1-10-13 کلیات

مقررات ذکر شده در این بخش، در تأسیسات برقی همه انواع ساختمان‌ها قابل اجرا است (ردیف 13-2-1-1).

تبصره 1: برای مقررات محیط‌های خشک، محیط‌های نمناک، مرطوب، گرم و مخصوص به ردیف‌های مربوطه از این فصل رجوع شود.

تبصره 2: مقررات ذکر شده برای محیط‌های مخصوص کلی است و چنانچه نامی از محیط مخصوص برده نشده باشد، دلیل بر عدم لزوم رعایت مقررات مخصوص در آن نخواهد بود. به طور کلی مقررات مربوط به هر محیط مخصوص باید براساس کلیات ذکر شده در این مقررات و دستورالعمل‌ها و مقررات ذکر شده در استانداردهای معتبر دیگر (کلیات بخش 13-1) رعایت شود.

1-1-10-13 هر لامپ تخلیه الکتریکی در گازها (فلورسنت، بخار جیوه، بخار سدیم، متال هالید و غیره به بالاست القایی) حتی اگر مجهز به خازن‌های تصحیح ضریب قدرت باشند، باید در محاسبه جریان مجاز مدار مربوط به آن‌ها بدون خازن به حساب آورده شود. توان وسیله راه‌اندازی و تثبیت جریان آن‌ها (بالاست یا چوک القایی) نیز در تخمین درخواست نیروی برق باید منظور شده باشد (به ردیف 13-4-2-1- بند ب رجوع شود).

2-1-10-13 مدارهای تغذیه کننده چراغ‌ها یا نقاط روشنایی نباید پریزهای برق یا هرگونه وسیله یا دستگاه دیگر را تغذیه کنند.

تبصره 1: از هر مدار روشنایی می‌توان یک یا دو موتور کوچک را، به شرط آنکه مجموع توان آن‌ها از 100 وات تجاوز نکند، تغذیه کرد.

تبصره 2: در محاسبه جریان مدارهای تغذیه کننده مخلوطی از انواع چراغ‌های مختلف، علیرغم وجود اختلاف فاز ناشی از ضریب توانهای متفاوت چراغ‌ها، جریان‌ها به صورت جبری جمع شوند.

3-1-10-13 در ساختمان‌های مسکونی هر مدار روشنایی نباید بیش از 12 چراغ یا نقطه روشنایی (غیراز روشنایی ایمنی) را، اگر در بیش از یک اتاق یا فضای مشخص قرار گرفته باشند، تغذیه کند.

تبصره: تعداد چراغ‌های مدار که در یک اتاق یا فضای مشخص نصب می‌شوند فقط به جریان مجاز هادی مدار و حفاظت آن محدود می‌شود.

4-1-10-13 هر مدار پریز برق نباید بیش از 12 پریز مربوط به مصارف عمومی (غیرمشخص) را تغذیه کند.

تبصره: اگر نوع و توان وسایلی که از پریزها تغذیه خواهند شد معلوم باشد، تعداد آن‌ها برای هر مدار محدود به جریان مجاز هادی مدار و وسیله حفاظتی آن خواهد بود، به شرط آنکه از 12 عدد پریز تجاوز نکند.

5-1-10-13 کلیه مدارهای نهایی اعم از روشنایی و پریز برق، باید برای وصل به بدنه‌های هادی چراغ‌ها یا کنتاکت پریزها (بر حسب مورد) شامل هادی حفاظتی باشند.

تبصره: چنانچه بدنه چراغی از جنس عایق باشد، هادی حفاظتی در محل آن به دقت عایق‌بندی و رها می‌شود تا اگر احتمالاً در آینده در محل آن چراغ با بدنه عایق، چراغی با بدنه هادی نصب شود، از آن هادی حفاظتی استفاده شود.

6-1-10-13 ارتفاع پریزهای برق نصب شده روی دیوار از کف تمام شده نباید کمتر از 0/3 متر باشد.

7-1-10-13 حداقل فاصله کلیدها و پریزهای برق و جعبه فیوز در صورتی که شیر گاز طبیعی بالاتر از آن‌ها و یا در فاصله افقی آن‌ها نصب شده باشد، برابر 10 سانتی‌متر بوده و اگر شیر گاز اجباراً زیر آن‌ها نصب شده باشد فاصله حداقل برابر 50 سانتی‌متر خواهد بود (مبحث 17 مقررات ملی ساختمان).

8-1-10-13 حداقل فاصله کلیدها و پریزهای برق از لوله‌کشی گاز طبیعی برابر 5 سانتی‌متر می‌باشد (مبحث 17 مقررات ملی ساختمان).

9-1-10-13 حداقل ارتفاع نصب پریزهای برق برای ماشین لباسشویی و ماشین ظرفشویی در منازل مسکونی برابر 60 سانتی‌متر از کف تمام شده و حداقل فاصله آن از محل خروجی لوله آب و یا فاضلاب ماشین‌های مذکور، برابر 30 سانتی‌متر می‌باشد.

10-1-10-13 ارتفاع و محل نصب پریزهای برق وسایل و تجهیزات برقی نصب ثابت و پریزهای برق و خروجی‌های مدار تغذیه جهت تأمین برق دستگاه‌ها، تجهیزات، مصارف اختصاصی و غیره باید بر اساس نیاز و شرایط آن‌ها انتخاب گردد.

11-1-10-13 در ساختمان‌های مسکونی برای جلوگیری از خطرات برق گرفتگی کودکان باید پریزها مجهز به درپوش ایمنی یا پرده محافظ باشد.

12-1-10-13 کلیه پریزهای برق باید مجهز به هادی حفاظتی باشند.

13-1-10-13 استفاده از پریزهای برق چند خانه مجاز است و در این صورت از نظر ردیف 13-10-1-4 هر خانه یک پریز به حساب می‌آید.

14-1-10-13 به هر پریز برق یا خانه پریز فقط یک دوشاخه با اتصال زمین و یا دوشاخه مخصوص لوازم برقی با کلاس عایق‌بندی II (عایق‌بندی دوبل)، می‌توان وصل کرد.

15-1-10-13 توان مصرفی هر مدار پریز برق را باید با توجه به ضریب همزمانی آن مدار انتخاب گردد.

16-1-10-13 توان مصرفی تجهیزات نصب ثابت، باید برابر توان نامی آن‌ها انتخاب شود.

2-10-13 محیط‌های با شرایط عادی (محیط‌های خشک)

منظور محیط‌هایی است که در آن‌ها دما و رطوبت و شرایط دیگر عادی‌اند. در این گونه محیط‌ها معمولاً ژاله زایی یا تعرق صورت نمی‌گیرد و به عبارت دیگر هوا از رطوبت اشباع نمی‌شود این گونه محیط‌ها از جمله عبارتند از:

ادارات، مغازه‌ها، محیط‌های کار خشک و نظایر آنها. آشپزخانه منازل مسکونی و سرویس‌های بهداشتی (توالت و دستشویی) به غیر از حمام و دوش، جزء محیط‌های خشک به حساب می‌آید.

1-2-10-13 آپارتمان‌ها و منازل مسکونی

1-1-2-10-13 همه واحدهای مسکونی، بدون در نظر گرفتن سطح زیربنای آن‌ها باید حداقل دو مدار نهایی مستقل، به شرح زیر داشته باشند:

الف) یک مدار مختص روشنایی

ب) یک مدار مختص پریزهای برق

در هر حال شرایط ذکر شده در کلیات این فصل (ردیف 13-10-1) باید رعایت شده باشد.

تبصره: در واحدهای بزرگتر، تعداد مدارهای یاد شده ممکن است بیش از 2 مدار باشد.

2-1-2-10-13 در همه اتاق‌ها و فضاهای مسکونی (جز آشپزخانه، دستشویی، حمام و نظایر آن) پریزهای برق باید در نقاطی تعبیه شوند که فاصله هیچیک از نقاط خط پیرامون کف اتاق، از تصویر پریزها برروی خط پیرامون از 1/5 متر بیشتر نباشد. بدین معنی که فاصله دو پریز در طول و عرض اتاق حداکثر برابر 3 متر می‌باشد. اندازه‌گیری بر روی خط پیرامون انجام می‌شود درها و پنجره‌های شروع شده از کف نباید در اندازه‌گیری دخالت داده شوند.

فاصله تصویر پریز بر روی خط پیرامون از نزدیکترین لبه دریا پنجره‌ای که از کف شروع شده است نباید از 1/5 متر بیشتر باشد.

تابلو یا تابلوهای داخل واحدهای مسکونی نباید در محیط‌های مرطوب (حمام‌ها و نظایر آن) و یا در اتاقی که ممکن است خارج از دسترس قرار گیرد، مستقر شود.

3-1-2-10-13 در آشپزخانه منازل مسکونی الزامی به هم‌بندی اضافی نیست. چنانچه کمترین شکی نسبت به کارایی قطع وسایل خودکار مدار وجود داشته باشد در اینصورت، از هم‌بندی اضافی برای هم ولتاژ کردن استفاده می‌گردد (ردیف پ1-2-8-5).

4-1-2-10-13 محل و تعداد پریزهای برق آشپزخانه باید با توجه به چیدمان تجهیزات و وسایل برقی محل‌های کار و هم‌چنین قفسه‌بندی (کابینت) انتخاب شوند.

3-10-13 محیط‌های نمناک – محیط‌های مرطوب

محیط‌های نمناک محیط‌هایی‌اند که در آن‌ها وجود نم، ژاله زایی یا آثار موادشیمیایی و غیره، ممکن است مانع کار صحیح وسایل الکتریکی شود. این گونه محیط‌ها برای نمونه عبارتند از: فضای تهیه علوفه، اصطبل، زیرزمین نمناک، آشپزخانه بزرگ (صنعتی)، قصابی، نانوایی، سردخانه، موتورخانه تأسیسات مکانیکی، گلخانه، محیط باز (هوای آزاد) و نظایر آن.

محیط‌های مرطوب محیط‌هایی‌اند که در آن‌ها علاوه بر وجود نم، دیوارها و کف‌ها برای نظافت، معمولاً با آب تحت فشار (آب شیلنگ) شسته می‌شوند، این گونه محیط‌ها برای نمونه عبارتند از: رختشویخانه (بزرگ و صنعتی)، کارگاه مرطوب، کارواش، حمام، اتوکشی، کارگاه یا کارخانه لبنیات، قصابی‌های بزرگ، دباغ خانه، کارگاه و کارخانه شیمیایی، آبکاری فلزات (الکترولیز)، استخرها و نظایر آنها.

1-3-10-13 در این محیط‌ها مجاری سیم‌کشی از نوع توکار، تنها با استفاده از لوله فولادی و لوله پلاستیکی سخت و برای مجاری سیم‌کشی از نوع روکار با استفاده از لوله فولادی گالوانیزه مجاز است.

2-3-10-13 تجهیزات بکار رفته در این محیط‌ها باید مجهز به اتصالات مخصوص مربوط به نوع سیم‌کشی مورد استفاده باشد تا از نفوذ رطوبت به داخل لوله‌ها و تجهیزات (چراغ‌ها، جعبه تقسیم‌ها، کلیدها، پریزها، وسایل مصرف کننده و غیره) جلوگیری شود.

3-3-10-13 با توجه به مفاد ردیف 13-10-4-3، کلیه لوازم و تجهیزات بکار رفته در این گونه محیط‌ها باید از درجه حفاظت زیر برخوردار باشد:

الف) در محیط‌های نمناک، لوازم و تجهیزات ضد ترشح آب، با درجه حفاظت حداقل IPx4 (حفاظت شده در برابر ترشح آب)

ب) در سایر محیط‌های مرطوب و به غیر از حمام و استخر، لوازم و تجهیزات ضد آب تحت فشار، با درجه حفاظت حداقل IPX5 (حفاظت شده در برابر فوران آب) برای درجه حفاظت تجهیزات حمام و استخر به ردیف‌های 13-10-4-2-2 و 13-10-5-5 رجوع شود.

تبصره: عدد اول درجه حفاظت بر اساس استانداردهای معتبر و توسط سازندگان معتبر لوازم برقی تعیین و متناسب با شرایط و محیط نصب انتخاب می‌گردد.

4-3-10-13 قطعات فلزی بکار رفته در تأسیسات این نوع محیط‌ها باید در مقابل زنگ زدگی دارای پوشش مناسب و حفاظت شده باشند.

4-10-13 حمام‌ها و دوش‌ها در منازل، هتل‌ها و نظایر آن

1-4-10-13 در حمام‌ها و دوش‌ها، مانند کلیه محیط‌های دیگر، پریزهای برق مورد استفاده باید مجهز به هادی حفاظتی باشند. مگر در مواردی که از پریزهای مخصوص مجهز به ترانسفورماتور ایمنی (دارای دوسیم‌پیچ جدای اولیه و ثانویه) استفاده شده باشد، که در این صورت احتیاجی به هادی حفاظتی نخواهد بود (پریز معروف به ریش تراش).

1-1-4-10-13 دوش‌های اضطراری که در صنایع و آزمایشگاه‌ها این بخش از مقررات نبوده و تابع مقررات مخصوص خود خواهند بود.

2-1-4-10-13 در دوش‌ها و حمام‌های بیمارستان‌ها که ممکن است به شرایط خاصی احتیاج باشد، مقررات مخصوص خود باید رعایت شود و به هر حال کلیه پریزهای برق مورد استفاده در آن‌ها باید مجهز به هادی حفاظتی باشند.

2-4-10-13 این بخش از مقررات شرایط لازم‌الاجرا برای تأسیسات فشار ضعیف در حمام‌ها و دوش‌ها را شامل می‌شود. به منظور رعایت این الزامات و شرایط حمام به 3 منطقه شامل (zone 0، zone 1، zone2 ) تقسیم می‌گردد، این منطقه‌بندی در شکل‌های شماره 13-10 4-2:1 و 13-10-4-2:2 نمایش داده شده است.

1-2-4-10-13 تعاریف و موقعیت مناطق

الف) منطقه zone 0 داخل وان حمام یا زیردوشی است.

ب) حمام بدون زیردوشی تا ارتفاع 10 سانتی‌متری از کف شامل zone 0 می‌شود.

پ) zone 1 در حمام با زیردوشی و بدون زیردوشی و یا وان حمام شامل پلان افقی از کف تمام شده تا بلندترین نقطه خروجی دوش آب و یا 225 سانتی‌متر از کف تمام شده و یا هر کدام که بیشتر باشد (شکل‌های شماره 13-10-4-2: 1 و 13-10-4-2:2).

تبصره 1: فضای زیر وان جزء zone 1 در نظر گرفته می‌شود.

ت) zone 2 در حمام با زیردوشی و یا وان حمام مشابه zone 1 از نظر پلان افقی بوده که در پلان قائم 60 سانتی‌متر به آن اضافه می‌شود (شکل شماره 13-10-4-1:2).

تبصره 2: برای دوش‌های بدون زیردوشی zone 2 وجود نداشته و zone 1 فقط در سطح افقی به 120 سانتی‌متر افزایش می‌یابد.

2-2-4-10-13 الزامات ایمنی

الف) درجه حفاظت لوازم برقی که در zone 0 نصب می‌گردد برابر IPX7 (حفاظت شده در برابر فرورفتن در آب) می‌باشد.

ب) درجه حفاظت لوازم برقی که در zone 1 نصب می‌گردد برابر IPX4 (حفاظت در برابر پاشیدن آب) می‌باشد.

پ) درجه حفاظت لوازم برقی که در zone 6 نصب می‌گردد برابر IPX4 (حفاظت در برابر پاشیدن آب) می‌باشد (مشابه zone 1).

تبصره 1: جهت اطلاع از درجه حفاظت IPxx به پیوست شماره 6 رجوع شود.

تبصره 2: عدد اول درجه حفاظت بر اساس استانداردهای معتبر و توسط سازندگان معتبر لوازم برقی تعیین و متناسب با شرایط و محیط نصب انتخاب می‌گردد.

ت) لوله‌کشی برق در zone 2 ,zone 1 ,zone 0 حداقل در عمق 5 سانتی‌متری انجام گیرد.

ث) در zone 0 نباید هیچ‌گونه کلید قطع و وصل و بالاست و یا چوک القایی نصب شود.

ج) در zone 1 در صورت نصب پریز برق باید الزامات منابع تغذیه SELV و PELV رعایت شود یعنی حداکثر ولتاژ متناوب آن 25 ولت (AC) و ولتاژ مستقیم آن 60 ولت (DC) بدون تموج و منبع تغذیه آن باید در خارج از zone 0 و zone 1 نصب شود.

چ) در zone 2 نصب منبع تغذیه SELV و PELV در صورت نیاز مجاز می‌باشد.

ح) نصب کلید چراغ و پریز برق در zone 2 با ولتاژ نامی 230 ولت (AC) به شرط رعایت درجه حفاظت IPx4 مجاز می‌باشد.

خ) در zone 0 فقط وسایل برقی که سازندگان اجازه نصب آن را در این zone داده‌اند و توسط منبع تغذیه SELV با ولتاژ کار 12 ولت (AC) و یا 30 ولت (DC) بدون تموج تغذیه و حفاظت می‌شوند مجاز می‌باشند.

د) در zone 1 فقط تجهیزات نصب ثابت که سازندگان اجازه نصب آن را در این منطقه داده‌اند از قبیل پمپ‌های برقی وان، دوش و یا جکوزی، هواکش‌ها، حوله خشک کن برقی، آبگرمکن برقی، چراغ‌های روشنایی که مدار تغذیه آن‌ها 230 ولت جریان متناوب بوده که از طریق کلید جریان باقی مانده (RCD) با جریان عامل 30 میلی آمپر حفاظت می‌شوند و هم‌چنین تجهیزات برقی که با ولتاژ کار 25 ولت (AC) و یا 60 ولت (DC) بدون تموج در سیستم SELV و PELV تغذیه و حفاظت گردند، مجاز است.

3-4-10-13 در کلیه حمام‌ها و دوش‌ها، صرفنظر از اینکه وسایل نصب ثابت در آن‌ها وجود داشته باشد یا نه، باید هم‌بندی اضافی برای هم ولتاژ کردن، اجرا شود. ترمینال هم‌بندی اضافی به شکل یک ترمینال یا شینه مسی هم‌بندی در داخل جعبه دردار (جعبه ترمینال هم‌بندی) قابل بازدید نصب خواهد شد. این هم‌بندی باید موارد زیر را شامل شود (شکل شماره پ1-2-8-4):

الف) وان یا زیردوشی فلزی

ب) لوله‌های آب سرد و گرم فلزی (لوله‌های فلزی با روکش پلاستیکی شامل هم‌بندی اضافه نمی‌شود)

پ) بدنه‌های فلزی وسایل غیربرقی نصب ثابت و قسمت‌های هادی بیگانه از هر نوع ت لوله فلزی فاضلاب

ث) قسمت‌های فلزی سیستم تعویض و تهویه هوا، حرارت مرکزی یا هر نوع لوله فلزی دیگر

ج) لوله‌های گاز

چ) سازه و قطعات فلزی قابل دسترس

1-3-4-10-13 ترمینال یا شینه هم‌بندی اضافی حمام و دوش توسط هادی هم‌بندی اضافی به ترمینال یا شینه حفاظتی (PE) تابلوی برق تغذیه کننده مدارهای برق حمام و دوش وصل می‌گردد (شکل شماره پ 1-2-8-4).

2-3-4-10-13 جعبه ترمینال هم‌بندی حمام و دوش می‌تواند به دو صورت، داخل حمام و دوش و یا خارج از آن روی دیوار یکی از فضاهای همجوار حمام و دوش نصب گردد، توضیح اینکه برای حفظ یک دستی کاشی‌کاری در حمام و دوش و نیز جلوگیری از زنگ زدگی جعبه ترمینال نوع فلزی هم‌بندی، بهتر است روی دیوار فضای همجوار حمام و دوش نصب گردد (شکل شماره پ1-2-8-4).

3-3-4-10-13 هادی‌های حفاظتی مدارهای روشنایی، پریزهای برق، تجهیزات و وسایل الکتریکی (230 ولت AC)، در حمام و دوش، باید به ترمینال یا شینه حفاظتی (PE)، تابلوی تغذیه کننده مدارهای مذکور متصل گردند.

شکل 13-10-4-1:2- طرحواره موقعیت و ابعاد مناطق (zone)‌ها یا موقعیت زیردوش

تبصره: ابعاد اشاره شده در شکل‌های شماره 13-10-4-2: 1 و 13-10-4-2:2 به سانتی‌متر می‌باشد.

شکل 13-10-4-2:2 طرحواره موقعیت و ابعاد مناطق (zone)ها در حمام بدون زیردوشی

5-10-13 استخر

این بخش از مقررات شرایط لازم‌الاجرا برای تأسیسات برق فشار ضعیف در استخر را شامل می‌شود. به منظور رعایت این الزامات و شرایط، استخر و فضاهای اطراف آن به 3 منطقه (zone 2 ,zone 1, zone 0) تقسیم می‌شود که در شکل‌های شماره 13-10-5: 1، 13-10-5:2 و 13-10-5: 3 نشان داده شده است.

شکل 13-10-1:5 طرحواره ابعاد مناطق (zone) برای استخر و تخت پرش (دید از کنار)

*

شکل 13-10-5: 2 طرحواره ابعاد مناطق (zone) برای استخر احداث شده روی کف زمین (دید از کنار)

*

شکل 13-10-3:5 طرحواره ابعاد مناطق (zone) استخر، با دیوار جداکننده ثابت حداقل به ارتفاع 2/5 متر ( دید از بالا)

1-5-10-13 در zone 0 و zone 1 تأسیسات برق قابل نصب و بهره‌برداری باید از طریق منابع SELV که حداکثر ولتاژ متناوب آن 12 ولت (AC) و ولتاژ مستقیم آن 30 ولت (DC) بدون تموج می‌باشد، تغذیه گردد. منابع تغذیه سیستم‌های مذکور باید در خارج از zone 0 و zone 1 نصب گردند.

2-5-10-13 در zone 2 شرایط زیر باید از نظر حفاظت و نصب منابع SELV رعایت گردد.

الف) لوازم و تجهیزات برقی نصب شده در zone 2 استخر علاوه بر پیش‌بینی سایر حفاظت‌های لازم دیگر باید از طریق کلید جریان باقیمانده (RCD) با جریان عامل 30 میلی آمپر نیز حفاظت گردد.

ب) جداسازی عایقی بین مدارهای الکتریکی و تجهیزات لازم دیگر که در خارج از zone 1, zone 0 و zone 2 نصب می‌گردد، انجام گیرد.

3-5-10-13 کلیه قطعات فلزی قابل دسترس و هم‌چنین قطعات فلزی نصب شده در هر سه منطقه استخر ( zone 1 ,zone0 و zone 2) باید به سیستم هم‌بندی اضافی بمنظور هم پتانسیل کردن وصل گردند. موارد هم‌بندی به قرار زیر می‌باشند:

الف) کلیه لوله‌های آب،گاز، گرمایش و سرمایش فلزی

ب) لوله فلزی فاضلاب

پ) قسمت‌های فلزی سازه ساختمان

ت) قسمت‌های فلزی سازه داخل استخر

ث) آرماتوربندی کف و دیواره استخر

ج) بدنه‌های فلزی وسایل غیربرقی نصب ثابت و قسمت‌های هادی بیگانه از هر نوع

چ) آرماتوربندی کف و دیواره استخر غیرعایق‌بندی شده (عایق‌بندی آب)

تبصره: هادی‌های حفاظتی مدارهای روشنایی و پریزهای برق، تجهیزات و وسایل الکتریکی (230 ولت AC) استخر، باید به ترمینال یا شینه اتصال زمین تابلوی تغذیه کننده مدارهای برق مذکور متصل گردند.

4-5-10-13 در مناطق سه‌گانه ( zone 0،zone 1 و zone 2) سیستم لوله‌کشی و سیم‌کشی برق نباید دارای قطعات فلزی قابل دسترس باشند و چنانچه تأمین این شرایط از نظر اجرایی با مشکلاتی همراه باشند این قطعات باید به سیستم هم‌بندی اضافی متصل گردند. در این مناطق فقط اجرای لوله‌کشی و سیم‌کشی برای تغذیه دستگاه‌هایی که مناسب نصب در این مناطق ساخته شده‌اند مجاز می‌باشد.

عمق دفن لوله‌کشی و سیم‌کشی در هر سه منطقه حداقل 5 سانتی‌متر می‌باشد.

5-5-10-13 دستگاه‌های قابل نصب در هر سه منطقه باید دارای درجه حفاظت مطابق جدول شماره 13-10-5-5 باشند.

جدول 13-10-5-5 حداقل درجه حفاظت (IP) برای دستگاه‌ها و تجهیزات الکتریکی در مناطق (زون) استخر

 تبصره: عدد اول درجه حفاظت بر اساس استانداردهای معتبر و توسط سازندگان معتبر لوازم برقی تعیین و متناسب با شرایط و محیط نصب انتخاب می‌گردد

6-5-10-13 برای استخرهایی که دارای zone 2 نبوده و سیستم روشنایی آن در zone 1 نصب و اجرا می‌گردد و هم‌چنین از منابع تغذیه SELV تغذیه نمی‌گردند، باید شرایط زیر در آن برقرار باشد:

الف) مدارهای روشنایی علاوه بر سایر حفاظتهای مورد نیاز دیگر، باید از طریق کلید جریان باقی مانده (RCD) با جریان عامل 30 میلی آمپر حفاظت گردند.

ب) ارتفاع نصب چراغ‌ها از پایین‌ترین نقطه از zone 1 حداقل از 2 متر کمتر نباشد.

7-5-10-13 استفاده از منابع تغذیه PELV در استخر مجاز نمی‌باشد.

8-5-10-13 هادی حفاظتی مدارهای تأسیسات برقی در استخر از جمله مدارهای روشنایی غیره با ولتاژ 230 ولت (AC) باید به ترمینال یا شینه حفاظتی تابلو تغذیه کننده مدارهای مذکور وصل گردند.

6-10-13 سونای خشک

این بخش از مقررات مربوط به اجرای تأسیسات برق سونای خشک می‌باشد. محدوده عملکرد این بخش از مقررات اتاق سونا و هم‌چنین منطقه‌ای که هیتر (گرمکن سونا) در آن نصب می‌گردد را شامل می‌شود.

بمنظور رعایت این الزامات و شرایط ردیف‌های زیر، سونا به سه منطقه (zone 1 و zone 2 و zone 3) مطابق شکل شماره 13-10-6 تقسیم می‌گردد.

شکل 13-10-6 طرحواره مناطق (zone) مربوط به سونا بر اساس درجه حرارت محیط آن

1-6-10-13 برای حفاظت در مقابل برق گرفتگی در تماس مستقیم یا غیرمستقیم در فضای سونا، موارد زیر باید رعایت گردد:

الف) استفاده از منابع تغذیه SEL و ELV (به غیر از گرمکن برقی) برای کلیه تأسیسات برق سونا و مدارهای کنترل و فرمان

ب) عایق مدارهای SEL و ELV در محدوده سونا پس از اجرا باید به مدت 1 دقیقه تحت ولتاژ متناوب 500 ولت (AC) آزمایش شده باشند.

پ) بعنوان حفاظت اضافی علاوه بر سایر حفاظت‌ها، برای کلیه تأسیسات برق (230 ولت AC) سونا به غیر از مدار تغذیه کننده گرمکن برقی باید از کلید جریان باقیمانده (RCD) با جریان عامل 30 میلی آمپر استفاده شود.

ت) اجرای سیستم لوله‌کشی و سیم‌کشی باید حتی المقدور خارج از مناطق سه‌گانه (zone2 ,zone1 و zone 3) انجام گیرد، در صورت اجرای سیستم لوله‌کشی و سیم‌کشی در zone1 و zone3 سیم‌ها، باید از نوع مقاوم در برابر حرارت (سیم نسوز) و لوله‌ها هم باید از نوع فلزی انتخاب شوند.

ث) نصب پریز برق در فضای سونا ممنوع است.

ج) سیستم گرمایش (گرمکن برقی) سونا باید طبق دستورالعمل سازندگان آن که مطابق استانداردهای معتبر تولید شده،باشد، نصب و اجرا گردد.

چ) کلیه قطعات فلزی قابل دسترس و هم‌چنین بدنه‌های قسمت‌های هادی بیگانه نصب شده در هر سه منطقه (زون) سونا باید به سیستم هم‌بندی اضافی وصل گردد.

ح کلیه لوله‌کشی‌های آب، گاز، گرمایش و لوله‌های فلزی فاضلاب و قسمت‌های فلزی ساختمان باید به سیستم هم‌بندی اضافی وصل گردد.

خ) برای تغذیه مدارهایی که از منابع تغذیه SEL و PELV تغذیه می‌گردند، باید تابلوی برق مجزا از تابلوی تغذیه کننده سونا پیش‌بینی گردد.

2-6-10-13 هادی حفاظتی مدارهای تأسیسات برقی با ولتاژ 230 ولت (AC) از جمله مدار روشنایی باید به ترمینال یا شینه حفاظتی (PE) تابلو تغذیه کننده مدارهای مذکور وصل گردند.

7-10-13 سونای بخار

رعایت شرایط زیر برای محیط سونای بخار الزامی است:

الف) در محیط سونای بخار نصب هر گونه تجهیزات الکتریکی بغیراز چراغ روشنایی مجاز نمی‌باشد.

ب) مدار تغذیه چراغ روشنایی سونای بخار چنانچه با ولتاژ 230 ولت (AC) تغذیه گردد باید از طریق کلید جریان باقیمانده (RCD) با جریان عامل 30 میلی آمپر حفاظت شود، در غیراینصورت تغذیه چراغ روشنایی سونای بخار توسط منبع تغذیه SELV با ولتاژ کار 12 ولت (AC) و یا 30 ولت (DC) الزامی خواهد بود.

پ) نصب منبع تغذیه SELV و کلید قطع و وصل چراغ در محیط سونای بخار مجاز نمی‌باشد.

ت) عمق دفن لوله‌کشی و سیم‌کشی در محیط سونای بخار حداقل 5 سانتی‌متر می‌باشد.

ث) درجه حفاظت چراغ روشنایی سونای بخار باید برابر IPX7 انتخاب شود.

1-7-10-13 هادی حفاظتی مدار روشنایی با ولتاژ 230 ولت (AC) در سونای بخار باید به ترمینال یا شینه حفاظتی (PE) تابلو تغذیه کننده مدار مذکور وصل گردد.

8-10-13 محیط‌های گرم

محیط‌های گرم محیط‌هایی‌اند که دمای آن‌ها بیش از 35 درجه سانتیگراد باشد. این گونه محیط‌ها معمولاً جزء محیط‌های نمناک یا مرطوب نیز هستند. این گونه محیط‌ها برای نمونه عبارتند از: کارخانجات فولاد، شیشه، ذغال کُک، محیط‌های همجوار کوره‌های آبدهی فلزات، ذوب‌کاری، کوره‌های خشک‌سازی و نظایر آنها.

1-8-10-13 کلیه مقررات ذکر شده در ردیف 13-10-3- محیط‌های نمناک و مرطوب باید در این محیط نیز رعایت شود.

2-8-10-13 هادی‌ها، تجهیزات و اقلام برقی بکار رفته در محیط‌های گرم باید برای کار و استفاده در این گونه محیط‌ها مناسب باشد و ضرایب تقلیل مناسب برای هادی‌ها، تجهیزات و اقلام برقی که اثر درجه حرارت باعث کاهش جریان مجاز و ظرفیت آن‌ها می‌گردد، اعمال شود.

9-10-13 محیط‌های مخصوص دیگر

1-9-10-13 تأسیسات برقی در محیط‌های مخصوص که به علت اوضاع محیطی یا عملیاتی، خطرات عدیده‌ای را از نظر ایمنی به وجود می‌آورند یا تاثیر نامناسبی بر نحوه کار تجهیزات، وسایل و لوازم دارند باید طبق مقررات مربوط به هر یک از آن‌ها اجرا شود این قبیل محیط‌ها عبارتند از:

الف) محیط‌های باخطر آتش‌سوزی و یا انفجار

ب) محوطه‌های تأسیسات کشاورزی و دامداری

پ) محوطه‌های مربوط به مرکز کامپیوتر و مرکز داده

ت) پارک‌ها و کمپ ها

ث) اسکله‌های بنادر

ج) کاروانهای مسافرتی

چ) راهروهای تعمیراتی و عملیاتی

ح) محوطه‌های انواع تأسیسات دیگری که برای آن‌ها مقررات مخصوص وجود دارد

تبصره: برای محیط‌های مخصوص، استفاده از یکی از مقررات، آئین‌نامه‌ها یا استانداردهای بین‌المللی معتبر و مورد تأیید سازمان ملی استاندارد ایران الزامی خواهد بود.