14- 12 ذخیرهسازی و لولهکشی سوخت مایع
1-12-14 کلیات
1-1-12-14 دامنه کاربرد
الف) طراحی، ساخت، نصب مخزن ذخیره و تغذیه، و لولهکشی سوخت مایع باید طبق الزامات مندرج در این فصل از مقررات «"14-12" ذخیرهسازی و لولهکشی سوخت مایع» انجامپذیرد.
ب) این فصل از مقررات به ذخیرهسازی و لولهکشی سوخت مایع در تأسیسات گرمایی ساختمان، در داخل ساختمان و محوطه اختصاصی آن، میپردازد.
پ) ذخیرهسازی و لولهکشی سوخت مایع در تأسیسات سوخترسانی عمومی و صنعتی خارج از الزامات این فصل از مقررات است.
ت) مخازن ذخیره سوخت مایع موضوع این فصل از نوع آتمسفریک یا با فشار جو است. مخازن سوخت مایع تحت فشار خارج از حدود این فصل از مقررات است.
2-1-12-14 چنانچه مخزن سوخت مایع بدون استفاده رها شود و یا به محل دیگری برای استفاده مجدد منتقل گردد، باید کلیه لولهکشیهای مخزن در بالاتر از سطح زمین جمعآوری و انتهای آشکار لولههای مدفون درپوش شود. جابجائی و استفاده دوباره این مخزن باید با رعایت مقررات "شرکت ملی نفت ایران" انجام شود.
2-12-14 مخزن سوخت مایع
1-2-12-14 مخزن ذخیره و تغذیه سوخت مایع علاوه بر الزامات مندرج در این فصل، باید با رعایت مقررات "شرکت ملی نفت ایران" طراحی، ساخته و نصب شود.
2-2-12-14 در ساختمانی که تنها منبع انرژی گرمایی آن سوخت مایع است، گنجایش مخزن ذخیره آن باید دست کم معادل 20 درصد مصرف سالانه سوخت باشد.
3-2-12-14 مخزن سوخت مایع استوانهای برای نصب دفنی یا روی زمین، در محوطه اختصاصی ساختمان، یا در داخل ساختمان باید مطابق یکی از استانداردهای جدول (14-12-2-3) باشد.
نوع مخزن | جنس مخزن | محل نصب | نوع استاندارد | استاندارد ملی | استاندارد اروپایی | سایر استانداردها |
مخزن ذخیره افقی | فولادی | دفنی | ویژگی ها | 433 | BS/EN 12285-1 | UL58 |
روی زمین | ویژگی ها | BS/EN 12285-2 | UL 142 | |||
مخزن تغذیه مشعل | فولادی | روی زمین | ایمنی | UL 443 | ||
ویژگی ها | UL 80 | |||||
مخزن ذخیره افقی یا مخزن تغذیه مشغل | پشم شیشه مسلح پلاستیکی | دفنی | ویژگی ها | UL 1316 | ||
پشم شیشه مسلح پولی استر | دفنی | ویژگی ها | ASTM D4021 |
الف) استفاده از مخزن سوخت مایع، از نوع استوانهای افقی، که طبق استانداردهای دیگر طراحی و ساخته شده باشد، به شرطی مجاز است که از نظر جنس، نوع ساخت و دیگر مشخصات فنی، مشابه استانداردهای مقرر شده در جدول (14-12-2-3) و مورد تأیید باشد.
ب) مخزن ذخیره یا تغذیه سوخت مایع، برای دسترسی و بازدید باید دریچه بازدید داشته باشد که در بالای مخزن قرار میگیرد. این دریچه در زمان بسته بودن باید کاملا آب بند باشد.
پ) مخزن سوخت مایع غیرفلزی با کلیه اتصالات لولهکشی و دریچه دسترسی و بازدید آن، باید بصورت یک تکه ساخته شده باشد.
ت) فشار در بالای مخزن در شرایط کار عادی نباید از 6/9 کیلوپاسکال نسبی (یک پوند بر اینچ مربع نسبی) و در شرایط اضطراری نباید از 17/2کیلوپاسکال نسبی (2/5 پوند بر اینچ مربع نسبی) تجاوز کند.
ث) مخزن باید برای حداکثر فشار استاتیکی که هنگام پرشدن لوله هواکش یا پرکن، برکف مخزن وارد میشود طراحی شده باشد. فشار استاتیکی در کف مخزن نباید از 69 کیلوپاسکال نسبی (10 پوند بر اینچ مربع نسبی) بیشتر شود.
4-2-12-14 نصب مخزن دفنی
الف) مخزن زیرزمینی مدفون در ساختمان، یا در محوطه آن باید طبق الزامات مندرج در این قسمت از مقررات نصب شود.
ب) در گودبرداری برای مخزن دفنی باید احتیاط کرد که به پیهای ساختمانهای موجود آسیبی نرسد.
(1) اگر مخزن زیر ساختمان دفن میشود، باید در جایی قرار گیرد که بارهای وارده بر پیهای ساختمان به آن منتقل نشود.
(2) زیر مخزن باید نسبت به پی ساختمان، خارج از خط 45 درجهای باشد که از سطح باربر پی میگذرد.
(3) فاصله قسمت از مخزن تا دیوارهای زیرزمین ساختمان، حوضچهها تأسیسات ساختمان، و هیچ یا خط محدوده محوطه ساختمان (ملک)، نباید از 500 میلیمتر (20 اینچ) کمتر باشد.
پ) مخزن دفنی سوخت مایع باید بر روی پایههای محکمی نصب شود.
(1) حمل مخزن و قراردادن آن در گود باید به آرامی و احتیاط و با استفاده از قلابهای آن صورت گیرد. کشیدن مخزن روی زمین یا رها کردن آن در گود مجاز نیست.
(2) اطراف مخزن باید با مواد غیرخورنده از قبیل ماسه شسته، خاک یا شن، که در محل به خوبی کوبیده شده است، به ضخامت دست کم 150 میلیمتر (6 اینچ)، پر شود.
(3) روی مخزن باید دست کم به ضخامت 600 میلیمتر (24 اینچ) با خاک پوشانده شود؛ یا آنکه پوشش خاک به ضخامت 300 میلیمتر (12 اینچ) باشد و روی آن به ضخامت 100 میلیمتر (4 اینچ) با بتن مسلح پوشانده شود.
(4) اگر مخزن دفنی در محلی که احتمال عبور وسایل نقلیه از روی آن میرود نصب شود، پوشش روی مخزن باید دست کم 900 میلیمتر (3 فوت) باشد؛ یا آنکه پوشش خاک به ضخامت 450 میلیمتر (18 اینچ) گرفته شود و روی آن به ضخامت 150 میلیمتر (6 اینچ) با بتن مسلح پوشانده شود.
(5) برای جلوگیری از جمع شدن آبهای سطحی و نفوذ آن به داخل مخزن و یا سطوح خارجی آن، باید در کف چاهک دسترسی به دریچه آدم رو مخزن، لوله تخلیه آب پیشبینی شود.
ت) سطوح خارجی مخزن فولادی دفنی باید با پوشش مقاوم در برابر اثر رطوبت و خورندگی خاک، حفاظت شود.
(1) مخزن فولادی دفنی باید اتصال زمین داشته باشد.
ث) در صورت نصب مخزن در محلی که به سبب بالا بودن سطح آب زیرزمینی یا احتمال جریان سیل، امکان شناور شدن آن وجود دارد، باید با مهار کردن مخزن روی پیِ بتنی یکپارچه، از شناور شدن آن جلوگیری کرد.
ج) همه لولههای مرتبط به مخزن دفنی باید از بالای مخزن به آن متصل شوند.
(1) مخزن دفنی باید به وسیله اندازهگیری سطح مایع داخل آن مجهز باشد.
(2) مخزن دفنی باید مجهز به لوله هواکشی باشد که فضای داخل مخزن را پیوسته به هوای آزاد خارج مربوط کند.
5-2-12-14 نصب مخزن در خارج از ساختمان و بر روی زمین
الف) در نصب مخازن بر روی زمین و در محوطه اختصاصی ساختمان و یا روی بام آن، باید الزامات مندرج در این قسمت از مقررات اجرا شود.
(1) اگر مخزن بر روی زمین نصب میشود، گنجایش آن نباید از 2500 لیتر (660 گالن) بیشتر باشد.
(2) اگر چند مخزن به طور موازی بر روی زمین نصب میشوند، گنجایش کلی آنها نباید از 2500 لیتر (660 گالن) بیشتر باشد.
(3) اگر مخزن روی بام زیرزمین یا روی بام پایینترین طبقه نصب میشود، گنجایش آن نباید از 240 لیتر بیشتر باشد.
ب) مخزن روی زمین باید در محل مناسب و حفاظت شده نصب شود.
(1) مخزن باید در محلی نصب شود که در معرض ضربات فیزیکی قرار نداشته باشد.
(2) مخزن باید در برابر عوامل جوی (رطوبت هوا، باران، برف، باد و جزآنها ) محفوظ باشد.
(3) مخزن یا مجموعه مخازن باید داخل حوضچهای از جنس بتن، فولاد یا سایر مصالح مقاوم در برابر سوخت و عوامل جوی قرار گیرد. گنجایش حوضچه دست کم باید برابر با گنجایش بزرگترین مخزن باشد. فاصله دیواره داخلی حوضچه از مخازن دست کم باید 500 میلیمتر ( 20 اینچ) باشد.
(4) فاصله مخزن از خط محدوده محوطه اختصاصی ساختمان (ملک)، دیوار خارجی ساختمان و یا راههای عمومی، نباید از مقادیر جدول (14-12-2-5) کمتر باشد.
گنجایش مخزن | تا 1000 لیتر | 1001 تا 2500 لیتر |
کمینه فاصله تا نزدیکترین ساختمان و راه عمومی در مجاورت ملک | 3 متر | 3 متر |
کمینه فاصله تا محدوده محوطه ساختمان (ملک) | 3 متر | 5 متر |
1 متر = 3/28 فوت
ا لیتر = 0/264 گالن
(5) فاصله مخزن سوخت مایع از مخزن گاز مایع نباید کمتر از 6 متر ( 20 فوت) باشد.
پ) مخزن سوخت مایع که بر روی زمین خارج از ساختمان قرار میگیرد، باید روی پی مستحکم بتنی یا دیگر مواد ساختمانی نسوختنی، به طور مطمئن و استوار نصب شود.
ت) مخزن روی زمین باید مجهز به وسیلهای برای اندازهگیری مقدار مایع داخل آن باشد.
ث) مخزن روی زمین باید به لوله پرکن، لوله هواکش و شیر تخلیه مجهز باشد.
(1) قطر اسمی لوله هواکش باید دست کم با مقادیر جدول (14-12-3-2) برابر باشد.
(2) دهانه لوله پرکن باید در جایی قرار گیرد که انتقال سوخت مایع به داخل مخزن به آسانی امکانپذیر باشد.
(3) شیر تخلیه باید در زیر مخزن قرار گیرد.
ج) فقط یک مخزن به گنجایش حداکثر 2500 لیتر (660 گالن)، یا دو مخزن که گنجایش کل آنها بیش از 2500 لیتر (660 گالن) نباشد، میتواند به عنوان مخزن تغذیه مستقیماً به مشعل دستگاه با سوخت مایع وصل شود.
(1) این دو مخزن ممکن است با لوله به هم متصل شوند و لوله پرکن و هواکش مشترک داشته باشند.
(2) در صورت نصب موازی دو مخزن به ترتیبی که در (1) مقرر شده، این دو مخزن باید روی یک پیِ مشترک نصب و با قطعات فولادی به هم مهار شوند، به طوری که سطح بالای دو مخزن در یک تراز قرار گیرد. فاصله دو مخزن نباید از 900 میلیمتر (3 فوت) کمتر باشد.
چ) در صورتی که ضرورت نصب مخزن سوخت مایع با گنجایش بیش از 2500 لیتر (660 گالن) در محوطه ساختمان و روی زمین مورد تأیید قرار گیرد، تعیین گنجایش، نوع ساخت و چگونگی نصب آن باید برابر الزامات مندرج در NFPA 31 و مورد تأیید "شرکت ملی نفت ایران" باشد.
6-2-12-14 نصب مخزن داخل ساختمان
الف) مخزن تغذیه سوخت مایع باید طبق الزامات مندرج در این بخش در داخل ساختمان (روی کف طبقات) نصب شود این مخزن ممکن است محصور یا غیرمحصور باشد.
(1) مخزن محصور مخزنی است که در فضای بسته و جداگانهای قرار دارد که با جدارهای دست کم 3 ساعت مقاوم در برابر آتش، از بقیه فضاهای ساختمان جدا شده است.
ب) مخازن غیرمحصور
(1) اگر مخزن غیرمحصور در طبقهای غیراز پایینترین طبقه ساختمان و در محلی با جدارهای غیرمقاوم در برابر آتش قرار میگیرد، گنجایش آن نباید از 40 لیتر (10/6 گالن) بیشتر باشد.
(2) اگر مخزن در طبقهای غیراز پایینترین طبقه ساختمان و در محلی با جدارهای دست کم دو ساعت مقاوم در برابر آتش قرار میگیرد، گنجایش آن نباید بیشتر از 240 لیتر (63/4 گالن) باشد.
(3) گنجایش یک یا چند مخزن که در پایینترین طبقه ساختمان که جدارهای آن دست کم دو ساعت در برابر آتش مقاوم است قرار گیرد، نباید از 2500 لیتر ( 660 گالن) بیشتر باشد.
(4) هر مخزن یاسیستم ذخیره سوخت باید دارای لولههای پرکن و هواکش باشد.
(5) دو مخزن مقرر در (3)، ممکن است با لوله به هم مرتبط شوند و لولههای پرکن و هواکش مشترک داشته باشند.
(6) فاصله مخزن تغذیۀ غیرمحصور با هر منبع گرمازا باید دست کم دو متر باشد.
(7) دهانه انتهای لولههای پرکن و هواکش مخزن باید در خارج از ساختمان قرار گیرد.
(8) قطر اسمى لوله هواکش مخزن باید دست کم برابر مقادیر جدول (14-12-3-2) باشد. قطر این لوله نباید از قطر بزرگترین لوله پرکن یا برداشت مخزن کمتر باشد.
(9) مخزن باید روی پیِ بتنی یا دیگر مواد ساختمانی نسوختنی، به طور مطمئن و استوار نصب شود، چنان که امکان جابجا شدن، لغزیدن و یا غلتیدن نداشته باشد.
(10) مخزن باید مجهز به وسیلهای برای اندازهگیری مقدار مایع داخل آن باشد. برای اندازهگیری مقدار مایع داخل مخزن، استفاده از لوله شیشهای سطح نما یا لوله پلاستیکی مجاز نیست.
(11) اتصال تخلیه مخزن باید در پایینترین نقطه زیر مخزن قرارگیرد و مجهز به شیر قطع و وصل بدون نشت باشد.
(12) مخزن غیرمحصور باید با ابعاد و گنجایشی انتخاب شود که جابه جایی آن به عنوان یک واحد، از ورودی ساختمان تا محل نصب، امکانپذیر باشد.
(13) مخزن باید در محل مناسب و حفاظت شده و دور از دسترس افراد غیرمسؤل نصب شود.
(14) مخزن باید در محلی نصب شود که در معرض ضربات فیزیکی قرار نداشته باشد.
(15) هر دهانه باز استفاده نشده از یک مخزن باید با یک درپوش جوشی یا دندهای گازبند مسدود شود.
پ) مخازن محصور
(1) مخزن سوخت مایع با گنجایش بیش از 2500 لیتر ( 660 گالن) که در داخل ساختمان قرار میگیرد باید در محل جداگانه و محصور نصب شود.
(2) دیوارها کف و سقف و درِ اتاقک محل نصب مخزن باید دست کم سه ساعت در برابر آتش مقاوم باشد. درِ ورودی این اتاقک باید به خارج از ساختمان باز شود.
(3) اتاقک محل نصب مخزن نباید به فضای داخلی ساختمان راه داشته باشد.
(4) مخزن محصور باید طوری نصب شود که از اطراف، بالا و پایین همۀ سطوح آن قابل بازرسی و تعمیر باشد.
(5) سوخت مایع باید به کمک پمپ از مخزن محصور به مشعل دستگاه منتقل شود.
(6) دهانه لوله پرکن و لولۀ هواکش مخزن باید در خارج از ساختمان قرار گیرد.
(7) قطر اسمی لوله هواکش مخزن باید دست کم برابر مقادیر جدول (14-12-3-2) باشد. قطر این لوله نباید از قطر بزرگترین لوله پرکن یا برداشت مخزن کمتر باشد.
(8) مخزن باید به وسیلهای برای اندازهگیری مقدار مایع داخل آن مجهز باشد.
(9) اتاقک مخزن محصور باید امکان تعویض هوای کافی داشته باشد.
(10) اتاقک محل قرارگیری مخزن سوخت باید دارای یک در ضد آتش خود بسته شو مطابق الزامات استاندارد NFPA 80 باشد. ورود به این اتاق باید توسط شیبراهه یا آستانهای باشد که دست کم 150 میلیمتر (6 اینچ ) از کف اتاقک ارتفاع داشته باشد.
7-2-12-14 مخزن کمکی
الف) هر مخزن کمکی باید توسط پمپ انتقال سوخت و از طریق یک مسیر لولهکشی به هم پیوسته و یکپارچه پرشود.
ب) مخزن کمکی باید بالاتر از مخزن ذخیرهای باشد که مخزن کمکی را پر میکند.
پ) مخزن کمکی باید اتصال سر ریز داشته باشد و سرریز آن باید به مخزن اصلی بریزد.
3-12-14 لولهکشی سوخت مایع
1-3-12-14 کلیات
الف) لولهکشی انتقال سوخت مایع از مخزن ذخیره یا مخزن تغذیه تا مشعل دستگاه و در صورت لزوم پمپ کردن و گرم کردن سوخت مایع، باید با رعایت الزامات مندرج در این قسمت از مقررات اجرا شود.
ب) سیستم سوخترسانی باید برای حداکثر مصرف سوخت و نیز حداکثر فشاری که برای تغذیه مشعل لازم است، طراحی و اجرا شود.
پ) چنانچه روی لولۀ انتقال سوخت مایع، غیراز پمپ مشعل، پمپ دیگری نصب میشود، این پمپ باید از نوع جابجایی مثبت باشد. پمپ باید براساس استاندارد UL 343 ساخته شده و به تأیید رسیده باشد.
(1) بر روی لوله خروجی پمپ باید شیر اطمینان فشار نصب شود، تا در صورت بالا رفتن فشار از فشار طراحی سیستم، شیر اطمینان به طور خودکار بازشود و سوخت اضافی را خارج کند.
(2) لوله تخلیه شیر اطمینان باید سوخت مایع را به مخزن ذخیره برگرداند. بر روی این لوله نباید شیر یا هیچ مانع دیگری نصب شود.
(3) پمپ سوخت مایع باید به طور خودکار روشن و خاموش شود، تا در مواقعی که کار پمپ لازم نباشد، خاموش بماند.
ت) در صورت نصب گرمکن سوخت مایع بر روی سیستم سوخترسانی، باید روی لوله خروجی از گرم کن، شیر اطمینان فشار نصب شود، تا اگر فشار ناشی از انبساط سوخت مایع از فشار طراحی سیستم بالاتر رود، شیراطمینان به طور خودکار بازشود و سوخت مایع اضافی را خارج کند.
(1) لوله تخلیه شیر اطمینان باید سوخت مایع را به مخزن ذخیره برگردان. روی این لوله نباید شیر یا هیچ مانع دیگری نصب شود.
(2) اگر گرم کن سوخت از نوع کویل بخار آب باشد حداکثر فشار بخار کویل نباید از 103 کیلوپاسکال نسبی (15 پوند بر اینچ مربع نسبی) بیشتر باشد. اگر برای کاهش فشار بخار از شیر کاهنده فشار استفاده میشود. این شیر باید فشار را به 103 کیلوپاسکال نسبی (15 پوند بر اینچ مربع نسبی) یا کمتر محدود.کند در اینصورت شیر اطمینان بعد از شیر کاهنده فشار باید برای 34/5 کیلوپاسکال (5 پوند بر اینچ مربع) بیشتر از فشار شیر کاهنده تنظیم شود و پیشبینی لازم برای محدود کردن دمای بخار آب به 121 درجه سلسیوس (250 درجه فارنهایت) صورت گیرد.
(3) اگر گرم کن سوخت از نوع کویل آب گرم باشد، گرم کن باید از نوع غیرمستقیم بوده و دمای آب به 121 درجه سلسیوس (250 درجه فارنهایت) محدود شود.
(4) اگر گرم کن از نوع برقی است گرم کن باید مجهز به ترموستات مناسب و مورد تاییدی باشد که دمای سوخت را به کمتر از پایینترین دمای اشتعال سوخت محدود کند.
(5) اگر در مخزن گرم کن نصب میشود باید پیشبینی لازم به عمل آمده باشد تا سطح سوخت نتواند به حدی کاهش یابد که سطح گرمکن بیرون از سوخت قرار گیرد
ث) برروی خطوط لولهکشی سوخت مایع و در نقاط زیر، باید شیر قطع و وصل قابل دسترسی نصب شود:
(1) خط لوله تغذیه سوخت مایع به هر،مشعل در نقطهای نزدیک به مشعل؛
(2) خط لوله از مخزن به داخل ساختمان، در نقطه ورود لوله به داخل ساختمان. ( درمورد مخزنهای داخل یاروی زمین میتوان شیرها را روی مخزن نصب کرد).
(3) خط لوله خروجی از مخزن ذخیره روی زمین داخل یا خارج ساختمان، در نقطهای نزدیک به مخزن؛
(4) خط لوله تخلیه مخزن روی زمین داخل یا خارج ساختمان، در ا نقطهای نزدیک به مخزن.
ج) در طراحی و اجرای لولهکشی سوخت مایع، به نکات زیر باید توجه کرد:
(1) لوله و دیگر اجزای لولهکشی که در خاک دفن میشوند، باید دست کم در عمق 450 میلیمتر (18 اینچ) از سطح زمین قرار گیرند و در برابر رطوبت و خوردگی حفاظت شوند.
(2) اگر لوله در زمینی نصب میشود که سطح آب زیرزمینی بالاست و یا در معرض سیل احتمالی قرار دارد، باید لوله و دیگر اجزای لولهکشی در برابر نیروهای هیدرواستاتیک و هیدرودینامیک وارده مقاوم باشند و در محل نصب محکم و ثابت شوند.
(3) لوله زیرزمینی باید در مسیری نصب شود که دست کم 500 میلیمتر (20 اینچ) از اسکلت ساختمان فاصله داشته باشد. مسیر لولهکشی زیرزمینی باید طوری انتخاب شود که زیرِ لوله، خارج از خط 45 درجه رسم شده از سطح باربر پی، قرار گیرد.
(4) پیش از انتخاب مسیر و تعیین نقاط تکیهگاه و بست لولهها، باید در مورد انقباض و انبساط لولهها پیشبینیهای لازم شده باشد.
(5) فاصله دو تکیهگاه مجاور باید حداکثر برابر مقادیر جدول (14-12-3-1) در نظر گرفته شود.
قطر اسمی لوله | میلیمتر | 20 | 25 | 32 | 40 | 50 | 65 | 80 | 100 |
اینچ | 1 | 2 | 3 | 4 | |||||
فاصله دو تکیهگاه (متر) | لولهکشی فولادی | 2/10 | 2/10 | 2/10 | 2/70 | 3/00 | 3/40 | 3/70 | 4/30 |
لولهکشی مسی | 1/50 | 1/80 | 2/10 | 2/40 | 2/40 | 2/70 | 3/00 | 3/70 |
1 متر = 3/28 فوت
(6) در صورت نیاز به خمکاری، باید لوله برای انجام خمکاری مناسب و تایید شده باشد. خمکاری لوله باید با تجهیزات مورد تایید انجام شود. شعاع خمکاری نباید از حدمجاز برای ساختار لوله کمتر باشد.
(7) تکیهگاه و بست لوله باید از جنس لوله باشد تا از خوردگی ناشی از اثر گالوانیک جلوگیری شود.
2-3-12-14 لوله هواکش مخزن
الف) لوله هواکش مخزن سوخت مایع باید از بالاترین قسمت مخزن وارد آن شود و حداکثر تا 25 میلیمتر (1 اینچ) در داخل مخزن ادامه یابد.
(1) شیب لولۀ هواکش باید به سمت مخزن باشد.
(2) بر روی لوله هواکش مخزن نباید شیر یا هیچ مانع دیگری نصب شود.
ب) دهانه انتهای لوله هواکش مخزن باید در فضای خارج از ساختمان واقع شود.
(1) این دهانه باید دست کم 3 متر (10 فوت) با هر بازشو ساختمان فاصله افقی یا قائم داشته باشد. اگر دهانه انتهای لوله از دیوار ساختمان خارج میشود، محل قرار گرفتن آن باید دست کم 3 متر (10 فوت) از تراز زمین محوطه اطراف ساختمان یا هر معبر دیگر، بالاتر باشد.
(2) لوله هواکش در خارج از ساختمان باید در برابر عوامل جوی مقاوم و در برابر ضربات فیزیکی محفوظ باشد.
(3) دهانه انتهای لوله هواکش مخزن باید با کلاهک دارای توری مقاوم در برابر عوامل جوی، حفاظت شود. سطح آزاد این کلاهک باید دست کم برابر سطح مقطع لوله هواکش باشد. ابعاد سوراخهای توری نباید از 5 میلیمتر (0/0 اینچ) کمتر باشد
پ) قطر اسمی لولۀ هواکش مخزن سوخت مایع باید دست کم با مقادیر جدول (14-12-3-2) برابر باشد.
گنجایش مخزن | قطر اسمی لولۀ هواکش | |
لیتر | میلیمتر | اینچ |
تا 2000 | 32 | |
2001 تا 11350 | 40 | |
11351 تا 37800 | 50 | 2 |
37801 تا 75600 | 65 | |
75601 تا 132300 | 80 | 3 |
1 لیتر = 0/264 گالن
(1) اگر لوله هواکش چند مخزن مشترک باشد، قطر اسمی آن باید از بزرگترین قطر اسمی لوله هواکش جداگانه هر یک از مخزنها، طبق جدول (14-12-3-2)، یک اندازه بزرگتر باشد.
(2) دهانه انتهای لولۀ هواکش مخزن باید دست کم 500 میلیمتر (20 اینچ) از دهانه انتهای لوله پرکن آن بالاتر باشد.
ت) لولههای هواکش سوخت مایع نباید بالولههای پرکن، خطوط لوله رفت و برگشت مشعل و یا خطوط سرریز از مخزنهای کمکی اتصال مستقیم داشته باشد.
ث) دهانه لوله هواکش باید به حد کافی بالای سطح زمین قرار داشته باشد تا با برف یا یخ مسدود نشود.
ج) لولههای هواکش مخزنهای دارای گرمکن باید تا محلی ادامه یابند که بخارهای تخلیه شده سوخت از لوله هواکش به سهولت پراکنده شود.
3-3-12-14 لوله پرکن مخزن
الف) لوله پرکن مخزن سوخت مایع باید از بالاترین قسمت مخزن وارد آن شود و تا 100 میلیمتر (4 اینچ) بالاتر از کف مخزن ادامه یابد.
(1) شیب لوله پرکن باید به سمت مخزن باشد.
ب) دهانه انتهای لوله پرکن مخزن باید در فضای خارج از ساختمان و در جایی واقع شود که پرکردن مخزن به آسانی امکانپذیر باشد.
(1) این دهانه باید دست کم 600 میلیمتر (24 اینچ) از هر بازشو ساختمان فاصله داشته باشد.
(2) این دهانه باید در پوش مناسب داشته باشد و در دسترس افراد غیرمسئول قرار نگیرد.
پ) اگر دو مخزن لوله پرکن مشترک داشته باشند، باید سطح بالای دو مخزن در یک تراز قرار گیرد.
جریان ثقلی سوخت مایع از مخزنی به مخزن دیگر مجاز نیست.
(1) اگر دو مخزن لوله پرکن مشترک داشته باشند، باید روی لوله انشعاب از این لوله مشترک، که جداگانه به هر مخزن متصل میشود، شیر قطع و وصل نصب شود.
4-3-12-14 لوله رفت و برگ
الف) لوله رفت، که سوخت مایع را از مخزن به گنجایش بیش از 2500 لیتر ( 660 گالن) به مشعل دستگاه میرساند، باید از قسمت بالای مخزن به آن متصل شود و تا 100 میلیمتر (4 اینچ) بالاتر از کف آن ادامه یابد.
(1) در صورتی که مخزن در خارج ساختمان و روی زمین قرار داشته باشد، لوله رفت ممکن است از نقطهای زیرِ تراز سطح مایع دست کم به اندازه 100 میلیمتر (4 اینچ) بالاتر از کف مخزن، به آن متصل شود. در این صورت باید روی لوله رفت در نزدیک مخزن، شیر قطع و وصل قابل دسترسی نصب شود.
(2) در صورتی که مخزن تغذیه زیرِ تراز نصب مشعل دستگاه قرار گیرد، لوله رفت سوخت مایع باید به سمت مخزن شیب داشته باشد.
ب) لوله برگشت سوخت از مشعل دستگاه یا پمپ، باید از قسمت بالای مخزن وارد آن شود و تا 100 میلیمتر (4 اینچ) بالاتر از کف مخزن ادامه یابد.
(1) بر روی لوله اصلی برگشت سوخت مایع به مخزن هیچ شیری نباید نصب شود.
(2) در صورتی که برای برگشت سوخت چند مشعل از یک لولۀ برگشت مشترک استفاده شود، باید روی خط برگشت هر یک از مشعلها شیر یکطرفه نصب شود.
پ) قطر لوله رفت و برگشت سوخت مایع تغذیه مشعل باید دست کم 20 میلیمتر ( اینچ) باشد.
ت) سیستم سوخترسانی باید برای حداکثر فشار مورد نیاز دستگاههای باسوخت مایع طراحی شده باشد به کاربردن هوایا سایر گازها برای تحت فشار قرار دادن مخازن مجاز نمیباشد.
5-3-12-14 سطح نمای مخزن
الف) هر مخزن که سطح مایع درون آن توسط یک پمپ خودکار ثابت نگه داشته نمیشود، باید مجهز به وسیلهای برای اندازهگیری تراز سطح مایع باشد.
ب) اگر وسیله اندازهگیری از نوع میله مدرج باشد، میله باید تا کف مخزن ادامه یابد.
(1) اطراف میله اندازهگیری در محل دهانه ورود آن به مخزن، باید با سرپوش مورد تأیید حفاظت شود تا مانع خروج هوای آغشته به گاز از مخزن شود.
(2) اندازهگیری سطح مایع درون یک مخزن داخل ساختمان توسط میله مدرج مجاز نمیباشد.
پ) سطح نمای مخزن داخل ساختمان که در ارتباط مستقیم با مشعل دستگاه است، نباید از نوع لوله شیشهای یا پلاستیکی انتخاب شود، تا از احتمال شکسته شدن یا پاره شدن آن و خروج سوخت مایع پیشگیری شود.
ت) هر مخزن سوخت مایع داخل ساختمان که دارای لولههای پرکن و هواکش است باید مجهز به وسیلهای باشد که به طریق شنیداری یا دیداری رسیدن سطح سوخت مخزن به سطح ایمن تعریف شده را اعلام کند.
ث) وسایل نشان دهنده یا اعلام کننده سطح مایع باید چنان طراحی و اجرا شده باشند که بخار سوخت نتواند به درون ساختمان وارد شود. این وسایل باید مطابق استاندارد UL180 باشند.
6-3-12-14 انتخاب مصالح
الف) لوله فیتینگ، شیر و دیگر اجزای لولهکشی سوخت مایع باید مطابق الزامات مندرج در این قسمت از مقررات، انتخاب شوند
(1) الزامات مندرج در «(14-10) لولهکشی» نیز تا جایی که با این بخش از مقررات تناقض نداشته باشد، باید مراعات شود.
ب) لوله و دیگر اجزای لولهکشی باید برای شرایط کار سیستم انتقال سوخت مایع (دمای کار و فشار کار طراحی) و نیز نوع سوخت مورد استفاده، مناسب باشد.
پ) برای انبساط و انقباض و لرزش باید تمهیدات مناسب در نظر گرفته شود. در صورت لزوم باید لولهها به اتصالات انعطافپذیر مجهز شوند یا به گونهای اجرا شوند که در صورت نشست مخزن، آببندی اتصالات از بین نرود.
پ) انتخاب لوله و فیتینگ
(1) جنس لوله و فیتینگ باید فولادی سیاه یا مسی باشد. در لولهکشی انتقال سوخت مایع، استفاده از لوله و فیتینگ فولادی گالوانیزه مجاز نیست.
(2) لولههای فولادی سیاه درزدار و مسی و فیتینگهای آنها باید مطابق یکی از استانداردهای مندرج در جدول (14-12-3-6) "پ" باشد.
(3) در شرایط دشوار، که لوله در محیط خورنده نصب میشود یا در معرض ضربات فیزیکی قراردارد و نیز در صورت خم کردن، لوله فولادی سیاه باید از نوع بیدرز باشد.
(4) شیلنگ و اتصالات قابل انعطاف باید براساس استاندارد UL 536 انتخاب شود.
نام | نوع | استاندارد بینالمللی | استاندارد اروپایی | استاندارد آمریکایی | استاندارد ملی | ملاحظات |
لوله | فولادی سیاه درز دار | ISO 65 (وزن متوسط) | BS EN10255 (وزن متوسط) | ASTM A53
ASTM A106 ASTM A254 ASTM A539 |
ISIRI 423 | در لولهکشی فولادی سیاه |
مسی با آلیاژهای مس | — | DIN EN 1057
BS 61 |
ASTM B43
ASTM B302 ASTM B75 ASTM B88 |
— | در لولهکشی مسی | |
فیتینگ | فولادی جوشی | SIO 3419 | — | — | — | در لولهکشی فولادی سیاه |
فولادی دنده ای | ISO 4145 | — | — | — | ||
چدن چکش خوار | ISO 49 | — | — | — | ||
مسی | ISO 2016 | DIN EN 1254-1,2,5,6 | — | — | در لولهکشی مسی | |
اتصال | دنده ای | ISO 7-1 | DIN 5156
DIN 5157 EN-10226 |
— | — | در لولهکشی فولادی سیاه |
جوشی | — | DIN 1910-100
DIN EN 14610 DIN 1910-11 BS 2633 |
— | — | ||
لحیم کاری | ISO 2016 | EN 1254-1 | — | — | در لولهکشی مسی |
ت) اتصال
(1) اتصال لوله به لوله، لوله به فیتینگ، و فیتینگ به فیتینگ باید برای شرایط کار طراحی سیستم مناسب و آب بند، و نیز برای کار با نوع سوخت مایع مورد استفاده متناسب باشد.
(2) در لولهکشی فولادی و مسی، اتصال باید براساس یکی از استانداردهای مندرج در جدول (14-12-3-6) "پ" انجام گیرد.
(3) دو قطعه فولادی و مسی باید با واسطه فیتینگهای دی الکتریک یا فیتینگ برنجی یا برنزی به یکدیگر متصل شوند.
(4) در لولهکشی مسی، در نقاطی که اتصال باید بازشدنی باشد، مانند اتصال به شیرهای برنجی یا برنزی دنده ای، اتصال باید از نوع فیتینگ فشاری باشد.
(5) اتصال لحیمی موئینگی در لولهکشی مسی باید از نوع لحیمکاری سخت باشد.مفتول لحیمکاری باید با توجه به شرایط کار سیستم و نوع سوخت مایع مورد استفاده انتخاب شود. لحیمکاری باید مطابق یکی از استانداردهای مندرج در (14-12-3-6) "پ" اجرا شود.
ث) انتخاب شیر
(1) شیرهایی که در لولهکشی سوخت مایع به کار میرود باید از جنس برنجی، برنزی یا فولادی باشد. در لولهکشی سوخت مایع، استفاده از شیرهای چدنی مجاز نیست. شیرهای کشویی و کف فلزی باید از نوع درجا چرخ باشند.
(2) شیرهای برنجی یا برنزی مخصوص اتصال دنده ای، و شیرهای فولادی مخصوص اتصال فلنجی، باید مطابق یکی از استانداردهای مندرج در جدول (14-12-3-6)"ث" باشند.
شیر | جنس | نوع اتصال | استاندارد ملی | استاندارد جهانی | استاندارد اروپایی | استاندارد ژاپن |
کشوئی | برنجی یا برنزی | دنده ای | — | — | BS 5154 | JIS B2011 |
فولادی | فلنجی | — | — | DIN 3352-5 | — | |
کف فلزی | برنجی یا برنزی | دنده ای | — | — | — | JIS B2011 |
فولاید | فلنجی | — | — | — | JIS B2071
JIS B2082 |
|
یک طرفه | برنجی یا برنزی | دنده ای | — | — | — | JIS B2011 |
فولاید | فلنجی | — | — | — | — |
4-12-14 آزمایش
1-4-12-14 کلیات
(الف) مخازن ذخیره و تغذیه و نیز لولهکشی سوخت مایع، پس از نصب و پیش از بهرهبرداری، باید طبق الزامات مندرج در این بخش از مقررات آزمایش شوند.
(1) در مدت آزمایش، سطوح مخزن و لولهکشی و اتصالات آن باید بازدید و از مقاومت آنها در برابر فشار آزمایش اطمینان حاصل شود.
(2) در صورت مشاهده نشت، قطعه معیوب باید تعویض یا تعمیر و آزمایش تکرار شود.
(3) ترمیم هر نقطه از سطوح فلزی مخزن، لولهکشی و اتصالات آن که نشت کرده باشد، با کوبیدن و ضربات فیزیکی مجاز نیست.
2-4-12-14 آزمایش مخزن
الف) مخزن سوخت مایع باید با هوا و یا هر گاز دیگر خنثی، آزمایش شود.
(1) فشار آزمایش باید برابر حداکثر فشار وارده بر کف مخزن، زمانی که لوله پرکن و هواکش از سوخت پر شده است، باشد.
(2) در هیچ حالتی فشار آزمایش نباید از 21 کیلوپاسکال (3 پوند بر اینچ مربع) کمتر باشد.
(3) مدت آزمایش باید دست کم یک ساعت باشد.
(4) در آزمایش باید از فشارسنج با درجهبندی از صفر تا دو برابر فشار آزمایش استفاده شود.
3-4-12-14 آزمایش لولهکشی
الف) لولهکشی سوخت مایع باید با آب یا هوا یا هر گاز دیگر خنثی طبق استاندارد NFPA31، آزمایش شود.
(1) فشار آزمایش باید برابر حداکثر فشار محتمل در پایینترین نقطه لولهکشی و حداقل 35 کیلوپاسکال (5 پوند بر اینچ مربع) باشد.
(2) لولههای مکش باید با فشار خلاً 500 میلیمتر جیوه (68 کیلوپاسکال) (19/69 اینچ جیوه /10 پوند بر اینچ مربع) آزمایش شوند.
(3) مدت آزمایش باید دست کم 30 دقیقه باشد.
(4) فشارسنج مورد استفاده در آزمایش، باید با درجهبندی از صفر تا دو برابر فشار آزمایش و با فواصل درجهبندی 7 کیلوپاسکال (یک پوند بر اینچ مربع) باشد.
(5) فواصل درجهبندی خلا سنج باید 12 میلیمتر جیوه (0/5 اینچ جیوه) باشد.