5-4-10 اتصال با پیچ
5-4-10 اتصال با پیچ
شکل 10-4-3 اجزای مختلف مجموعه پیچ و مهره را نشان می‌دهد. طول گیر پیچ، فاصله خالص مابین واشر کلگی پیچ (در صورت وجود) تا واشر مهره (در صورت وجود) است که شامل ضخامت کلیه قطعات اتصال می‌گردد.
شکل 10-4-3: اجزای مختلف پیچ و مهره
در اتصالات پیچی الزامات زیر باید رعایت شوند:
الف) مجموعه پیچ و مهره و واشر از لحاظ خصوصیات هندسی، مکانیکی، شیمیایی و آزمایش‌های ضروری باید به نحو مناسبی انتخاب شود.
ب) در یک سازه ترجیحاً از کاربرد پیچهای با ردههای مقاومتی مختلف پرهیز شود. طول پیچ باید به اندازه‌ای باشد که پس از محکم کردن آن، حداقل یک دندانه کامل پیچ از هر طرف مهره بیرون بماند.
پ) در اتصالات پیش‌تنیده و لغزش بحرانی با استفاده از پیچهای با تنش تسلیم 900 مگاپاسکال، درصورتی که مصالح فولادی اعضای متصل شونده دارای حد تسلیم کمتر از 280 مگاپاسکال باشند، استفاده از واشر سخت تخت در زیر مهره و کله پیچ الزامی است.
ت) اگر اعضای متصل شونده دارای پوشش حفاظتی در سطوح خارجی باشند، لازم است به منظور جلوگیری از آسیب چرخش روی پوشش، از واشر زیر مهره و واشر زیر کلگی پیچ استفاده شود.
ث) درصورتی که پیچ در سوراخ لوبیایی یا سوراخ بزرگ شده نصب می‌شود، لازم است از واشر مناسب زیر کلگی پیچ و مهره استفاده شود.
ج) در صورتی که سطح فولاد مماس با کله پیچ یا مهره دارای زاویه‌ای بیش از 3 درجه نسبت به صفحه عمود بر محور پیچ باشد، باید از واشر سخت گوه‌ای در زیر پیچ یا مهره استفاده شود.
ج) هیچ نوع مصالح قابل تراکم مانند واشرهای لاستیکی یا فنری یا مواد عایق‌بندی نباید در لایه‌های اتصال وجود داشته باشد.
ح) تمامی سطوح تماس اتصال باید از هر گونه مواد خارجی یا آلودگی و فلس به جز فلسهای محکم طبیعی فولاد، پاک باشند.
خ) در اتصالات اتکایی، وجود پوشش محافظ زنگ زدگی با هر ترکیب شیمیایی در سطوح تماس مجاور سوراخ پیچ مجاز است
د) سطوح تماس مجاور سوراخ پیچ در اتصالات لغزش بحرانی باید شرایط زیر را برآورده کنند:
1- در اتصالات بدون پوشش ویژه[9]، باید هر گونه پوشش با آلودگی سطحی در محدوده‌ای و نزدیک‌تر از یک قطر پیچ و حداقل 25 میلی‌متر از لبه سوراخ پاک شود.
2- در اتصالات دارای پوشش تأییدشده، باید سطوح مجاور اتصال به وسیله ماسه‌پاشی یا ساچمه‌زنی آماده‌سازی شده و با پوشش تأیید شده که حداقل ضریب اصطکاک 0.33 را تأمین نماید، پوشیده شود.
3- سطوح گالوانیزه شده مجاز بوده و قبل از نصب باید توسط برس دستی خش‌دار شوند.
1-5-4-10 انواع پیچ
الف) پیج‌های معمولی
پیچهای معمولی که از آنها فقط در اتصالات اتکایی (غیرپیش‌تنیده) استفاده می‌گردد، از فولاد با تنش کششی نهایی (Fu) از 400 تا 600 مگاپاسکال ساخته می‌شوند و قابل پیش‌تنیدگی نیستند.
ب) پیج‌های پرمقاومت
پیچهای پرمقاومت که در سازه‌های فولادی از آنها در اتصالات اتکایی، پیش‌تنیده و لغزش بحرانی استفاده می‌شود، از فولادهای پرمقاومت با تنش کششی نهایی 800 تا 1200 مگاپاسکال ساخته می‌شوند. برای استفاده در اتصالات پیش‌تنیده و لغزش بحرانی، مطابق استاندارد EN 14399 این نوع پیچها در دو دسته HR و HV تولید می‌شوند. دسته HR شامل مجموعه پیچ و مهره 8.8، 10.9 و 12.9 بوده و منطبق بر استاندارد EN 14399-3 هستند. دسته HV شامل مجموعه پیچ و مهره 10.9 , 12.9 بوده و منطبق بر استاندارد 14399-4 EN هستند. مطابق استاندارد ASTM F3125 این پیچها شامل ردههای A325 و A490 می‌شوند.
در هر حال در اتصالات پیش‌تنیده و لغزش بحرانی فقط از پیچهای پرمقاومتی می‌توان استفاده کرد که دارای قابلیت پیش‌تنیدگی باشند.
پ) میل مهارها
مشخصات مکانیکی میل مهارها باید منطبق بر استاندارد ISO 898-1 باشد یا از فولاد گرم نوردشده مطابق استاندارد EN 10025-2 تا EN 10025-4 استفاده شود. استفاده از میلگردهای ساده و آج‌دار ساختمانی با کرنش نهایی حداقل 12 درصد و با طول نشانه 10 برابر قطر میلگرد نیز در صورتی که در مدارک طرح مشخص شده باشد، مجاز است. در این صورت فولاد مصرفی باید مطابق استاندارد ملی 3132 یا استاندارد EN 10080 بوده و رده آن مشخص شده باشد. هم‌چنین می‌توان از ردههای مختلف استاندارد ASTMF1554 نیز استفاده نمود.
در مواردی که میل مهارها از میلگردهای آج‌دار ساخته می‌شوند، در تعیین مقاومت‌های اسمی، سطح مقطع اسمی ناحیه تراشکاری شده میلگرد آج‌دار (که عموماً کوچک‌تر از قطر زمینه میلگرد است)، ملاک محاسبه خواهد بود.
2-5-4-10 آزمایش‌های پیج، مهره و واشر
ویژگی انواع پیچ و مهره باید با استاندارد ملی ایران شماره 2874 یا استاندارد ISO 898 مطابقت داشته باشد. پیچها و مهره‌ها منطبق بر استانداردهای جدول 10-1-5 یا مندرج در پیوست 1، قابل استفاده تحت مفاد این مبحث هستند.
لیست آزمایش‌های پیچ، مهره و واشر براساس استاندارد ISO 898 مطابق جدول 10-4-6 است که باید توسط آزمایشگاه ذیصلاح و با توجه به شرایط استاندارد انجام‌پذیرد. در صورت استفاده از پیچ و مهره‌های با رده ASTM باید مطابق دستورالعمل‌های مربوطه در آن استاندارد انجام‌پذیرد.
جدول 10-4-6: آزمایش‌های موردنیاز پیچ و مهره و واشر مطابق ISO 898 – (الف) پیچها
| مشخصات | استاندارد |
| ابعاد و رواداری ها | EN 14399-3 ,4 |
| ترکیب شیمیایی | EN ISO 898-1 |
| درصد ازدیاد طول گسیختگی | EN ISO 898-1 |
| حداقل مقاومت کششی | EN ISO 898-1 |
| تنش نظیر ازدیاد طول 0.2% | EN ISO 898-1 |
| تنش تحت بار گواه | EN ISO 898-1 |
| مقاومت تحت بار گوه‌ای | EN ISO 898-1 |
| سختی | EN ISO 898-1 |
| مقاومت در برابر ضربه | EN 14399-3 ,4 |
| سالم بودن کلگی | EN ISO 898-1 |
| حداکثر سختی سطح | EN ISO 898-1 |
| آزمایش پخت مجدد | EN ISO 898-1 |
| یکپارچگی سطح | EN ISO 898-1 |
| تعیین عمق کربن‌دهی یا دکربنیزه شدن | EN ISO 898-1 |
(ب) مهره ها
| مشخصات | استاندارد |
| ابعاد و رواداری ها | EN 14399-3 ,4 |
| ترکیب شیمیایی | EN ISO 898-2 |
| تنش تحت بار گواه | HR 14399-3 برای سیستم HR
EN 20898-2 برای سیستم HV |
| سختی | HR 14399-3 برای سیستم HR
EN 20898-2 برای سیستم HV |
(پ) واشرها
| مشخصات | استاندارد |
| ابعاد و رواداری ها | EN 14399-5, 6 |
| ترکیب شیمیایی | EN ISO 898-3 |
| سختی | EN 14399-5 و EN 14399-6 |
تعداد نمونه‌های لازم برای انجام بازرسی و آزمایش‌های پیچها، برحسب تعداد پیچهای مورد ارزیابی مشابه که از یک منبع تأمین شده‌اند، مطابق جدول 10-4-7 است. در مواردی که تعداد پیچ و مهره مورد ارزیابی زیاد باشد و درنتیجه هزینه آزمایش‌ها زیاد شود، می‌توان از استاندارد مربوط به نمونه‌برداری پیچ و مهره ISO 2859-1 استفاده نمود. ارائه گواهی انطباق توسط سازنده معتبر به معنی انجام آزمایش‌های ارزیابی به تعداد کافی در کارخانه و موجود بودن استاد آن جهت بررسی بوده و استفاده کننده را از انجام آزمون‌های کامل جدول 10-4-6 معاف می‌سازد.
جدول 10-4-7: حداقل تعداد پیج جهت بازرسی
| تعداد پیچها | تعداد نمونه‌ها |
| 150 و کمتر | 1 |
| 151 تا 200 | 2 |
| 201 تا 500 | 3 |
| 501 تا 1200 | 5 |
| 1201 تا 3200 | 8 |
| 3201 تا 10000 | 13 |
| 10001 و بیشتر | 20 |
3-5-4-10 مشخصات مصالح پیچ و مهره و پوشش آنها
انتخاب مصالح جهت ساخت پیچ و مهره و واشر باید به نحوی انجام شود که در نهایت مشخصات شیمیایی و مکانیکی موردنیاز در استانداردهای مربوطه برآورده شود.
فرآیند تولید پیچ و مهره از رده 10.9 باید به نحوی تحت کنترل باشد که احتمال تردی هیدروژنی به خصوص در اثر فرآیند پوشش ضدزنگ به حداقل برسد. رزوه پیچ رده 10.9 باید به روش نورد انجام شود. پوشش همه اجزای پیچ و مهره باید سازگار باشد و باید مقاومت در برابر خوردگی مشابه داشته باشند. در صورتی که لازم باشد از پیچ و مهره با پوشش گالوانیزه گرم استفاده شود، باید الزامات استاندارد ISO 10684 رعایت گردد. گالوانیزه گرم پیچ و مهره‌ها باید تحت کنترل تولید کننده پیچ و مهره باشد. استفاده از پوشش گالوانیزه گرم برای پیچهای با رده 10.9 و بالاتر توصیه نمی‌شود.
4-5-4-10 نیروی پیش‌تنیدگی پیج‌ها در اتصالات پیش‌تنیده و لغزش بحرانی
در اتصالات پیش‌تنیده و لغزش بحرانی، لازم است از پیچهای پرمقاومت و دارای قابلیت پیش‌تنیدگی استفاده شود و در پیچها حداقل نیروی پیش‌تنیدگی ایجاد گردد. حداقل نیروی پیش‌تنیدگی حدود 70 درصد حداقل مقاومت کششی نهایی پیچ در سطح مؤثر پیچ[10] در نظر گرفته می‌شود.[11] در جدول 10-4-8- الف و ب مقادیر بار گواه[12]، نیروی پیش‌تنیدگی و حداقل بار کششی پیچهای پر مقاومت رایج ASTM و ISO ارائه شده است.
جدول 10-4-8- الف: حداقل نیروی پیش‌تنیدگی و بار گواه در پیچهای پرمقاومت طبق استاندارد ASTM
| قطر اسمی پیچ (mm) | سطح مؤثر (mm2) | حداقل بار کششی (kN) | بار گواه (kN) | نیروی پیش‌تنیدگی (kN) | |||
| A325 | A490 | A325 | A490 | A325 | A490 | ||
| M12 | 84.3 | 70 | 87.7 | 50.6 | 70 | 49 | 61.4 |
| M16 | 157 | 130 | 163 | 94.2 | 130 | 91 | 114.1 |
| M20 | 245 | 203 | 255 | 147 | 203 | 142.1 | 178.5 |
| M22 | 303 | 251 | 315 | 182 | 251 | 175.7 | 220.5 |
| M24 | 353 | 293 | 367 | 212 | 293 | 205.1 | 256.9 |
| M27 | 459 | 381 | 477 | 275 | 381 | 266.7 | 333.9 |
| M30 | 561 | 466 | 583 | 337 | 466 | 326.2 | 408.1 |
| M36 | 817 | 678 | 850 | 490 | 678 | 474.6 | 595 |
جدول 10-4-8-ب: حداقل نیروی پیش‌تنیدگی و بار گواه در پیچهای پرمقاومت طبق استاندارد ISO
| قطر اسمی پیچ (mm) | سطح مؤثر (mm2) | حداقل بار کششی (kN) | بار گواه (kN) | نیروی پیش‌تنیدگی (kN) | |||
| 8.8 | 10.9 | 8.8 | 10.9 | 8.8 | 10.9 | ||
| M12 | 84.3 | 67.4 | 87.7 | 48.9 | 70 | 47.2 | 61.4 |
| M16 | 157 | 125 | 163 | 91 | 130 | 87.5 | 114.1 |
| M20 | 245 | 203 | 255 | 147 | 203 | 142.1 | 178.5 |
| M22 | 303 | 252 | 315 | 182 | 252 | 176.4 | 220.5 |
| M24 | 353 | 293 | 367 | 212 | 293 | 205.1 | 256.9 |
| M27 | 459 | 381 | 477 | 275 | 381 | 266.7 | 333.9 |
| M30 | 561 | 466 | 583 | 337 | 466 | 326.2 | 408.1 |
| M36 | 817 | 678 | 850 | 490 | 678 | 474.6 | 595 |
5-5-4-10 روش تعیین لنگر پیچشی متناظر با نیروی پیش‌تنیدگی
در عمل نیروی پیش‌تنیدگی پیچهای پیش‌تنیده، با مقدار لنگر پیچشی اعمال شده توسط آچارهای مدرج که اصطلاحاً ترک متر نامیده می‌شوند، اندازه‌گیری و کنترل می‌گردند. لنگر پیچشی (Mt) متناظر با نیروی پیش‌تنیدگی (Tb) را می‌توان به طور تقریبی از رابطه زیر تعیین نمود:
| (1-5-4-10) | Mt=KTbdb |
که در آن:
Tb= نیروی پیش‌تنیدگی لازم مطابق جدول‌های 10-4-8 الف وب
db– قطر اسمی پیچ
K= ضریب مهره (بی بعد). ضریب مهره باید توسط سازنده مطابق استاندارد اندازه‌گیری شده و در گواهینامه پیچ و مهره ارائه گردد. اعداد مندرج در جدول 10-4-9 می‌توانند به عنوان راهنمای حدودی مورد استفاده قرار گیرند.
لنگر پیچشی متناظر با نیروی پیش‌تنیدگی به عنوان لنگر بازرسی هر قطر و نوع پیچ باید به صورت ادواری (یک یا چندروزه) در شرایط کارگاهی با دستگاه مخصوص اندازه‌گیری شود و سپس ترک متر براساس آن لنگر کالیبره شود.
جدول 10-4-9: ضریب مهره
| وضعیت سطحی دنده‌های پیچ و مهره | ضریب مهره متوسط |
| ورق کادمیم | 0.194-0.246 |
| ورق روی | 0.332 |
| اکسید سیاه | 0.163-0.194 |
| خمیر مولیبدین سولفاید | 0.155 |
| روغن ماشین | 0.21 |
| واکس کارناپا | 0.148 |
| روغن اسپیندل | 0.22 |
| پیچ نو و بدون پوشش | 0.20 |
| گریس مولیبدین سولفیت | 0.137 |
| فسفات و روغن | 0.19 |
| گریس | 0.12 |
6-5-4-10 بستن و محکم کردن پیج‌ها در اتصالات پیش‌تنیده و لغزش بحرانی
محکم کردن پیچهای هر اتصال در دو مرحله انجام می‌گیرد. در مرحله اول پیچها تا حد سفتی کامل محکم می‌شوند، تا اطمینان حاصل شود که سطوح تماس کاملاً به هم چسبیده‌اند. در مرحله دوم، با چرخاندن اضافی مهره، پیچها پیش‌تنیده می‌گردند. در هر یک از مراحل محکم کردن پیچها، باید از قسمتی که اتصال صلب‌تر است و صفحات تغییرشکل کمتری می‌دهند، شروع به بستن پیچها کرد. در وصله‌ها، قسمت صلب اتصال، وسط ورق وصله است. بعد از محکم کردن پیچهای وسط با حفظ تقارن و ترتیب، پیچهای کناری تا لبه آزاد ورق اتصال محکم می‌شوند. سپس می‌توان به پیچهای وسط پرداخت تا اطمینان حاصل شود سفت کردن پیچهای کناری، آنها را از حالت کاملاً سفت خارج نکرده است. در تمام مراحل محکم کردن پیچها باید دقت کرد از چرخیدن پیچ و مهره با هم جلوگیری به عمل آید.
در پیچ سفتی کامل[13] را به حالتی می‌گویند که کارگر ماهر با آچار معمولی بدون آنکه با وزن خود به دسته آچار نیرو وارد کند، با به‌کارگیری آخرین توان خود نتواند پیچ را از آن محکم‌تر نماید. برای پیش‌تنیده کردن چنین پیچی باید کله پیچ یا مهره آن را به اندازه مقداری که در جدول 10-4-10 مشخص شده اضافه چرخاند. این چرخش اضافی را می‌توان به کمک آچار دسته بلند، یا با آچار معمولی با استفاده از دو کارگر یا به وسیله آچار بادی تأمین نمود. حصول پیش‌تنیدگی باید توسط آچار مدرج مطابق بند 10-4-5-7 تأیید گردد.
جدول 10-4-10: چرخش اضافی لازم برای پیش‌تنیده کردن پیچهای کاملاً سفت (db قطر اسمی پیچ است)
| طول پیچ (L) | دو سطح اتصال عمود بر محور پیچ | یک سطح اتصال عمود بر محور پیچ و سطح دیگر شیب‌دار با شیب کمتر از 1:20 | دو سطح اتصال شیب‌دار با شیب کمتر از 1:20 نسبت به محور پیچ |
| L≤4db | دور | دور | دور |
| 4db<L≤8db | دور | دور | دور |
| 8db<L≤12db | دور | دور | 1 دور |
اگر برای چرخاندن پیچها از آچارهای بادی استفاده شود، فشار باد را باید طوری تنظیم کرد که در یک مرحله، مهره‌ها را بدون چرخیدن پیچ تا مرحله سفتی اولیه برساند و در مرحله بعد با ازدیاد فشار باد یا با دست به روشی که در بالا گفته شد، پیچها را پیش‌تنیده کرد. تنظیم باد کمپرسور متضمن استفاده از آچار مدرج کالیبره شده و انجام آزمون و خطاهای متوالی است و باید در آن دقت کامل به عمل آید.
7-5-4-10 روش‌های کنترل پیش‌تنیدگی
سازنده موظف است کنترل کیفیت دقیقی بر عملیات بستن پیچها و مهره‌ها و نیز پیش‌تنیده کردن پیچها در کارگاه نصب اعمال داشته و گزارش‌های مربوط به این کنترل‌ها را جهت بررسی و تأیید نماینده کارفرما ارائه نماید. نماینده کارفرما می‌تواند به طور مستقل یا از طریق آزمایشگاه با صلاحیت، پیش‌تنیدگی پیچها را کنترل نماید. تصمیم نماینده کارفرما در مورد کفایت پیش‌تنیدگی پیچها قطعی خواهد بود.
برای پیچهای پرمقاومت به کار گرفته شده در اتصالات پیش‌تنیده و لغزش بحرانی، نیروی پیش‌تنیدگی لازم برای سفت کردن پیچها باید مطابق مقادیر جدول‌های 10-4-8 الف و ب انتخاب شود. پیش‌تنیدگی می‌تواند به یکی از روش‌های زیر انجام شود:
الف) چرخاندن اضافی مهره‌ها
پیچ‌هایی که به وسیله چرخاندن اضافی مهره پیش‌تنیده می‌شوند، بعد از آنکه پیچها کاملاً سفت شدند، مطابق شکل 10-4-4 نقطه‌ای از پیچ و مهره را که روبه روی هم قرار دارند، نشانه‌گذاری کرده سپس کنترل می‌گردد که چرخش اضافی مطابق جدول 10-4-10 به میزان کافی انجام شده باشد. برای کنترل پیش‌تنیدگی پیچها باید از آچار مدرج مناسب که قبلاً مطابق بند 10-4-5-5 کالیبره شده است، استفاده شود.
شکل 10-4-4: دستورالعمل چرخش مهره
ب) آچار مدرج
برای پیش‌تنیده کردن پیچها می‌توان از آچار مدرج کالیبره شده مطابق بند 10-4-5-5 استفاده نمود. در این حالت باید از واشر در زیر پیچ و مهره تحت چرخش استفاده شود.
پ) پیچهای کشش – کنترل (TC Bolt)
پیچ‌هایی هستند که با رسیدن به نیروی پیش‌تنیدگی، قطعه شاخص متصل به انتهای بدنه توسط آچار مخصوص به صورت پیچشی کنده می‌شود. در این روش باید اطمینان حاصل شود که نیروی کششی در لحظه کنده شدن قطعه مورداشاره، همان مقدار نیروی پیش‌تنیدگی پیچ بر اساس جداول 10-4-8 (الف یاب) یا بیشتر از آن است. ترتیب محکم کردن این پیچ نیز باید به صورت متقارن از بخش‌های صلب اتصال شروع شود و باید به گونه‌ای انجام شود که میزان کاهش در نیروی پیش‌تنیدگی پیچهای سفت شده به حداقل برسد. ضوابط مربوط به نگهداری، انبارداری و تمیزکاری مطابق مشخصات فنی کارخانه تولید کننده پیچ و مهره در نظر گرفته شود و در صورت از بین رفتن و آلوده شدن پوشش، برای پوشش مجدد و تنظیم نیروی پیش‌تنیدگی به کارخانه ارسال شود.
در شکل 10-4-5 جزئیات پیچهای کشش- کنترل در سه مرحله، قبل از بستن پیچ، حین بستن پیچ و بعد از بستن پیچ نشان داده شده است.
شکل 10-4-5: پیج کشش-کنترل (TC Bolt)
ت) واشرهای نمایانگر پیش‌تنیدگی (DTI)[14]
واشرهای ویژه‌ای تحت عنوان واشرهای نمایانگر پیش‌تنیدگی هستند که در زیر کلگی پیچ یا مهره استفاده می‌شوند و تخت شدن برآمدگی‌های واشر تا حد معینی نشان دهنده رسیدن نیروی کششی محوری پیچ به حد موردنظر است. در این روش باید اطمینان حاصل شود که نیروی متناظر با تخت شدن برجستگی‌های روی سطح، همان نیروی پیش‌تنیدگی پیچ براساس جداول 10-4-8 (الف یا ب) یا بیشتر از آن است. مراحل محکم کردن این پیچها نیز مانند بند (پ) در فوق است.
در شکل 10-4-6 محل قرار گرفتن واشر در روش DTI نشان داده شده است. هم‌چنین برای اطمینان از تخت شدن واشرهای DTI، لازم است مطابق شکل 10-4-7 از فاصله سنج‌های مخصوص کارخانه تولید کننده این ابزار استفاده شود.
شکل 10-4-6: محل قرار گرفتن واشر در روش DTI
*
شکل 10-4-7: فاصله قابل مشاهده در روش DTI پس از پیش‌تنیده کردن
در اجرای روش‌های فوق برای کنترل پیش‌تنیدگی لازم است قبل از آغاز عملیات پیش‌تنیدگی، کفایت روش موردنظر و مصالح و ابزار ویژه آن از طریق فرآیندهای واسنجی کشش پیچ مطابق بند 10-4-5-9 توسط بازرسان QC و QA مورد آزمایش و تأیید قرار گیرد.
8-5-4-10 بازرسی اتصالات با پیج‌های پرمقاومت
وظایف بازرس QC و QA قبل، حین و پس از نصب پیچ و مهره در جداول 10-4-11، 10-4-12 و 10-4-13 ارائه شده است. در این جدول‌ها فعالیت‌های بازرسی مشمول یکی از دو حالت زیر است:
- مشاهده[15] (O): بازرس مربوطه باید این موارد را مشاهده و بررسی نماید. این بررسی و مشاهده شامل تمامی موارد شده و می‌تواند به صورت غیرمستمر انجام شود. به هر حال تعداد بازبینی‌ها رافع مسئولیت QC و QA نیست. در این حالت ادامه ساخت موکول به انجام بازرسی نیست.
- انجام[16] (P): این فعالیت‌ها باید برای هر مورد انجام‌پذیرد و انجام مرحله بعدی منوط به صدور تأییدیه مرحله قبل می‌شود.
سایر الزامات عبارت‌اند از:
الف) برای اتصالات اتکایی غیرپیش‌تنیده، ردیف 6 جدول 10-4-11 و ردیف‌های 2 و 3 جدول 10-4-12 ضروری نیست. هم‌چنین الزامی به حضور بازرس QC و QA حین بستن این نوع پیچها وجود ندارد.
ب) برای اتصالات پیش‌تنیده و لغزش بحرانی، زمانی که نصاب از روش چرخش مهره با علامت‌گذاری یا پیچهای کشش – کنترل و یا واشرهای نمایانگر پیش‌تنیدگی استفاده می‌کند، کلیه ردیف‌های جدول 10-4-12 باید انجام‌پذیرد. الزامی به حضور بازرس QC و QA حین بستن این نوع پیچها نیست.
پ) برای اتصالات پیش‌تنیده و لغزش بحرانی، زمانی که نصاب از روش آچار مدرج یا روش چرخش مهره بدون علامت‌گذاری استفاده می‌کند، کلیه ردیف‌های جدول 10-4-12 باید انجام‌پذیرد. حضور بازرس QC و QA در حین بستن این نوع پیچها الزامی است.
جدول 10-4-11: بازرسی قبل از پیچ کاری
| ردیف | شرح فعالیت | QC | QA |
| 1 | بررسی گواهینامه تولید مصالح پیچ، مهره و واشر | P | P |
| 2 | بررسی نشانه‌گذاری کارخانه سازنده بر روی پیچ و مهره بر اساس ISO یا ASTM | O | O |
| 3 | بررسی تطابق پیچ و مهره بر اساس جزییات طرح اتصال (رده، نوع، طول و …) | O | O |
| 4 | بررسی روش و دستورالعمل پیچکاری انتخابی برای جزئیات اتصال | O | O |
| 5 | بررسی اجزای اتصال شامل سطوح تماس اتصال و نحوه آماده‌سازی سوراخ و … | O | O |
| 6 | انجام آزمون‌های صحت سنجی پیش نصب که به وسیله نفرات نصاب انجام می‌شود و مشاهده و مستندسازی روش‌های به کار رفته برای نصب و پیش‌تنیدگی پیچها | P | O |
| 7 | بازرسی محل انبار و نحوه نگهداری پیچها، مهره‌ها و واشرها و سایر اجزای اتصال | O | O |
جدول 10-4-12: بازرسی حین پیچ کاری
| ردیف | شرح فعالیت | QC | QA |
| 1 | حصول اطمینان از وجود پیچ در کلیه سوراخ‌ها و تعبیه واشر و مهره‌ها | O | O |
| 2 | حصول اطمینان از شرایط سختی اولیه قبل از پیش‌تنیده کردن | O | O |
| 3 | حصول اطمینان از عدم چرخش پیچ و مهره با هم | O | O |
| 4 | حصول اطمینان از سفت کردن و پیش‌تنیده کردن کلیه پیچها و رعایت ترتیب، به نحوی که از نقاط صلب‌تر به سمت نقاط آزادتر شروع به پیش‌تنیده کردن شود. | P | O |
جدول 10-4-13: بازرسی پس از پیچ کاری
| ردیف | شرح فعالیت | QC | QA |
| 1 | تهیه گزارش رد یا تأیید اتصال پیچی | P | P |
9-5-4-10 واسنجی کشش
واسنجی کشش، فرآیندی است که میزان پیش‌تنیدگی پیچها را به طور مستقیم اندازه‌گیری و مشخص می‌نماید. در مواردی که پیچهای پیش‌تنیده به کار می‌روند، جهت اطمینان از روش‌های کنترل پیش‌تنیدگی مطابق بند 10-4-5-7، این فرآیند باید در کارگاه انجام شود. در استفاده از این فرآیند، در کارگاه باید موارد زیر کنترل شوند:
1- بررسی و تأیید مناسب بودن مجموعه پیچ و مهره و اجزای آن برای عملیات پیش‌تنیدگی
2- کنترل کفایت پوشش روانکاری پیچ و مهره؛
3- بررسی و تأیید روش و صحت عملکرد پرسنل پیچکار مشغول در کارگاه نصب.
پیش از نصب، باید حداقل تعداد 3 نمونه کامل از پیچ و مهره برای هر ترکیبی از قطر، طول، رده و شماره محموله پیچ مورداستفاده در پروژه به منظور تأیید روش‌ها و ضوابط اجرایی کنترل شود. واشرهای مورداستفاده در این مرحله باید منطبق بر واشرهای اصلی مورداستفاده در پروژه باشد.
در صورتی که در این مرحله نتایج مربوط به نیروهای پیش‌تنیدگی، کمتر از مقدار مشخص شده توسط جداول 10-4-8 (الف و ب، حسب مورد) باشد، باید علت آن مشخص و اصلاح گردد.
10-5-4-10 اصلاح سوراخ‌ها
برای مونتاژ نهایی قطعات، بعد از آنکه قطعات علامت‌گذاری شده بر روی خرک چیده شدند و ورق‌های اتصال بر روی سوراخ‌ها قرار گرفتند، قطعات به وسیله سنبه‌هایی که از سوراخ‌های اتصال می‌گذرند، در جای خود ثابت می‌شوند. حداکثر عدم انطباق برابر 15 درصد تعداد سوراخ‌های یک اتصال است. در چنین حالتی باید این سوراخ‌ها را با گذراندن یک پیچ امتحانی پیدا کرده، به وسیله برقوزنی آنها را اصلاح نمود. حداکثر قطر برقوی مصرفی 3 میلی‌متر بزرگتر از قطر پیچ است و برقوزنی نباید قطر سوراخ را بیش از 5 میلی‌متر افزایش دهد. استفاده از برش شعله برای گشاد کردن سوراخ‌ها مجاز نیست.
11-5-4-10 استفاده مجدد از پیج‌های پیش‌تنیده شده
استفاده مجدد از پیچ‌هایی که تا حد سفتی اولیه محکم شده‌اند، بلامانع است. استفاده مجدد از پیچهای پیش‌تنیده شده و مهره‌های آنها مجاز نیست.
12-5-4-10 انبارداری و ذخیره پیچها
همه وسایل اتصال باید در بسته‌بندی کارخانه و در ظرف در بسته به خریدار تحویل شود و در محل کارگاه در بسته‌بندی فوق در برابر گردوغبار، آلودگی و رطوبت نگهداری شوند. فقط پیچ‌هایی که در هر نوبت کاری در سازه نصب می‌شوند، مجاز به خارج شدن از بسته‌بندی‌های فوق هستند. در صورتی که در انتهای نوبت کاری از وسایل اتصال استفاده نشود، باید مجدداً به بسته‌بندی‌های حفاظت شده برگردانده شوند. روغن مخصوصی را که در کارخانه روی سطح وسایل اتصال آغشته شده است، نباید پاک نمود. وسایل اتصال موردنظر برای اتصالات پیش‌تنیده و لغزش بحرانی، باید از آلودگی ناشی از محیط کارگاه پاک باشند.
[9] پوشش ویژه – پوشش‌های خاصی هستند که چنانچه مطابق ASTM آزمایش لغزش روی آنها انجام شود، حداقل ضریب اصطکاک کلاس A یا B را تأمین نمایند.
[10] سطح تنش عبارت است از سطح مقطع پیچ بدون احتساب ارتفاع دنده که از فرمول زیر محاسبه می‌شود:
Stress Area (mm2) = 0.7854(db – 0.9382P)2
(mm) قطر اسمی پیچ = db
(mm) گام رزوه = P
در نشریه 264 (آیین‌نامه اتصالات ایران جهت ساده‌سازی محاسبات از 55 درصد نیروی کششی نهایی در سطح مقطع اسمی پیچ استفاده شده است.
[11] مطابق آیین‌نامه RCSC و استاندارد ISO 1090-2
[12] بار گواه عبارت است از حداکثر بار ایمن که می‌توان به پیچ و مهره بدون ایجاد تغییرشکل دائمی اعمال کرد.
[13] Snug tight
[14] Direct Tension Indicator
[15] Observe
[16] Perform
