا زاویه 60 درجه از وضع قائم اثر زیان‌آور ندارد. |
| 4 | حفاظت شده در برابر ترشح آب | آب ترشح شده از هر سو به پوشش دستگاه اثر زیان‌آور نخواهد داشت. |
| 5 | حفاظت شده در برابر فوران آب | آب پرتاب شده توسط آب پخش کن از هر سو به پوشش دستگاه اثر زیان‌آور ندارد. |
| 6 | حفاظت شده در برابر امواج دریا | آب حاصله از امواج دریای طوفانی یا فوران شدید آب نباید به مقدار زیان‌آور داخل محفظه شود. |
| 7 | حفاظت شده در برابر اثرات غوطه ور شدن در آب | هنگامی که پوشش دستگاه در شرایط معینی از فشار و زمان در آب غوطه ور می‌شود نباید نفوذ آب به مقدار زیان‌آوری در آن امکان‌پذیر باشد. |
| 8 | حفاظت شده در برابر فرورفتگی در زیر آب | تجهیزات برای فرورفتگی مداوم در زیرآب در شرایطی که به وسیله سازنده مشخص می‌شود مناسب است.
تبصره: معمولاً این بدان معنی است که تجهیزات به طور غیرقابل نفوذی آب‌بندی شود. هر چند در انواع معینی از تجهیزات، این طور استنباط می‌شود که آب ممکن است داخل شود اما اثر زیان‌آور نخواهد داشت. |
پ 6-1-2 مقادیر رقم مشخصه اول و دوم درجه حفاظت شرح مختصر و تعریف IEC برای حفاظت اشخاص و نیز حفاظت قسمت‌های ماشین دوار در جداول شماره پ6-1-1:2 و پ6-1-2:2 منعکس گردیده است.
جدول پ6-1-2: 1 رقم اول مشخصه IP برای حفاظت اشخاص و نیز حفاظت قسمت‌های ماشین‌های دوار و در داخل دستگاه (IEC 60034-5)
| شماره | شرح مختصر | تعریف IEC |
| 0 | ماشین بدون حفاظت | هیچ‌گونه حفاظت ویژه‌ای وجود ندارد |
| 1
(2) |
ماشین در برابر اجسام جامد خارجی با قطر بیش از 50 میلی‌متر حفاظت دارد | دارای حفاظت در برابر تماس تصادفی یا نزدیک شدن اعضای بدن انسان مانند دست( ولی بدون حفاظت در برابر دسترسی عمدی) و اجسام جامد خارجی با قطر بیش از 50 میلی‌متر با قسمت‌های برق‌دار یا متحرک در داخل بدنه دستگاه |
| 2
(2) |
ماشین در برابر اجسام جامد خارجی با قطر بیش از 12 میلی‌متر حفاظت دارد | دارای حفاظت در برابر نزدیک شدن انگشتان یا سایر اجسام مشابه که طول آن از 80 میلی‌متر تجاوز نکند و اجزای اجسام جامد با قطر بیش از 12 میلی‌متر با قسمت‌های برق‌دار یا متحرک در داخل بدنه دستگاه |
| 3
|
ماشین در برابر اجسام جامد با قطر بیش از 5/2 میلی‌متر حفاظت دارد | دارای حفاظت در برابر تماس یا نزدیک شدن ابزار یا سیم‌ها با قطر بیش از 5/2 میلی‌متر با قسمت‌های برق‌دار یا متحرک در داخل بدنه دستگاه |
| 4
(2) |
ماشین در برابر اجسام جامد با قطر بیش از 1 میلی‌متر حفاظت دارد | دارای حفاظت در برابر تماس یا نزدیک شدن سیم‌ها یا نوارهایی به قطر بیش از 1 میلی‌متر و اجزای اجسام جامد با قطر بیش از 1 میلی‌متر با قسمت‌های برق‌دار یا متحرک در داخل بدنه دستگاه |
| 5
(3) |
ماشین در برابر گرد و خاک حفاظت دارد | از ورود گرد و خاک به طور کامل جلوگیری نمی‌شود ولی گرد خاک نیز به مقداری که برای اختلال در کار رضایتبخش ماشین کافی باشد وارد دستگاه نخواهد شد. |
| 6 | کاملاً بسته در برابر گرد و غبار | از ورود گرد و غبار به طور کامل جلوگیری می‌شود. |
1 – شرح ارائه شده در ستون دوم این جدول نباید برای مشخص نمودن نوع حفاظت استفاده شود.
2- ماشین‌هایی که رقم اول مشخصه آن دارای شماره‌های 3,2,1 یا 4 می‌باشد. اشیاء منظم یا غیرمنظمی که ابعاد سه‌گانه عمود بر هم آن از رقم تعیین شده در جدول متجاوز باشد را شامل نمی‌شود.
3- درجه حفاظت تعیین شده در برابر گرد و خاک در این استاندارد کلی است. هنگامی که نوع گرد و خاک (ابعاد ذرات، ماهیت آن مانند فیبری) مشخص شود) شرایط آزمون با توافق سازنده و مصرف کننده تعیین شود.
جدول پ6-1-2:2 رقم مشخصه دوم مشخصه IP برای حفاظت در برابر اثرات زیان‌آور نفوذ آب به ماشین‌های دَوار (IEC 60034-5)
| شماره | شرح مختصر | تعریف IEC |
| 0 | ماشین بدون حفاظت | هیچ‌گونه حفاظت ویژه‌ای وجود ندارد |
| 1
|
ماشین در برابر قطرات آب حفاظت دارد. | قطرات آب که به طور عمودی بر روی ماشین فرو می‌افتد هیچ‌گونه اثر زیان باری نخواهد داشت. |
| 2
|
ماشین با انحراف حداکثر 15 درجه در برابر قطرات آب حفاظت دارد. | قطرات عمودی بر روی ماشینی که حداکثر 15 درجه نسبت به وضعیت عادی آن منحرف شده باشد، هیچ‌گونه اثر زیان باری نخواهد داشت. |
| 3
|
ماشین در برابر افشاندن آب (spraying) حفاظت دارد. | قطرات آب که به صورت افشان و با زاویه حداکثر 60 درجه نسبت به خط قائم بر روی دستگاه فرود آید اثر زیان‌آوری نخواهد داشت. |
| 4
|
ماشین در برابر پاشیده شدن آب حفاظت دارد. | آبی که از هر جهت بر روی ماشین پاشیده شود هیچ‌گونه اثر سویی بر آن نخواهد داشت. |
| 5
|
ماشین در برابر فوران آب حفاظت دارد. | فوران آب از هر نوزل و از هر جهت هیچ‌گونه اثر زیان‌آور بر روی ماشین نخواهد داشت. |
| 6 | ماشین در برابر دریاهای طوفانی حفاظت دارد. | آب دریاهای طوفانی یا آب فواره‌های قوی و با فشار، به طوری که اثر سوء بر دستگاه باقی گذارد، وارد آن نخواهد شد. |
| 7 | ماشین در برابر فرورفتن در آب حفاظت دارد. | اگر ماشین در شرایط مشخصی از فشار و زمان در آب فرو رود آب به صورت زیان‌آور وارد ماشین نخواهد شد. |
| 8 | ماشین در برابر فرورفتن دایم در آب حفاظت دارد. | ماشین برای فرو رفتن دایم در آب در شرایطی که بوسیله سازنده مشخص می‌شود مناسب است. (2) |
1- شرح ارائه شده در ستون دوم این جدول نباید برای مشخص نمودن نوع حفاظت استفاده شود.
2- معمولاً این بدان معنی است که ماشین به صورت غیرقابل نفوذ بسته است. هر چند در برخی انواع ماشین‌ها می‌تواند بدان معنی باشد که آب فقط ممکن است به گونه‌ای وارد دستگاه شود که زیان‌آور نباشد.
