آیین‌نامه‌ها

صفحه اصلی / آیین‌نامه‌ها

پیوست 3 : تحلیل مرتبه دوم از طریق تحلیل الاستیک مرتبه اول تشدید یافته

این پیوست الزامات روش تحلیل مرتبه دوم از طریق تحلیل مرتبه اول تشدیدیافته را بیان می‌کند. مطابق این مبحث استفاده از روش تحلیل الاستیک مرتبه اول تشدید یافته به عنوان جایگزین روش تحلیل مرتبه دوم مجاز است. مطابق الزامات این پیوست، نیروهای محوری فشاری و لنگرهای خمشی به دست آمده از تحلیل مرتبه اول، ابتدا باید تشدید شوند و سپس مبنای طراحی اعضا، اجزاء و اتصالات قرار گیرند. مطالب این پیوست تحت عناوین زیر ارائه می‌گردد:

  • 10-پ3-1 محدودیت تحلیل
  • 10-پ3-2 نحوه محاسبه مقاومت‌های موردنیاز
10-پ3-1 محدودیت تحلیل

استفاده از این روش تحلیل برای لحاظ نمودن آثار P-Δ فقط به سازه‌هایی که در آن‌ها بارهای ثقلی عمدتاً توسط ستون‌های قائم، دیوارهای قائم یا قاب‌های قائم تحمل می‌شوند، محدود می‌گردد. اما استفاده از این روش تحلیل برای لحاظ نمودن آثار P-Δ برای انواع مختلف سازه‌ها مجاز است.

10-پ3-2 نحوه محاسبه مقاومت‌های موردنیاز

در این روش تحلیل، مقاومت‌های خمشی مرتبه دوم موردنیاز (Mr) و مقاومت‌های محوری مرتبه دوم موردنیاز (Pr) برای تمامی اعضای سازه‌ای باید از طریق روابط زیر تعیین گردند:

(10-پ3-1)  
(10-پ3-2)  

در روابط فوق:
Bl= ضریب تشدید برای در نظر گرفتن اثر P-δ. این ضریب باید برای هر عضوی که تحت اثر توأم نیروی محوری فشاری و لنگر خمشی است، در هر راستای خمشی عضو مطابق بخش 10-پ3-2-1 به طور جداگانه محاسبه گردد. برای اعضایی که در معرض نیروی محوری فشاری قرار ندارند، این ضریب باید برابر یک منظور گردد.

 

B2= ضریب تشدید برای در نظر گرفتن اثر P-Δ. این ضریب باید برای هر طبقه ساختمان و در هر راستای تغییرمکان جانبی طبقه مطابق بخش 10-پ3-2-2 به طور جداگانه محاسبه گردد. مقاومت‌های محوری و خمشی موردنیاز کلیه اعضای باربر جانبی طبقه باید با این ضریب تشدید گردد.

Mr= مقاومت خمشی موردنیاز مرتبه دوم که در روش LRFD بیانگر Mu و در روش ASD بیانگر Ma است.

Mnt= لنگر خمشی مرتبه اول متناسب با نوع روش طراحی (LRFD یا ASD) برای حالتی که از انتقال جانبی قاب جلوگیری شده باشد و براساس بند 10-پ3-2-3 تعیین می‌گردد.

Mlt= لنگر خمشی مرتبه اول متناسب با نوع روش طراحی (LRFD یا ASD) فقط به علت انتقال جانبی که براساس بند 10-پ3-2-3 تعیین می‌شود.Pr= مقاومت محوری موردنیاز مرتبه دوم که در روش LRFD بیانگر Pu و در روش ASD بیانگر Pa است.

Pnt= نیروی محوری مرتبه اول متناسب با نوع روش طراحی (LRFD با ASD) برای حالتی که از انتقال جانبی قاب جلوگیری شده باشد و براساس بند 10-پ3-2-3 تعیین می‌گردد.

Plt= نیروی محوری مرتبه اول متناسب با نوع روش طراحی (LRFD یا ASD) فقط به علت انتقال جانبی که مقدار آن بر اساس بند 10-پ3-2-3 تعیین می‌شود.

10-پ3-2-1 ضریب تشدید Bl

برای اعضایی که تحت اثر نیروی محوری فشاری قرار دارند، مقدار ضریب تشدید Bl از رابطه زیر تعیین می‌شود:

(10-پ3-3)  

که در آن:

Cm= ضریبی است که باید براساس حالتی که از انتقال جانبی قاب جلوگیری می‌شود، تعیین گردد. مقدار این ضریب باید به شرح زیر در نظر گرفته شود:

1) برای اعضای فاقد هر نوع بار جانبی در بین دو انتهای عضو در صفحه خمش:

(10-پ3-4)  

که در آن Mr1 و Mr2 لنگرهای خمشی مرتبه اول (متناسب با نوع روش طراحی، LRFD یا ASD) دو انتهای ناحیه مهارنشده عضو موردنظر در صفحۀ خمش بوده و |Mr1|≤|Mr2| است. در رابطه 10-پ3-4 در صورتی که انحنای عضو به علت لنگرهای Mr1 و Mr2، ساده باشد، نسبت منفی و در صورتی که انحنای عضو به علت لنگرهای Mr1 و Mr2، مضاعف باشد، نسبت مثبت است.

2) برای اعضایی که در تحت اثر بار جانبی در بین دو انتهای عضو در صفحه خمش قرار دارند، مقدار Cm را می‌توان به طور محافظه کارانه برابر یک فرض نمود، مگر آن که تحلیل دقیق مقدار کمتری را نشان دهد.

Pe1= مقاومت کمانش بحرانی الاستیک عضو موردنظر در صفحه خمش بوده و با فرض عدم انتقال جانبی قاب از رابطه زیر تعیین می‌گردد:

(10-پ3-5)  

*(EI)= صلبیت خمشی کاهش یافته عضو موردنظر برای حالتی که برای تأمین الزامات طراحی از روش تحلیل مستقیم استفاده می‌شود (EI* = 0.8τbEI) و صلبیت خمشی کاهش نیافته برای حالتی که برای تأمین الزامات طراحی از روش طول مؤثر استفاده می‌شود

(EI)E= مدول الاستیسیته فولاد

I = ممان اینرسی مقطع عضو موردنظر در صفحه خمش

L= طول عضو موردنظر

K1= ضریب طول مؤثر عضو در صفحه خمش و مقدار آن برای اعضای موردنظر کلیه سیستم‌های سازه‌ای باید برابر یک در نظر گرفته شود.

Pr= مقاومت محوری موردنیاز مرتبه دوم که در روش LRFD بیانگر Pu و در روش ASD بیانگر Pa است. در رابطه 10-پ3-3 برای محاسبه B1 براساس تخمین اولیه مقدار Pr را می‌توان از رابطه Pr = Pnt + Plt تعیین نمود.

a = ضریبی که مقدار آن در روش LRFD برابر با 1 و در روش ASD برابر 1.6 است.

10-پ3-2-2 ضریب تشدید B2

ضریب تشدید B2 برای هر طبقه ساختمان و در هر راستای جابجایی جانبی محاسبه می‌شود و مقاومت‌های محوری و خمشی موردنیاز کلیه اعضای باربر جانبی طبقه باید با این ضریب تشدید شوند. مقدار این ضریب از رابطه زیر تعیین می‌گردد:

(10-پ3-6)  

که در آن:

Pstory = مجموع بارهای قائم کلیه ستون‌های باربر جانبی و ثقلی (ستون‌های متکی) طبقه. در روش LRFD منظور از Pstory همان طبقه بوده که باید براساس ترکیبات بارگذاری نظیر این روش محاسبه شود. در روش ASD منظور از Pstory همان طبقه بوده که باید براساس ترکیبات بارگذاری نظیر این روش محاسبه شود.

Pe story = مقاومت کمانش بحرانی الاستیک طبقه در راستای جابجایی جانبی مورد بررسی بوده و از رابطه زیر به دست می‌آید.

(10-پ3-7)  
(10-پ3-8)  

Pmf= مجموع نیروی قائم کلیه ستون‌های قاب خمشی در امتداد موردنظر و با رعایت ضرایب بار به کار رفته در ترکیب بارگذاری موردنظر که باید به شرح زیر در نظر گرفته شود:

1) چنانچه در امتداد مورد مطالعه، سیستم باربر جانبی از نوع قاب ساختمانی ساده توأم با مهاربندی یا دیوار برشی باشد، در این صورت Pmf باید برابر صفر در نظر گرفته شود.

   

2) چنانچه در امتداد مورد مطالعه، سیستم باربر جانبی از نوع قاب خمشی یا دوگانه (ترکیبی از قاب خمشی و مهاربندی یا دیوار برشی) بوده و در آن کلیه اتصالات گیردار باشند، در این صورت Pmf باید برابر با مجموع نیروی قائم کلیه ستون‌های طبقه در نظر گرفته شود.

   

3) چنانچه در امتداد مورد مطالعه، سیستم باربر جانبی از نوع قاب خمشی یا دوگانه (ترکیبی از قاب خمشی و مهاربندی یا دیوار برشی) بوده، لیکن در آن برخی از قاب‌ها (یا ستون‌ها) به صورت ثقلی طراحی شده باشند، در این صورت Pmf باید برابر با مجموع نیروی قائم ستون‌های قاب‌های خمشی در نظر گرفته شود.

   

ΔH= تغییرمکان جانبی نسبی طبقه موردبررسی تحت اثر نیروهای جانبی بر پایه تحلیل مرتبه اول و صلبیت خمشی *(EI).*(EI) پارامتری است که در رابطه 10-پ3-5 تعریف شده است. در مواردی که مقدار ΔH برای قاب‌های مختلف در پلان طبقه متفاوت باشد، این مقدار باید برابر متوسط وزنی تغییرمکان جانبی نسبی قاب‌های مختلف (که نسبت به بارهای قائم قاب‌های مختلف سنجیده می‌شود) یا به طور محافظه کارانه برابر تغییرمکان جانبی حداکثر طبقه در نظر گرفته شود.

H= برش طبقه ناشی از بارهای جانبی که مقدار ΔH براساس آن‌ها محاسبه شده است.

L= ارتفاع طبقه

تبصره: در رابطه 10-پ3-6 مقدار Pe story را می‌توان از رابطه زیر نیز تعیین نمود:

(10-پ3-8)  

که در آن مطابق پیوست 2، مقدار K2 برای قاب‌های خمشی بدون ستون‌های متکی، از طریق روابط 10-پ2-1 یا 10-پ2-2 و یا از طریق نموگراف 10-پ 2-1 و برای قاب‌های خمشی توأم با ستون‌های متکی از طریق رابطه 10-پ2-5 تعیین می‌شود.

10-پ3-2-3 محاسبه Pnt،Mnt، Plt و Mlt

در قاب‌های نسبتاً متقارن و با بارگذاری نسبتاً متقارن، Pnt و Mnt را می‌توان از تحلیل مرتبه اول قاب در اثر بارهای ثقلی ضریب‌دار (متناسب با ضرایب بار روش طراحی موردنظر) و Plt و Mlt را از تحلیل مرتبه اول قاب در اثر بارهای جانبی (متناسب با ضرایب بار روش طراحی موردنظر) به دست آورد. باید توجه داشت که در هر دو مرحله، ضرایب بار باید متناسب با ضرایب به کار رفته در ترکیب بارگذاری نظیر راستای تغییرمکان جانبی موردبررسی، انتخاب شود.

در قاب‌های با هندسه یا با بارگذاری نامتقارن، چون در هنگام تحلیل برای بارهای قائم امکان انتقال جانبی برای قاب وجود دارد، از این رو در این گونه قاب‌ها، تحلیل باید به شرح زیر در دو مرحله‌آور صورت گیرد:

1) مطابق شکل 10-پ3-1-الف تحلیل قاب برای بارهای قائم با فرض عدم انتقال جانبی در قاب

2) مطابق شکل 10-پ 3-1-ب تحلیل قاب برای بارهای جانبی به همراه واکنش‌های تکیه‌گاهی به دست آمده از مرحله (1) بالا

شکل 10-پ3-1: مراحل مختلف تحلیل مرتبه اول قاب برای محاسبه (الف): Pnt و Mnt و (ب): Plt و Mlt

همه فصول

مشخصات آیین‌نامه

تعداد فصول: 36 فصل
سال انتشار: 1401
ویرایش: پنجم

جستجو در آیین‌نامه‌ها

ناشرین آیین‌نامه‌ها

مقررات ملی ساختمان

قوانین، آیین‌نامه‌ها، شیوه‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌های ساختمان

نظام مهندسی ساختمان

ضوابط، بخشنامه‌ها، نشریه‌ها و معیار‌های فنی نظام مهندسی ساختمان

مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی

قوانین، آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌های مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی

سازمان برنامه و بودجه کشور

ضوابط، بخشنامه‌ها و قوانین سازمان برنامه و بودجه کشور

سازمان ملی استاندارد ایران

استانداردهای کمیته‌های مختلف سازمان ملی استاندارد ایران

سازمان تامین اجتماعی کشور

مقررات و آیین‌نامه‌های درمانی و بیمه‌ای سازمان تامین اجتماعی کشور

ضوابط فنی و اجرایی شهرداری‌ها

ضوابط، بخشنامه‌ها، نشریه‌ها و معیار‌های فنی شهرداری‌های کشور

ضوابط فنی و اجرایی وزارت بهداشت

ضوابط، بخشنامه‌ها، نشریه‌ها و معیار‌های فنی وزارت بهداشت

ضوابط فنی و اجرایی وزارت نیرو-آبفا

ضوابط، بخشنامه‌ها، نشریه‌ها و معیار‌های فنی وزارت نیرو-آبفا

ضوابط سازمان بنادر و دریانوردی

ضوابط، بخشنامه‌ها، نشریه‌ها و معیار‌های فنی سازمان بنادر و دریانوردی

ضوابط فنی و اجرایی وزارت نفت

ضوابط، بخشنامه‌ها، نشریه‌ها و معیار‌های فنی وزارت نفت

قوانین و مقررات مالیاتی کشور

قوانین، مقررات، ضوابط و دستورالعمل‌هاى مالیاتى سازمان مالیات كشور

تازه‌ترین فصل‌ها

پیوست 6: طراحی لرزه‌ای و اجرای اجزای غیرسازه‌ای معماری

آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله استاندارد 2800

پیوست 5 : اندرکنش خاک و سازه

آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله استاندارد 2800

پیوست 4 : دیافراگم‌ها

آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله استاندارد 2800

پیوست 3 : اثر P-Δ

آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله استاندارد 2800

پیوست 2: راهنمای انجام تحلیل‌های غیرخطی

آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله استاندارد 2800

پیوست 1 : درجه‌بندی خطر نسبی زلزله در شهرها و نقاط مهم ایران

آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله استاندارد 2800

فصل هفتم – ضوابط ساختمان‌های با مصالح بنایی کلاف‌دار

آیین‌نامه طراحی ساختمان‌ها در برابر زلزله استاندارد 2800