1-10-14 دامنه کاربرد

1-1-10-14 لوله‌کشی تأسیسات مکانیکی ساختمان باید طبق الزامات مندرج در این فصل از مقررات «(14-10) لوله‌کشی» طراحی، نصب، آزمایش و بازرسی شود.

الف) در تأسیسات مکانیکی ساختمان، لوله‌کشی‌های زیر باید طبق الزامات مندرج در این فصل از مقررات انجام گیرد:

(1) لوله‌کشی آب گرم کننده؛

(2) لوله‌کشی بخار؛

(3) لوله‌کشی چگالیده بخار؛

(4) لوله‌کشی آب سردکننده؛

(5) لوله‌کشی آب خنک کننده کندانسور.

ب) در محوطه اختصاصی یک یا چند ساختمان لوله‌کشی‌های مندرج در «(14-10-1-1) "الف "»، باید طبق الزامات مندرج در این فصل از مقررات انجام یابد.

2-1-10-14 لوله‌کشی‌های زیر خارج از حدود این فصل از مقررات است:

الف) در تأسیسات مکانیکی ساختمان؛

(1) لوله‌کشی سوخت مایع یا گاز

(2) لوله‌کشی تغذیه سیستم‌های گرمایی یا سرمایی با آب مصرفی

(3) لوله‌کشی تخلیۀ آب سیستم‌های گرمایی یا سرمایی

(4) لوله‌کشی تخلیه چگالیده بخار آب بر روی کویل سرمایی

(5) لوله‌کشی سیستم تبرید

ب) لوله‌کشی آب گرم کننده، بخار، چگالیده بخار، آب سردکننده و آب خنک کننده، به منظورهای صنعتی و تولیدی، در ساختمان‌های صنعتی.

پ) لوله‌کشی داخلی واحدهای تولید هم زمان برق، حرارت و برودت.

2-10-14 طراحی لوله‌کشی

1-2-10-14 کلیات

الف) طراحی لوله‌کشی تأسیسات مکانیکی ساختمان باید طبق روش‌های مهندسی مورد تأیید انجام شود.

(1) اندازه لوله‌ها باید برای تأمین جریان سیال به مقدار لازم و با سرعت مناسب در هر سیستم کافی باشد.

(2) اندازه لوله‌ها باید طوری باشد که سرعت جریان سیال موجب تولید صدای آزاردهنده و سایش زود هنگام لوله‌ها نشود. کاهش سرعت جریان سیال در لوله‌ها باید تا حدی صورت گیرد که افزایش قطر لوله‌ها موجب افزایش غیرقابل توجیه هزینه لوله‌کشی نگردد.

ب) برای کاهش اثر ضربه قوچ در لوله‌کشی، سرعت جریان سیال باید کنترل شود.

(1) در نقاطی از لوله‌کشی (غیراز لوله‌کشی بخار) که شیر قطع سریع قرار دارد، باید وسیله حذف ضربه قوچ از نوع مورد تأیید نصب شود.

(2) وسیله حذف ضربه قوچ باید در محل مناسب قابل دسترسی و در فاصله مناسب با شیر قطع سریع، نصب شود.

2-2-10-14 نقشه ها

الف) پیش از اقدام به لوله‌کشی، نقشه‌های آن باید برای بررسی و تصویب، به مقام مسئول امور ساختمان (مطابق الزامات مبحث دوم) ارائه شود.

ب) نقشه‌های لوله‌کشی باید شامل دستگاه‌های تأسیسات مکانیکی ساختمان مرتبط با لوله‌کشی، مسیر و قطر اسمی لوله‌ها و دیگر اجزای لوله‌کشی به قرار زیر باشد:

(1) روش‌های نصب، حفاظت و نگهداری لوله‌کشی باید در مدارک پیوست نقشه‌ها ارائه شود؛

(2) نقشه‌ها باید شامل پلان لوله‌کشی طبقات، رایزر دیاگرام، دیاگرام جریان در موتورخانه مرکزی و موتورخانه‌های فرعی و نقشه‌های جزئیات باشد.

(3) در نقشه‌ها و مدارک پیوست آن، باید دما و فشار کار طراحی و مشخصات مصالح انتخابی، معین شده باشد؛

(4) مقیاس نقشه‌ها نباید از یک صدم کوچکتر باشد، مگر در نقشه محوطه و با تأیید؛

(5) علائم نقشه‌کشی باید بر طبق یکی از استانداردهای مورد تأیید باشد.

3-2-10-14 مسیر لوله ها

الف) لوله‌کشی باید در مسیرهایی انجام شود که در اطراف لوله و دیگر اجزای لوله‌کشی، فضای لازم برای بازدید، تعمیر، تعویض و کار با ابزار عادی وجود داشته باشد.

ب) لوله و دیگر اجزای لوله‌کشی نباید در دیوار یا کف دفن شود، مگر در شرایطی که در «(14-10-4-1)»، مقرر شده است.

3-10-14 مصالح لوله‌کشی

1-3-10-14 کلیات

الف) مصالح لوله‌کشی تأسیسات مکانیکی ساختمان باید با رعایت الزامات مندرج در «(14-10-3) مصالح لوله‌کشی» انتخاب و کنترل شود.

ب) بر روی هر قطعه از لوله، فیتینگ، فلنج، شیر و دیگر اجزای لوله‌کشی باید مارک کارخانه سازنده و استاندارد مورد تأیید که آن قطعه بر طبق آن ساخته شده است، به صورت ریختگی یا مهر پاک نشدنی، نقش شده باشد.

2-3-10-14 شرایط کار سیستم

الف) لوله و دیگر اجزای لوله‌کشی باید برای شرایط کار سیستم شامل دمای کار طراحی، فشار کار طراحی و نوع سیّال داخل لوله مناسب باشد.

ب) مصالح لوله‌کشی باید مطابق استانداردهای مقرر در «(14-10-3) مصالح لوله‌کشی»، انتخاب شود.

(1) انتخاب مصالح لوله‌کشی با استانداردهای دیگر به شرطی مجاز است که از نظر مشخصات، مقاومت مکانیکی و شیمیایی و اندازه، مشابه استانداردهای مقرر شده و مورد تأیید باشد.

3-3-10-14 انتخاب لوله

الف) لوله‌های مورد استفاده در تأسیسات گرمایی و سرمایی باید از نوع فولادی سیاه، مسی و یا ترموپلاستیک، انتخاب شود.

ب) در تأسیسات مکانیکی ساختمان لوله‌های فولادی سیاه و مسی باید مطابق یکی از استانداردهای مقرر شده در جدول (14-10-3-3) "ب" باشد.

جدول (14-10-3-3) "ب": لوله‌های فولادی سیاه و مسی برای تأسیسات مکانیکی ساختمان

پ) لولۀ فولادی سیاه

(1) در لوله‌کشی سیستم‌های آب گرم کننده، بخار و چگالیده بخار، کاربرد لوله فولادی گالوانیزه مجاز نیست.

(2) در شرایطی که لوله در محیط خورنده نصب می‌شود یا در معرض ضربات فیزیکی قرار میگیرد و یا در صورت خم کردن، لوله باید از نوع بی‌درز باشد.

(3) در صورتی که اتصال لوله به لوله، یا لوله به فیتینگ از نوع دنده‌ای است، در هر مورد، حداکثر فشار کار مجاز لوله‌کشی باید با استفاده از روش‌هایی که در استاندارد مربوط مقرر شده، محاسبه شود.

ت) لوله مسی

(1) در لوله‌کشی تأسیسات گرمایی و سرمایی با لوله مسی، فقط لوله‌های بی‌درز با قطر خارجی حداکثر تا 54 میلی‌متر (2 اینچ) کاربرد مجاز دارد.

(2) در لوله‌کشی تأسیسات گرمایی با دمای کار بیش از 120 درجه سلسیوس (250 درجه فارنهایت)، نباید از لوله مسی استفاده کرد.

(3) در لوله‌کشی بخار و چگالیده بخار، استفاده از لوله مسی مجاز نیست.

ث) لوله ترموپلاستیک

(1) در تأسیسات مکانیکی ساختمان با دمای کار حداکثر 80 درجه سلسیوس (180 درجه فارنهایت) و فشار کار حداکثر 10 بار (147 پوند بر اینچ مربع)، می‌توان از لوله ترموپلاستیک تک لایه و چندلایه طبق مشخصات و یکی از استانداردهای مندرج در جدول (14-10-3-3) "ث" استفاده کرد.

جدول (14-10-3-3) "ث": انتخاب لوله ترموپلاستیک تک لایه و چندلایه برای تأسیسات مکانیکی ساختمان

(2) عمر مفید لوله، مطابق استاندارد ISO 10508، باید سرجمع 50 سال به ترتیب زیر باشد:

(3) در تأسیسات مکانیکی ساختمان با شرایط تعریف شده در (14-10-3-3) "ث" (1)، استفاده از دیگر لوله‌های ترموپلاستیک به شرطی مجاز است که از نظر فشار کار، دمای کار، عمر مفید و جز اینها، با این بند از مقررات، مطابقت داشته باشد.

4-3-10-14 انتخاب فیتینگ

الف) فیتینگ‌های لوله‌کشی فولادی

(1) فیتینگ‌های لوله‌کشی فولادی بسته به جنس مصالح و نوع اتصال آن‌ها باید مطابق با یکی از استانداردهای مندرج در جدول (14-10-3-4) "الف" باشد.

جدول (14-10-3-4) "الف": فیتینگ‌های لوله‌کشی فولادی

(2) فیتینگ‌های مورد استفاده در هر یک از سیستم‌های لوله‌کشی، از نظر جنس، ضخامت جدار و نوع اتصال، باید برای کار با لوله‌های انتخاب شده و شرایط کار سیستم، مناسب باشند.

ب) فیتینگهای لوله‌کشی مسی

(1) فیتینگهایی که در لوله‌کشی مسی به کار می‌رود باید از جنس مسی یا آلیاژهای مس، و مطابق یکی از استانداردهای زیر باشد:

ISO 2016

EN1254

ASME B16.15; B16.18; B16.22; B16.24 B16.26

(2) در لوله‌کشی مسی تأسیسات گرمایی و سرمایی، فقط فیتینگ‌های بی‌درز، از جنس مس یا آلیاژهای مس، حداکثر تا قطر خارجی 54 میلی‌متر (2 اینچ)، کاربرد دارد.

(3) در لوله‌کشی‌هایی که دمای کار سیستم بیش از 120 درجه سلسیوس (250 درجه فارنهایت)است، نباید از فیتینگهای مسی استفاده کرد.

(4) در لوله‌کشی بخار و چگالیده بخار، استفاده از فیتینگهای مسی مجاز نیست.

پ) فیتینگهای لوله‌کشی ترموپلاستیک

فیتینگهای لوله‌کشی ترموپلاستیک برای استفاده در تأسیسات گرمایی با آب گرم کننده، با دمای کار حداکثر 80 درجه سلسیوس (180 درجه فارنهایت) و فشار کار 10 بار (147 پوند بر اینچ مربع)، باید از نوع برنجی یا فولادی، با روکش نیکل یا قلع و یا از نوع پلاستیکی مطابق یکی از استانداردهای زیر باشند.

ISIRI 12753

ISIRI 13251

ISO 21003

ASTM F 1974

استفاده از دیگر فیتینگ‌ها در لوله‌کشی ترموپلاستیک به شرطی مجاز است که فشار کار، دمای کار، عمر مفید و ضریب اطمینان آن‌ها با این بند از مقررات مطابقت داشته باشد.

5-3-10-14 انتخاب فلنج

الف) در لوله‌کشی فولادی با اتصال جوشی، اتصال بازشو باید با نصب فلنج صورت گیرد.

ب) فلنج‌هایی که در لوله‌کشی فولادی با اتصال جوشی به کار می‌رود باید از نوع فولادی و مخصوص اتصال جوشی باشد.

فلنجهای فولادی مخصوص اتصال جوشی باید مطابق یکی از استانداردهای زیر باشد:

ISO 7005-1

EN 1092

ANSI/ASME B16.5

پ) در هر سیستم لوله‌کشی باید با رعایت شرایط کار آن سیستم، فلنج انتخاب شود.

6-3-10-14 انتخاب شیر

الف) شیرهای مورد استفاده در لوله‌کشی تأسیسات مکانیکی ساختمان باید از نظر جنس، اندازه، ضخامت جدار، نوع دنده یا فلنج و دیگر مشخصات با لوله و فیتینگهای سیستم سازگار باشد. شیرها باید برای فشار و دمای کار و نوع سیال سیستم لوله‌کشی مناسب باشد.

(1) در لوله‌کشی فولادی اگر اتصال از نوع دنده ای،است شیر باید از نوع مسی یا آلیاژ‌های مس انتخاب شود.

(2) در لوله‌کشی فولادی اگر اتصال از نوع جوشی و فلنجی است، شیر را باید از نوع چدنی یا فولادی با اتصال فلنجی انتخاب کرد.

(3) در لوله‌کشی مسی، شیر باید از آلیاژهای مس (برنجی یا برنزی) و مخصوص اتصال دنده‌ای باشد. در این نوع لوله‌کشی حداکثر قطر اسمی شیر باید 54 میلی‌متر (2 اینچ) باشد.

ب) در لوله‌کشی تأسیسات مکانیکی ساختمان، شیر باید مطابق یکی از استانداردهای جدول (14-10-3-6) انتخاب شود.

(1) در هر سیستم باید با توجه به شرایط کار آن (دما و فشار کار )، شیر را انتخاب کرد.

جدول (14-10-3-6): استاندارد شیر در تأسیسات گرمایی و سرمایی

7-3-10-14 اتصال

الف) کلیات

(1) در لوله‌کشی تأسیسات مکانیکی ساختمان، اتصال لوله به لوله، لوله به فیتینگ و فیتینگ به فیتینگ، باید برای شرایط کار طراحی سیستم لوله‌کشی مناسب، آب بند و مورد تأیید باشد.

(2) دو فلز ناهم جنس باید با واسطه فیتینگ برنجی یا برنزی متصل شوند و یا، یک واشر لاستیکی یا سربی دو فلز را از هم جدا کند.

(3) در لوله‌کشی‌های فولادی زیر، تا قطر اسمی 50 میلی‌متر (2 اینچ)، اتصال باید از نوع دنده‌ای و در لوله‌کشی به قطر اسمی 65 میلی‌متر ( اینچ) و بزرگتر، اتصال باید از نوع جوشی و فلنجی باشد:

– بخار کم فشار

– برگشت چگالیده بخار کم فشار

– آب گرم کننده با دمای پایین

– آب سردکننده

– آب خنک کننده

(4) در لوله‌کشی‌های فولادی زیر همۀ اتصالها باید از نوع جوشی و فلنجی باشد:

– آب گرم کننده با دمای متوسط و بالا

– بخار پرفشار

– برگشت چگالیده بخار پرفشار

ب) در انواع سیستم‌های لوله‌کشی، اتصال باید طبق استانداردهای مندرج در جدول (14-10-3-7 ) "ب" باشد.

(1) در جوش‌کاری باید مفتول جوش مناسب و مورد تأیید به کار برد.

(2) در لوله‌کشی مسی، اتصال باید از نوع لحیمی مویینگی باشد. در انتخاب نوع مفتول لحیم‌کاری نرم یا لحیم‌کاری سخت، باید به شرایط کار سیستم لوله‌کشی (دما و فشار کار) و مورد تأیید بودن و مطابق بودن مفتول با یکی از استانداردهای مندرج در جدول (14-10-3-7) "ب" توجه شود.

(3) در لوله‌کشی مسی در نقاطی که باید قابل باز کردن باشد، مانند نقاط اتصال به شیرهای برنجی یا برنزی دنده‌ای یا به دستگاه‌ها و جزآنها، اتصال باید از نوع فیتینگ فشاری و مطابق با جدول (14-10-3-7) "ب" باشد.

(4) در لوله‌کشی ترموپلاستیک تأسیسات گرمایی با آب گرم کننده، تا دمای کار حداکثر 80 درجه سلسیوس (176 درجه فارنهایت) و فشار کار حداکثر 10) بار (147 پوند بر اینچ مربع) و آب سرد کننده اتصال لوله به،لوله لوله به فیتینگ و فیتینگ به فیتینگ باید از نوع فشاری یا دنده‌ای و مطابق جدول (14-10-3-7) "ب" باشد.

(5) اتصال لوله یا فیتینگ پلی وینیل کلراید کلردار شده (C-PVC) به لوله یا فیتینگ پلی وینیل کلراید کلردار شده (C-PVC) باید به روش چسبی با چسب مخصوص و یا به روش جوشی صورت گیرد. در روش چسبی نوع چسب و در روش جوشی دستگاه جوش باید طبق دستور کارخانه سازنده لوله باشد. لوله‌کشی باید توسط کارگر ماهر مورد تأیید کارخانه سازنده لوله صورت گیرد.

جدول (14-10-3-7) "ب ": انتخاب اتصال لوله به لوله، لوله به فیتینگ و فیتینگ به فیتینگ

4-10-14 اجرای لوله‌کشی

1-4-10-14 کلیات

الف) اجرای لوله‌کشی سیستم‌های گرمایی و سرمایی باید با رعایت الزامات مندرج در این قسمت از مقررات صورت گیرد.

ب) در اجرای لوله‌کشی باید به موضوع حفاظت لوله‌ها در برابر آسیب دیدگی، خوردگی، یخبندان، جلوگیری از تراکم هوا در لوله‌ها، ضربه قوچ و هم‌چنین صرفه‌جویی در مصالح و دستمزد کار، توجه شود.

(1) پیش‌بینی لازم برای جلوگیری از تقطیر روی سطح خارجی لوله باید صورت گیرد.

پ) لوله‌ها (جز لوله‌های ترمو پلاستیک) و دیگر اجزای لوله‌کشی نباید در تماس مستقیم با هر گونه مصالح ساختمانی قرار گیرد.

(1) دفن هرگونه لوله و دیگر اجزای لوله‌کشی در اجزای ساختمان، جز لوله‌کشی ترموپلاستیک، مسی با اتصال لحیمی موئینگی و اتصال نوع جوشی در لوله‌کشی فولادی، مجاز نیست.

(2) در صورتی که دفن قسمتی از لوله‌کشی در اجزای ساختمان، با تأیید، ضروری شود، باید امکان انبساط و انقباض لوله‌ها فراهم باشد.

(3) در صورت دفن قسمتی از لوله یا اجزای دیگر لوله‌کشی، باید اقدامات حفاظتی لازم، برای جلوگیری از یخ زدن و خوردگی لوله، به عمل آید.

(4) در لوله‌کشی فولادی، اگر اتصال از نوع دنده‌ای است، محل اتصال لوله به لوله، یا لوله به فیتینگ، نباید در اجزای ساختمان یا زیر کف آن دفن شود.

(5) در لوله‌کشی مسی اگر اتصال از نوع فیتینگ فشاری است، محل اتصال لوله به فیتینگ، نباید در اجزای ساختمان یا زیر کف آن دفن شود.

(6) هیچ یک از شیرها، تله‌های بخار، لوازم اندازه‌گیری دما و فشار و مانند آن‌ها، نباید در اجزای ساختمان دفن شود.

(7) اگر قطعه‌ای از لوله در بتن دفن می‌شود، باید پیش از بتن‌ریزی لوله تحت آزمایش فشار قرار گیرد. لوله باید به هنگام بتن‌ریزی زیر فشار کار سیستم مورد نظر باشد.

ت) لوله‌کشی باید طوری انجام شود که تخلیۀ آب همه قسمت‌های آن (جز قسمت‌هایی که زیر زمین یا زیر کف طبقات قرار دارد) امکان داشته باشد.

(1) انشعاب از خط اصلی بخار و برگشت چگالیده بخار به طرف رایزرها یا مصرف کننده‌های طبقات بالاتر، باید از بالای تراز صفحۀ افقی محور لوله، و با اتصال 45 درجه یا بزرگتر باشد.

ث) در لوله‌کشیف باید امکان انبساط و انقباض لوله‌ها به کمک خم‌های انبساط، حلقه انبساط یا قطعه انبساط، فراهم شود.

(1) قطعه انبساط باید برای شرایط کار سیستم لوله‌کشی مناسب و مورد تأیید باشد.

ج) لوله در عبور از دیوار، تیغه، کف یا سقف، باید در داخل غلاف قرار گیرد.

(1) در صورت عبور لوله از دیوار، کف یا سقف ضد آتش، که برای مقاومت معینی در برابر آتش طراحی شده است. فضای میان لوله و غلاف باید با مواد مقاوم در برابر آتش، به اندازه‌ای که برای جدار عبور لوله تعیین شده است، پر شود.

چ) لوله و دیگر اجزای لوله‌کشی که دمای سطح خارجی آن‌ها از 121 درجه سلسیوس (250 درجه فارنهایت) بالاتر است، دست کم باید 25 میلی‌متر (1 اینچ) از مواد سوختنی فاصله داشته باشند.

ح) اگر قسمتی از لوله‌کشی در محوطه ساختمان یا در فضایی از ساختمان است که گرم نمی‌شود، باید با عایق گرمایی به ضخامت مناسب یا روش‌های مورد تأیید دیگر، در برابر یخ زدگی محافظت شود.

خ) برای جلوگیری از انتقال ارتعاش و لرزش دستگاه‌ها به اجزای ساختمان، باید در محل اتصال لوله‌ها به دستگاه بر روی لوله‌ها، بست‌ها و آویزها نقاط مناسب، لرزه‌گیر مورد تأیید نصب کرد.

د) در اتصال آب تغذیه از شبکه توزیع آب آشامیدنی به لوله‌کشی تأسیسات مکانیکی ساختمان، باید الزامات مندرج در «مبحث شانزدهم – تأسیسات بهداشتی» رعایت گردد.

2-4-10-14 تکیه‌گاه (بست)

الف) لوله‌ها باید با تکیه‌گاه‌های مناسب و در موقعیت مناسب به اجزای ساختمان متصل شوند، به طوری که بدون تماس مستقیم لوله و دیگر اجزای لوله‌کشی با اجزای ساختمان، تکیه‌گاه‌ها بتوانند بارهای وارده از سیستم لوله‌کشی و بار ناشی از زمین‌لرزه را تحمل کنند.

(1) لوله‌ها را باید به ترتیبی بست زد که انبساط و انقباض سیستم لوله‌کشی به آسانی امکان‌پذیر باشد.

ب) فاصله تکیه‌گاه‌ها باید به اندازه‌ای باشد که از وارد آمدن تنش بیش از حد مجاز به لوله و دیگر اجزای لوله‌کشی جلوگیری شود.

(1) در لوله‌کشی افقی فولادی و مسی، فاصله دو تکیه‌گاه مجاور نباید از مقادیر جدول (14-10-4-2)"ب" بیشتر باشد.

جدول (14-10-4-2) "ب": بیشینه فاصله دو تکیه‌گاه مجاور در لوله‌کشی افقی فولادی و مسی به متر

(2) در لوله‌کشی ترموپلاستیک، نوع بست و فاصلۀ دو تکیه‌گاه مجاور باید طبق دستورالعمل کارخانه سازنده تعیین شود.

(3) در لوله‌کشی فولادی قائم، فاصله دو تکیه‌گاه مجاور باید به اندازه‌ای باشد که تکیه‌گاه بتواند وزن لوله‌ها را تحمل کند. حداکثر فاصله دو تکیه‌گاه مجاور نباید از ارتفاع یک طبقه ساختمان بیشتر باشد.

پ) تکیه‌گاه و بست لوله فلزی باید از جنس لوله باشد، تا از پدید آمدن اثر گالوانیک و خوردگی جلوگیری شود.

ت) اتصال تکیه‌گاه به اجزای ساختمان نباید به بریدن و ضعیف کردن اسکلت ساختمان منجر شود.

3-4-10-14 نصب شیر

الف) در نقاط زیر باید شیر قطع و وصل نصب شود:

(1) بر روی لوله‌های ورودی و خروجی به دستگاه‌ها و مخازن

(2) در دو طرف شیر فشارشکن، شیر تنظیم فشار، صافی و مانند آنها

(3) در پایین لوله‌های قائم

(4) بر روی لوله انشعاب از خط اصلی آب گرم کننده یا آب سرد کننده، که به بخشی از ساختمان آب می‌رساند.

ب) شیر باید طوری روی لولۀ افقی نصب شود که محور دسته فرمان آن زیر تراز صفحه افقی که از محور لوله میگذرد، قرار نگیرد.

پ) در نقاطی که شیر فشارشکن نصب می‌شود، باید در خروجی شیر و نزدیک به آن، شیر اطمینان فشار نصب شود.

(1) ظرفیت شیر اطمینان و تنظیم فشار آن باید به اندازه‌ای باشد که فشار پایین دست شیر فشارشکن هیچگاه از فشار طراحی لوله و دیگر اجزای لوله‌کشی و دستگاه‌ها و مخازن پایین دست بالاتر نرود.

(2) در ورود و خروج شیراطمینان، نصب شیر قطع و وصل مجاز نیست.

(3) لوله تخلیه شیراطمینان باید به طور مستقل و جداگانه تا نقطه تخلیه ادامه یابد. لوله تخلیه باید از نوع انعطاف‌پذیر باشد. دهانه تخلیه لوله باید در نقطه‌ای قرار گیرد که احتمال خطر پاشش آب گرم یا بخار به افراد نباشد. قطر لوله تخلیه نباید از قطر دهانه تخلیه شیر کوچکتر باشد.

ت) شیرها باید در نقاطی از خطوط لوله‌کشی نصب شوند که در دسترس یا قابل دسترسی باشند، تا تعمیر و تنظم آن‌ها به آسانی امکان‌پذیر باشد.

4-4-10-14 سامانه لوله‌کشی گرمایش از کف

الف) اجرای لوله‌کشی سامانه‌های گرمایش از کف بر پایه آب، باید مطابق استاندارد ملی 4-18518 و الزامات مندرج در این فصل از مقررات «(14-10) لوله‌کشی» باشد.

ب) سامانه‌های گرمایش از کف باید دارای عایق گرمایی مطابق با الزامات مندرج در این بخش از مقررات باشند.

(1) باید در زیر لوله‌کشی نصب شده در کف سامانه گرمایش از کف عایق گرمایی با حداقل مقاومت حرارتی طبق جدول 14-10-4-4 "ب " نصب شود.

جدول (14-10-4-4) " ب": کمینه مقاومت گرمایی عایق واقع در زیر لوله‌های نصب در کف سامانه گرمایش از کف به m².K/W

* در صورتیکه سطح آبهای زیر زمینی از زیر تراز کف، کمتر از 5 متر (16/4 فوت) باشد این مقدار باید افزایش یابد.

(2) باید یک نوار عایق محیطی (لبه) در امتداد دیوارها و اجزائی از ساختمان که با کف گرم شده در تماس می‌باشند، مانند چهار چوب درها، ستون‌ها پله‌ها و داکتها نصب شود. نوار عایق محیطی باید از کف تراز شده شروع شده و تا سطح کف نهائی بتن پوشاننده لوله‌ها بالا بیاید.

5-10-14 آزمایش

1-5-10-14 کلیات

الف) سیستم‌های لوله‌کشی تأسیسات مکانیکی ساختمان باید طبق الزامات مندرج در این بخش از مقررات، آزمایش فشار شود.

ب) آزمایش لوله‌کشی باید با آب انجام شود.

(1) در شرایطی که خطر یخ زدگی وجود دارد، می‌توان با افزودن ضدیخ به آب، لوله را آزمایش کرد.

پ) هنگام آزمایش اجزای لوله‌کشی باید به طور آشکار در معرض دید و قابل بازرسی باشد.

(1) پیش از انجام آزمایش، هیچ یک از اجزای لوله‌کشی نباید با عایق، رنگ و یا اجزای ساختمان پوشانده شود.

2-5-10-14 شرایط آزمایش

الف) آزمایش با آب باید با فشار دست کم 1/5 برابر فشار کار طراحی سیستم لوله‌کشی، انجام شود.

(1) در هر حال کمینه فشار آزمایش نباید از 7 بار (100 پوند بر اینچ مربع) کمتر باشد.

(2) در آزمایش شبکه لوله‌کشی، فشارسنج باید در پایین‌ترین نقطه شبکه قرار داشته باشد.

ب) مدت زمان آزمایش، باید دست کم دو. ساعت پیوسته باشد.

(1) در مدت آزمایش، باید همه اجزای لوله‌کشی و اتصالها یک به یک بازرسی و هیچ‌گونه نشتی مشاهده نشود.

(2) درصورت مشاهده نشت آب، باید قطعه یا اتصال معیوب تعویض یا ترمیم شود و سپس آزمایش تکرار گردد.

6-10-14 عایق‌کاری

1-6-10-14 کلیات

الف) در لوله‌کشی تأسیسات مکانیکی ساختمان، لوله‌ها باید طبق الزامات این بخش از مقررات عایق‌کاری شود.

ب) جنس عایق و روکش آن باید برای کار در دمای سیستم لوله‌کشی و شرایط محل نصب مناسب باشد. عایق لوله و نیز روکش عایق، باید از جنس نسوختنی باشد. شاخص پیشروی شعله آن حداکثر 25 و شاخص گسترش دود آن حداکثر 50، طبق استانداردهای ANSI/ASTM E84 یا UL 723 یا DIN 4102-131 باشد.

(1) در لوله‌کشی هر منطقه از ساختمان، عایق و روکش آن باید از جنسی انتخاب شود که در مقررات مربوط به حفاظت از آن منطقه ساختمان در برابر آتش، تعیین و مقرر شده است.

(2) استفاده از مواد و مصالح سوختنی، به عنوان عایق، روکش عایق و مواد کمکی مانند چسب، نوار چسب و جز آن‌ها، در عایق‌کاری مجاز نیست.

(3) قسمت‌هایی از طول لوله که از دیوار آتش عبور می‌کند نباید عایق یا روکش عایق داشته باشد.

2-6-10-14 ضخامت عایق

الف) جدول ( 14-10-6-2) "الف" کمینه ضخامت عایق لوله در سیستم‌های مختلف لوله‌کشی را نشان میدهد.

(1) چنانچه الزامات عایق حرارتی لوله در این مبحث با مبحث نوزدهم متفاوت باشد الزامات سختگیرانه‌تر باید رعایت شود.

جدول ( 14-10-6-2) "الف ": کمینه ضخامت عایق لوله به میلی‌متر *

* مقادیر جدول برای قابلیت هدایت گرمایی عایق برابر 0/034W/m.K (0/23 Btu.in/h.ft².ºF) و دمای محیط 24 درجه سلسیوس (75 درجه فارنهایت) تنظیم شده است.

a ضخامت عایق لوله انشعاب تا قطر 50 میلی‌متر (2 اینچ) برای حالتی مقرر شده است که طول انشعاب از 3/6 متر (12 فوت) بیشتر نباشد.

B در عایق‌کاری لوله‌های تأسیسات سرمایی، شرایط چگالش بخار آب موجود در هوا باید مطابق بند (14-10-6-2) "ب" ملحوظ گردد.

ب) اندازه ضخامتهای داده شده در جدول (14-10-6-2) "الف" بدون در نظر گرفتن امکان چگالش بخار آب بر روی سطوح لوله و سطوح عایق لوله، تعیین شده است. در صورت احتمال چگالش بخار آب در سطوح خارجی لوله و سطوح عایق لوله، ضخامت عایق در هر مورد باید محاسبه شود و مورد تأیید قرار گیرد.

پ) اگر قابلیت هدایت گرمایی عایق با 0/034W/m.K و دمای محیط با 24 درجه سلسیوس درجه فارنهایت (75 درجه فارنهایت)، که جدول برای آن‌ها تنظیم شده است، متفاوت،باشد، باید با روش‌های مهندسی مورد تأیید، مقادیر ضخامت خوانده شده از جدول (14-10-6-2) "الف "تصحیح شود.

ت) اگر لوله در معرض یخ زدن قرار داشته باشد، برای جلوگیری از یخ زدن سیّال داخل لوله، باید ضخامت عایق با روش‌های مهندسی مورد تأیید تصحیح شود و یا از روش مورد تأیید دیگری، جز عایق‌کاری، استفاده شود.

3-6-10-14 لزوم عایق‌کاری

(الف) در موارد زیر لازم نیست لوله‌ها عایق گرمایی شوند:

(1) در لوله‌کشی داخلی دستگاه‌ها که لوله‌ها در کارخانه سازنده عایق شده است.

(2) در هر سیستم لوله‌کشی که دمای سیال داخل لوله‌ها بین 12/8 تا 40 درجه سلسیوس (55 تا 104 درجه فارنهایت) است، مگر در شرایطی که امکان چگالش بخار آب بر روی سطح خارجی لوله وجود داشته باشد.