3-3 دسته‌بندی انواع ساختارها
1-3-3 هدف و دامنه کاربرد
در این فصل روش دسته‌بندی ساختمان‌ها از نظر نوع ساختار آن‌ها ارائه شده است. این دسته‌بندی بر دو پایه زیر استوار است:
الف) نوع مصالح مورد استفاده در اجزای ساختاری از نظر قابلیت نسوختن که بر این اساس مصالح به قابل سوختن و غیرقابل سوختن تقسیم می‌شوند. تعریف و روش آزمون قابلیت نسوختن مصالح مطابق با استاندارد ایران می‌باشد (واکنش در برابر آتش برای مصالح ساختمانی و فرآورده‌های ساختمانی – روش‌های آزمون — آزمون قابلیت نسوختن مواد)
ب) مقاومت اجزای ساختمانی در برابر آتش.
در این جا منظور از اجزای ساختاری، آن دسته از اجزای ساختمان است که در جدول 3-3-2-الف فهرست شده‌اند (مانند اجزای سازه‌ای و دیوارهای داخلی بین واحدها و دیوارهای خارجی).
2-3-3 تعریف و دسته‌بندی ساختارها
1-2-3-3 کلیات
بر اساس مقررات این بخش، از این پس تمام ساختمان‌های در دست ساخت یا ساختمان‌های موجود در حال تغییر (افزایش ارتفاع یا تغییر تصرف)، باید در یکی از پنج نوع ساختار تعریف شده در بندهای 3-3-2-2 تا 3-3-2-5 دسته‌بندی شوند. حداقل درجه‌بندی مقاومت در برابر آتش اجزای ساختمان باید مطابق با مقادیر تعیین شده در جدول 3-3-2-الف و برای دیوارهای خارجی مطابق با مقادیر جداول 3-3-2-الف و 3-3-2-ب باشد.
دو تفاوت اصلی انواع ساختارها با یکدیگر در قابلیت نسوختن مصالح تشکیل‌دهنده و حداقل درجه مقاومت اجزای آن‌ها در برابر آتش است. اجزای ساختمانی ذکر شده در 3-2 و 3-4 تعیین می‌شود.
2-2-3-3 ساختارهای نوع 1 و 2 (غیرقابل سوختن)
ساختارهایی هستند که اجزای ساختمانی فهرست شده در استاندارد ایران (بیان شده در بخش 3-3-1-الف) از مصالح نوع غیرقابل سوختن باشد. مطابق با جدول 3-3-2-الف، اجزای ساختمانی ساختار نوع 1 نسبت به نوع 2 دارای درجه مقاومت بالاتری در برابر آتش است.
3-2-3-3 ساختار نوع 3 (ساختار با دیوار خارجی غیرقابل سوختن)
ساختاری است که در آن دیوارهای خارجی طبق روش آزمون استاندارد ایران از مصالح غیرقابل سوختن باشد. سایر اجزای ساختمانی این نوع ساختار می‌تواند از هر نوع مصالح ساختمانی مطابق با استانداردها و مقررات ملی موجود در کشور ساخته شود.
4-2-3-3 ساختار نوع 4 (ساختمان چوبی سنگین با دیوار خارجی غیرقابل سوختن)
ساختاری است که در آن دیوارهای خارجی طبق روش آزمون استاندارد ایران از مصالح غیرقابل سوختن و سایر اجزای ساختمان از جنس چوب یک تکه یا چندلا و بدون فضاهای پنهان ساختاری (مانند سقف‌های کاذب) باشند. نوع و مشخصات الوار چوبی مورد استفاده باید مطابق با استانداردهای معتبر موجود در کشور و در غیاب آن‌ها مطابق با استانداردهای معتبر خارجی باشد.
5-2-3-3 ساختار نوع 5 (ساختار با اجزای قابل سوختن)
ساختاری است که در آن اجزای سازه‌ای و غیرسازه‌ای فهرست شده در استانداردها و مقررات ملی باشد. مصالح قابل سوختن نیز می‌تواند با رعایت ضوابط مربوط، در این ساختار به کار برده شود.
جدول 3-3-2- الف: الزامات درجه‌بندی مقاومت در برابر آتش برای اجزای ساختمان (ساعت)
| جز ساختمان | نوع 1 | نوع 2 | نوع 3 | نوع 4 | نوع 5 | ||||
| الف | ب | الف(پ) | ب | الف(پ) | ب | الوار سنگین | الف(پ) | ب | |
| قاب سازه‌ای (الف) شامل ستون‌ها، تیرهای اصلی و خرپاها | 3(ب) | 2(ب) | 1 | – | 1 | – | الوار سنگین | 1 | – |
| دیوارهای باربر خارجی(ت) | 3 | 2 | 1 | – | 2 | 2 | 2 | 2 | 1 |
| دیوارهای باربر داخلی | 3(ب) | 2(ب) | 1 | – | 1 | – | 1 یا الوار سنگین | 1 | – |
| دیوارهای غیرباربر خارجی | به جدول 3-3-2-2ب مراجعه کنید | ||||||||
| دیوارها و جداکننده‌های غیرباربر داخلی بین واحدها و نیز بین واحدها با مشاعات (ت) | – | – | – | – | – | – | 1 | – | – |
| ساختار سقف سازه‌ای شامل تیرهای فرعی و تیرچه‌ها | 2 | 2 | 1 | – | 1 | – | الوار | 1 | – |
| ساختار بام شامل تیرهای فرعی و تیرچه‌ها | 1/5 | 1 | 1 | – | 1 | – | الوار | 1 | – |
الف – قاب سازه‌ای شامل ستون‌ها، اعضای سازه‌ای دارای اتصال مستقیم به ستون‌ها (مانند تیرها، پل‌ها و خرپاها)، اعضایی از ساختار سقف یا بام که دارای اتصال مستقیم به ستون‌ها هستند و هم‌چنین اعضای مهاربندی که برای تأمین پایداری قائم قاب سازه‌ای تحت بارگذاری ثقلی ضروری هستند (صرف نظر از اینکه این اعضا در تحمل بار ثقلی مشارکت داشته یا نداشته باشند ) می‌باشد.
ب- درجه مقاومت قاب سازه‌ای و دیوارهای باربر در برابر آتش را در صورتی که تنها یک بام را تحمل می‌کند، می‌توان به اندازه یک ساعت کاهش داد.
پ- به جز برای دیوارهای خارجی، می‌توان یک شبکه بارنده خودکار تأیید شده را جانشین ساختار با درجه‌بندی یک ساعت مقاومت در برابر آتش نمود، مشروط بر آنکه وجود این شبکه در قسمت‌های دیگر مبحث الزامی نشده باشد یا برای افزایش ارتفاع و مساحت مجاز (فصل 3-4) مورد استفاده قرار نگرفته باشد.
ت- درجه مقاومت در برابر آتش در هر صورت نباید کمتر از زمان لازم در بخش‌های دیگر این مقررات باشد.
ث- درجه مقاومت در برابر آتش نباید کمتر از زمان تعیین شده بر اساس فاصله مجزاسازی حریق باشد (به جدول 3-3-2-ب مراجعه شود).
جدول 3-3-2-ب: الزامات درجه مقاومت دیوارهای خارجی در برابر آتش (ساعت) بر اساس فاصله مجزاسازی حریق (الف)
| فاصله مجزاسازی حریق (متر) | نوع ساختار | گروه (خ) | گروه‌های (ص-1)، (ک) و (ن-1) | سایر تصرف‌ها |
| کمتر از 1/5 | همه | 3 | 2 | 1 |
| برابر یا بیشتر از 1/5 و کمتر از 3/0 | 1-الف | 3 | 2 | 1 |
| بقیه | 2 | 1 | 1 | |
| برابر یا بیشتر از 3/0 و کمتر از 9/0 متر | 1-الف و 1 – ب | 2 | 1 | 1 |
| 2-ب و 5-ب | 1 | – | – | |
| بقیه | 1 | 1 | 1 | |
| 9/0 متر و بیش از آن | همه | – | – | – |
الف – دیوارهای خارجی باربر باید با الزامات مقاومت در برابر آتش جدول 3-3-2-الف نیز مطابقت داشته باشند.
3-3-3 مصالح قابل سوختن مجاز در ساختارهای نوع 1 و 2
در ساختمان‌های با ساختارهای نوع 1 یا 2، استفاده از مواد و مصالح قابل سوختن در صورت تطابق با یکی از بندهای زیر، با رعایت سایر الزامات مربوط در این مقررات، مجاز است:
الف- چوب عمل‌آوری شده با مواد کندسوز کننده برای استفاده به عنوان تیر چوبی یا خرپای چوبی در ساختار بام ساختمان‌های با ساختار نوع 2 با تعداد طبقات مجاز؛ یا ساختار نوع 1 با حداکثر 2 طبقه. مشخصات چوب عمل‌آوری شده با مواد کندسوز کننده باید مطابق با استانداردهای معتبر موجود در کشور و در غیاب آن‌ها مطابق با استانداردهای معتبر خارجی باشد.
ب- جداکننده‌های داخل واحدها، مصالح نازک‌کاری، نما و عایق‌های حرارتی با رعایت الزامات فصل 3-7.
پ- درها و پنجره‌ها و قاب آن‌ها (با رعایت ضوابط مقاومت در برابر آتش).
ت- نرده‌ها، کابینت‌ها و کمدهای ثابت.
ث- سنگدانه‌ها و پرکننده‌های ملات، بتن یا مشابه آن به شرط وجود گواهینامه فنی و گزارش ارزیابی معتبر برای محصول تمام شده.
ج- مواد، مصالح و پوشش‌های محافظت کننده در برابر آتش دارای تأییدیه و گزارش ارزیابی معتبر از مرجع قانونی صدور گواهینامه فنی.
چ- پوشش‌های بام، با رعایت سایر ضوابط مربوط مندرج در مقررات ملی ساختمان.
ح- لوله‌ها و کابل‌ها، با رعایت ضوابط مندرج در این مبحث و سایر مباحث مرتبط مقررات ملی ساختمان.
خ- درزبندهای حریق با رعایت الزامات بخش 3-8-9 یا سایر ضوابط مندرج در این مبحث.
