1-4-14 کلیات

1-1-4-14 دامنه کاربرد

الف) تأسیسات تعویض هوا در فضاهای ساختمان باید طبق الزامات مندرج در این فصل «"14-4″ تعویض هوا» طراحی، نصب و بازرسی شود.

(1) هر قسمت از فضاهای در اشغال و تصرف ساختمان، باید طبق الزامات «14-4-3»، تعویض هوای طبیعی و یا طبق الزامات «14-4-4»، تعویض هوای مکانیکی داشته باشد.

(2) در صورت لزوم تعویض هوا می‌تواند فقط محدود به زمان اشغال فضا شود.

ب) تعویض هوا در هر فضا که در اشغال و تصرف است به منظورهای زیر باید صورت گیرد:

(1) تأمین اکسیژن برای تنفس؛

(2) جلوگیری از افزایش گاز کربنیک؛

(3) تخلیه هوای آلوده، دود سیگار و گازهای زیان‌آور دیگر؛

(4) جلوگیری از راکد ماندن هوا؛

(5) جلوگیری از افزایش غیرمجاز رطوبت،

پ) این فصل از مقررات، الزامات وارد کردن هوای بیرون، بازگردانی هوا و تخلیه هوا را برای فضاهای ساختمان مقرر می‌دارد. الزامات طراحی، نصب و بازرسی تأسیسات زیر خارج از حدود این فصل از مقررات است:

(1) تأمین هوای احتراق ؛

(2) تخلیه هوای هود آشپزخانه؛

(3) کنترل دود ناشی از آتش‌سوزی.

ت) الزامات طراحی، نصب و بازرسی تأسیسات تعویض هوا در فضاهایی از ساختمان‌های بهداشتی، درمانی و صنعتی که تعویض هوا در آن شرایط ویژه‌ای دارد، خارج از حدود این فصل از مقررات است.

(1) این فصل از مقررات، هرچند به تأسیسات تعویض هوا در فضاهای ویژه ساختمان‌های بهداشتی، درمانی و صنعتی نمی‌پردازد ولی الزامات آن در فضاهای دیگر این ساختمان‌ها حاکم است.

2-1-4-14 دستگاه‌های تأسیسات تعویض هوا باید با رعایت الزامات مندرج در «14-3 مقررات کلی» طراحی نصب و بازرسی شود.

2-4-14 دهانه‌های ورود و تخلیه هوا

1-2-4-14 دهانه هوای ورودی از بیرون

الف) این دهانه نباید در جایی قرار گیرد که ورود آلاینده‌های مخاطره‌آمیز و زیان‌آور به داخل فضاها محتمل باشد.

ب) در سیستم تعویض هوای طبیعی یا اجباری، این دهانه باید از هر دهانه تخلیه هوای آلوده به مواد مخاطره‌آمیز و زیان آور، مانند دودکش و هواکش فاضلاب، دست کم 3 متر (10 فوت) فاصله افقی داشته باشد مگر آن که دهانه ورود هوا دست کم یک متر پایین‌تر از دهانه تخلیه هوای آلوده باشد.

(1) هوایی که از حمام فاقد توالت و آشپزخانه ساختمان‌های مسکونی تخلیه می‌شود، مخاطره‌آمیز و زیان‌آور تلقی نمی‌شود.

پ) دهانۀ هوای ورودی از بیرون باید دست کم 3 متر (10فوت) از معابر عمومی (خیابان، کوچه، پارکینگ و مانند آنها) فاصله افقی داشته و دست کم 3 متر (10 فوت) بالاتر از کف معابر عمومی باشد.

(1) چنانچه ارتفاع دهانه دریافت هوا از کف مکان‌های فوق 8 متر (25فوت) باشد فاصله افقی را می‌توان کمتر از 3 متر (10 فوت) در نظر گرفت.

ت) این دهانه باید دست کم 3 متر (10 فوت) از ساختمان مجاور فاصله افقی داشته باشد.

ت) دهانۀ هوای ورودی از بیرون باید با توری سیمی، دریچه یا شبکه مقاوم در برابر شرایط هوای محل نصب، و نیز خوردگی و زنگ زدگی حفاظت شود.

2-2-4-14 اندازه روزنه‌های توری حفاظ دهانه ورود هوا باید برابر جدول (14-4-2-2) باشد.

جدول (14-4-2-2) اندازه روزنه‌های توری حفاظ دهانه ورود هوا

1 میلی‌متر = 0/0394 اینچ

3-2-4-14 در ساختمان‌هایی که در معرض خطر سیل قرار دارد، دهانه ورود هوا باید بالاتر از تراز سیل احتمالی قرار گیرد.

3-4-14 تعویض هوای طبیعی

1-3-4-14 چنانچه تهویه طبیعی هر فضای ساختمان که در اشغال و تصرف است ممکن باشد، این تهویه باید پیش‌بینی شود و تعویض هوای مکانیکی اختیاری است.

2-3-4-14 تعویض هوای طبیعی هر فضای ساختمان باید از راه دهانه‌های باز یا بازشوی آن فضا به بیرون مانند در، پنجره، دریچه و شبکه صورت گیرد. مکانیسم باز و بست و تنظیم چنین بازشوهایی باید در دسترس و کنترل باشد.

3-3-4-14 سطح بازشوی دهانه فضا به هوای خارج باید دست کم 4 درصد سطح زیر بنای هر فضایی باشد که هوای آن با تهویه طبیعی، تعویض می‌شود.

الف) اگر فضایی که دهانه بازشوی مستقیم به هوای بیرون ندارد از راه فضای مجاور تعویض هوای طبیعی شود دهانه بازشوی بدون مانع بین این دو فضا باید دست کم 8 درصد سطح زیر بنای فضای مورد نظر باشد و به هر روی از 2/30 متر مربع (25 فوت مربع) کمتر نباشد. سطح دهانه بازشوی فضای مجاور به هوای بیرون باید، با توجه به سطح زیر بنای کل هر دو فضا، محاسبه و تعیین شود.

1- بازشوی خارجی می‌تواند به یک پاسیو باز شود ولی سطح بازشوی بین پاسیو و فضا نباید از 8 درصد سطح زیربنای فضا کمتر باشد. در این حالت سطح بازشو باید دست کم 1٫9 متر مربع (20 فوت مربع) باشد و سطح بازشوی پاسیو به هوای بیرون باید با توجه به مجموع سطح زیر بنای پاسیو و فضا محاسبه شود.

ب) تعویض هوای طبیعی فضای واقع در زیرزمین، می‌تواند از راه یک دهانه بازشوی قائم و یک دهانه بازشوی افقی به هوای بیرون، انجام شود. در این صورت، مطابق شکل (14-4-3-3) عرض مفید فضای باز بیرون (w) که دهانۀ قائم به آن باز می‌شود، باید دست کم 1/5 برابر عمق بازشوی قائم (h) باشد (ارتفاع h از سطح متوسط زمین متصل تا پایین بازشوی قائم محاسبه می‌شود).

شکل (14-4-3-3) تعویض هوای طبیعی فضای واقع در زیرزمین

4-4-14 تعویض هوای مکانیکی

1-4-4-14 در هر فضای ساختمان که امکان تهویه طبیعی نباشد، هوا باید به صورت مکانیکی تعویض شود.

2-4-4-14 تعویض هوای مکانیکی باید با یکی از روش‌های توزیع هوای رفت، هوای برگشت و /یا تخلیه هوا صورت گیرد.

الف) مقدار هوای رفت هر فضا باید تقریباً برابر مجموع هوای برگشت و تخلیه هوا باشد.

ب) این سیستم تعویض، در صورت لزوم، باید در داخل فضا فشار مثبت یا منفی برقرار کند.

3-4-4-14 تعویض هوای مکانیکی ممکن است با تأسیسات تهویه مطبوع، یا تأسیسات مستقل و جداگانه‌ای که بدین منظور طراحی و نصب می‌شود، انجام گیرد.

4-4-4-14 مقدار هوای ورودی از بیرون باید دست کم مطابق جدول (14-4-4-4) باشد.

جدول (14-4-4-4 ): کمینه مقدار هوای ورودی از بیرون وهوای تخلیه مورد نیاز فضاهای با کاربری مختلف

(+): در صورت وجود هوای دست دوم، تمام یا بخشی از هوای تخلیه مورد نیاز فضا می‌تواند از آن تامین شود.

(*): این ارقام هوای مورد نیاز برای کنترل رطوبت را نشان نمیدهد. در صورت نیاز به هوای بیشتر، مقدار مازاد باید از هوای دست دوم یا هوای بیرون تامین شود.

(#) هوای بیرون بر واحد سطح برای کاربریهایی که مشخص نشده در هوای سرانه نفرات و براساس واحد تصرف سطح سرانه معمول منظور شده است.

5-4-4-14 بازگردانی هوای برگشتی در فضاهای ساختمان باید با رعایت حداقل مقدار هوای وارد شده از بیرون، که در جدول (14-4-4-4) مقرر شده است، صورت گیرد. بازگردانی مقداری از هوای رفت که مازاد بر حداقل هوای وارد شده از بیرون است، مجاز می‌باشد.

الف) بازگردانی هوا از یک واحد مسکونی به واحد مسکونی دیگر مجاز نیست.

ب) بازگردانی هوای استخر سرپوشیده و فضاهای جنبی آن مجاز نیست، مگر آنکه هوا به اندازه‌ای رطوبت زدائی شود که رطوبت نسبی فضای استخر را به %60 یا پایین‌تر برساند. بازگردانی این هوا به فضاهای دیگر ساختمان مجاز نمی‌باشد.

پ) بازگردانی هوای فضاهای زیر مجاز نیست

(1) توالت و یورینال؛

(2) حمام؛

(3) دوش؛

(4) آشپزخانه و آبدارخانه؛

(5) رخت کن؛

(6) سالن‌های آرایش و زیبائی بانوان؛

(7) فضای نگهداری و فروش حیوانات.

(8) فضاهای مخصوص سیگار کشیدن در مکان‌های عمومی.

(9) فضایی که در آن گازهای زیان‌آور تولید می‌شود.

(10) پارکینگ.

ت) هوای بازگردانی شده از فضاهایی که در اشغال و تصرف است را می‌توان به عنوان هوای رفت در فضاهایی مانند توالت، پیسوار، حمام، آشپزخانه، رخت کن و پارکینگ که هوای آن‌ها تماماً تخلیه می‌شود، استفاده کرد.

6-4-4-14 سیستم تعویض هوای خودکار پارکینگ و گاراژهای بسته باید به نحوی کارکند که در هنگام روشن بودن خودرو یا حضور انسان، میزان غلظت مونواکسید کربن در هوا کمتر از ppm 25 باشد. سیستم تعویض هوا باید قابلیت تعویض هوای تا 4 لیتر در ثانیه بر متر مربع کف (0/75 فوت مکعب در دقیقه بر فوت مربع کف) را دارا باشد. ظرفیت این سیستم می‌تواند در صورت کاهش آلاینده با کنترل خودکار تا دست کم 0/25 لیتر در ثانیه بر مترمربع کف (0/05 فوت مکعب در دقیقه بر فوت مربع کف)، کاهش یابد.

7-4-4-14 فضاهای جنبی گاراژهای عمومی در اشغال انسان مانند دفتر کار، سالن انتظار، غرفه‌های فروش بلیط و دیگر فضاهای جنبی باید دارای فشار هوای مثبت باشند و تعویض هوای آن‌ها مطابق جدول (14-4-4-4) باشد.

8-4-4-14 سیستم تعویض هوای مکانیکی باید به کنترلهای دستی و یا خودکار مجهز باشد و هنگام اشغال فضا عمل کند. این سیستم باید مقدار هوای بیرون مورد نیاز فضا را در مدتی که فضا اشغال است، تأمین کند.

9-4-4-14 تعویض هوای فضاهای خالی از انسان

الف) فضاهای خالی از انسان مانند کانال آدم رو، خزیده، رو فضای زیر شیروانی و انبار، باید تعویض هوای طبیعی یا مکانیکی داشته باشند.

ب) مقدار تعویض هوای مکانیکی این فضاها نباید کمتر از 0/11/0 لیتر در ثانیه بر مترمربع (0/02 فوت مکعب در دقیقه بر فوت مربع) سطح افقی هر فضا باشد.

پ) سیستم تعویض هوای مکانیکی این فضاها باید وقتی فعال شود که رطوبت نسبی آن‌ها از 60 درصد بیشتر شود در کمتر از این مقدار تعویض هوای مکانیکی لازم نیست.