بررسی عناصر اقلیمی و تاثیر بر معماری پایدار هدف پژوهش حاضر بررسی عناصر اقلیمی و تاثیر بر معماری پایدار با استفاده از معادلات ساختاری بود. در مقاله حاضر از روش توصیفی پیمایشی براساس از الگوی معادلات ساختاری استفاده شد. شرکت کنندگان در پژوهش حاضر کارشناسان مدیریت ساخت و مهندسی معماری در شهر تهران بودند. براساس فرمول کوکران 384 نفر به عنوان نمونه آماری تحقیق با استفاده نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. 384 پرسشنامه در بین آنان توزیع شد. برای اندازه‌گیری متغیرهای تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. این پرسشنامه شامل 15 گویه برای عناصر اقلیمی و 15 گویه برای معماری پایدار بود. سئوالات پرسشنامه بر اساس مقیاس پنج نقطه‌ای لیکرت (خیلی مخالفم(1) تا خیلی موافقم (5)) درجه‌بندی شده است. یکی از سوالات پرسشنامه به این صورت بیان شده است. نتایج نشان داد که الگوی پیشنهادی با داده‌ها‌ی این پژوهش برازش نسبتا خوبی دارد و اثر مستقیم درجه حرارت (دما) (0.45 =β)، تابش خورشید (0.39 =β)، جریان هوا (باد) (0.40 =β)، موقعیت جغرافیایی (پستی و بلندی و میزان ازتفاع از سطح دریا) ( 0.32 =β) و میران بارش (0.30=β)  بر معماری پایدار در سطح (0.01>p) مثبت و معنادار است. نتایج معادلات ساختاری نشان داد که عناصر اقلیمی به صورت کلی می‌توانند 0.77 از واریانس و تغییرات معماری پایدار را پیش‌بینی کنند.

ساخت ، معماری پایدار ، عناصر اقلیمی

1. مقدمه

هر انسانی در اجتماع و شهر و یا کشوری زندگی می‌کند که فرهنگ و شرایط خاص خود را دارا می‌باشد که این فرهنگ و سنت‌ها همانطور که در زندگی آنها تاثیرگذار است باید در نوع معماری نیز تاثیر گذار باشد چون معماری نیز جز لاینفک زندگی انسان‌ها می‌باشد. که در این بحث می‌توانیم به عنوان منطقه‌گرایی یاد کنیم که رویکردی است که در تعامل و هماهنگی با فرهنگ و بستر فرهنگی قرار داشته و بر لزوم توجه به ویژگی‌های فرهنگی‌، جغرافیایی و اقلیمی یک منطقه خاص تاکید می‌کند و در همین راستا تاریخ معماری معاصر نشان از آن دارد که معماران پست مدرن تلاش کردند تا نگاه معماران را به سمت فرهنگ و تاریخ و سنت و در یک کلام آن چیزی که هویت انسان و محیط کالبد پیرامون آن را شکل می‌دهد، برگردانند. به عبارتی معماری نباید مانند یک محصول صنعتی بصورت سری و انبوه تولید شوند بلکه باید شرایط اطراف و محیط و آداب و رسوم و فرهنگ در آن تاثیر داشته باشد و در خلق یک معماری پایدار باید شرایط اطراف در آن نقش داشته باشند که این تاثیر می‌تواند از لحاظ نوع فرم‌، اقلیم و مصالح و غیره باشد. در واقع باید بنایی خلق کنیم که نسبت به اطراف خود غریبه نباشد و طراحان پایدار باید بعد از تطبیق بنا با اقلیم و شرایط اطراف و توجه به بهره‌گیری از انرژی‌های محیطی‌، به فرهنگ و دین و نژاد مردمی که قرار است برای آنها طراحی کنند توجه نمایند (خوجا و واهیب، 2020).

محیط زندگی بشر در هر قسمت از کره زمین در نتیجه پاره‌ای عوامل جغرافیایی بوجود می‌آید که هر یک به نوبه خود در شئون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و بالاخره تمدن ساکنین آن محیط تاثیر دارد. عوامل عمده‌ای که محیط زندگی انسان را به وجود می‌آورند عبارتند از موقعیت جغرافیایی وضع پستی و بلندی زمین، دوری یا نزدیکی دریا، جنس خاک و آب و هوا، در میان این عوامل پیوستگی خاصی وجود دارد چنانچه مطالعه و تحقیق درباره هر یک از آنها بدون توجه به مابقی غیرمقدور و یا مشکل به نظر می‌آید. تاثیر آب و هوا در زندگانی بشر به مراتب بیشتر از سایر عوامل جغرافیایی است زیرا نه تنها وجود نباتات و حیوانات بسته به آب و هواست بلکه سلامت و ادامه حیات خود انسان رابطه نزدیکی با وضع اقلیمی محیط او دارد (برایان، 1393).

با توجه به پیشرفت تکنولوژی و صنعتی شدن و تغییراتی که انسان بر کره زمین ایجاد کرده یک نوع عدم تعادل در طبیعت بوجود آمده است. این بی‌تعادلی ایجاب می‌کند که مطالعات آب و هوای و اقلیمی منطقه متفاوت از قبل باشد. در دوران‌های گذشته مطالعات بیشتر تحت تاثیر عوامل و عوارض طبیعی و جغرافیایی از قبیل ارتفاع، دوری و نزدیکی به دریا، عرض جغرافیایی و ... تعیین می‌شد که در مقیاس‌های وسیع تغییرات زیاد پیدا نمی‌کردند. عوامل هواشناسی از قبیل بارش، دما، رطوبت، باد و ... می‌باشند. ورودی به یک سیستم طبیعی از نظر هیدرولوژی بارش و خروجی آن به صورت تبخیر و تعرق است که از عوامل مهم هواشناسی محسوب می‌گردد. اقلیم نیز در واقع یک مفهوم توصیفی است و می‌توان آن را متوسط وضعیت هوا در یک منطقه در دراز مدت دانست (گالو و رومانو، 2017).

مفهوم پایداری در معماری این نیست که بناهایی خلق کنیم که صرفاً عمر زیادی را سپری کنند چون یک بنا با عمر چندین صد ساله با نیازهای زمان حال هماهنگی ندارند. معماری‌هایی را می‌توان پایدار نامید که به نیازهای زمان حال خود پاسخگو باشد. با کمی تأمل و مطالعه در بناهای سنتی درمی‌یابیم که در خیلی از این بناها‌، شرایط فرهنگی، اقلیمی، اصالت و مصالح کاملا رعایت شده است. اما با نیازهای معماری این زمان و نوع زندگی شهرنشینی و محدودیت‌های موجود هماهنگ نمی‌باشد و شرایط و شاخص‌هایی که امروزه نوعی از معماری را به عنوان «معماری پایدار» تعریف می‌کند در زمان‌های آینده ممکن است با مفهوم امروزی کاربردی نباشد و در مباحث نوین معماری پایدار سعی بر آن است تا از اثرات منفی معماری جدید بر محیط زیست کاسته شود و در عوض با بکارگیری مواد و مصالح همگون با محیط و طراحی ویژه اقلیمی در مصرف انرژی صرفه‌جویی به عمل آید (دونوان، 2019).

طراحی پایدار با درک از محیط ا طراف آغاز می‌شود اگر ما به امکانات محیطی که در آن هستیم آگاه باشیم می‌توانیم از صدمه زدن به آن‌ها جلوگیری کنیم در واقع درک محیط باعث مشخص شدن مراحل طراحی از جمله جهت قرارگیری نسبت به خورشید و چگونگی قرارگیری ساختمان در سایت می‌گردد که در همین راستا تلاش‌های زیادی در معماری ارگانیک و معماری اکوتک صورت گرفت درمعماری ارگانیک به تعبیری ساختمان باید طوری طراحی و اجرا شود که کمترین آسیب و دخل و تصرف را در طبیعت داشته باشد و به عبارت جزئی از طبیعت اطراف خود باشد و مصالح ساختمانی به شکل پایداری هماهنگ با طبیعت و رنگ‌ها هستند و در کل هماهنگ با محیط هستند و طراحان پایدار باید با تجزیه و تحلیل طبیعت اطراف به ارائه راهکار درست و مناسبی برای تلفیق اثر مصنوع در طبیعت بنمایند و بطور خلاصه ساختمان پایدار باید کمترین ناسازگاری و مغایرت را با محیط طبیعی پیرامون خود داشته باشد و طراح باید با درک درست محیط به خلق اثری بپردازد که کمترین زیان را به طبیعت وارد نماید و در معماری اکوتک به محیط زیست و استفاده از سوخت و انرژی تجزیه شونده و بازیافت و تجدید انرژی که کمترین آسیب را به طبیعت و محیط زیست وارد کند، تاثیر دارند. مساله اصلی تحقیق حاضر این است که عناصر اقلیمی بر معماری پایدار تاثیر دارد؟

2. مبانی نظری

در عصر مدرن تامین رفاه جامعه سرلوحه توسعه بود، اما با مطرح شدن مباحث مربوط به رابطه میان انسان، محیط زیست و توسعه در دهه 1970، مفهوم توسعه پایدار مورد توجه جدی قرار گرفت. با فعالیت‌های علمی دانشگاه‌ها و متخصصان علوم انسانی در کنار کمیسیون جهانی «محیط زیست و توسعه» سازمان ملل در سال 1987، اصولی برای توسعه پایدار تعیین گردید. اما ورود رسمی مفاهیم توسعه پایدار به مسائل روز جهان در سال 1992 در کنفرانس محیط زیست و توسعه ریودوژانیرو اتفاق افتاد. شهرنشینی بعنوان یکی از چهار رکن اصلیِ دنیای کنونی، باعث شده تا مباحث میان رشته‌ای مختلفی در شهرسازی برای نیل به توسعه پایدار مدنظر قرار گیرد. (امروزه شهرها بعنوان متن مناسبی جهت تحقق سیاست‌های توسعه پایدار در نظر گرفته می‌شود)، که مهم‌ترین آنها اقتصاد، محیط زیست و جامعه است. البته معماری با رویکرد پایداری نیز از مؤلفه‌های پایداری شهر است که در متن آن از مفاهیم مشترکی تبعیت می‌نماید. محیط زیست، اقلیم زیستی و تغییرات آن، کاهش مصرف انرژی، ساختمان سبز و مسائل بوم شناختی از مهم‌ترین عوامل تاثیرگذار در شکل‌گیری رویکردهای معماری پایدار در لایه‌های گوناگون فرآیند طراحی، فرآیند ساخت و تولید مصالح می‌باشند. مفهوم معماری پایدار در ادامه گزارش گرُوهالم برانتلَند در سال 1987 بروز می‌نماید و عمدتاً بر دو اصل تکیه دارد؛ گروهی که به طراحی ساختمان بر اساس ارتباط و تاثیر آن بر محیط زیست توجه داشته و گروه دیگری که به کاهش مصرف انرژی در ساختمان اشاره دارد. بررسی جریان‌های گوناگون طراحی پایدارمعماری و معماریِ پایدار جهت دستیابی به دستورالعمل‌های راهبردیِ اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی پایدار، نیازمند شناخت مفاهیم پایداری و مطالعه تجربیات اجرائی چهار دهه اخیر است. آنچه در مورد اصول و روش‌های معماری پایدار می‌توان مطالعه کرد عمدتاً در نشریات علمی و قوانین ساختمانی کشورهای پیشرو (آلمان، امریکا، کانادا، دانمارک ...)، در این زمینه و تجربه‌های عملی آنها قابل بررسی است بعد از کشاورزی ساختمان دومین صنعت بزرگ در دنیا است. آلودگی ناشی از سرمایش و گرمایش ساختمان‌ها و ساخت مصالح ساختمانی از آلودگی ماشین‌ها فراتر می‌رود و سر چشمه‌های تمام شونده را به سرعت مصرف می‌کند سخن از پایداری در معماری را می‌توان به تصور طراحی ساخت و سازهای آینده تعبیر کرد. آن هم نه تنها بر پایداری فیزیکی ساختمان بلکه با پایداری و حفظ این سیاره و منابع آن بر این اساس می‌توان پایداری را بر پایه الگویی تصور کرد که در آن مواد و مصالح و منابع در دسترس بیش از هدر دادن یا نادیده گرفته شدن با کارایی بیشتر به کار گرفته شوند و به عبارتی بر قابلیت ساختمان برای تلفیق عوامل محیطی و جوی و تبدیل آنها به صورت کفیت‌های فضایی و آسایش و فرم تمرکز کرد (پینگ و همکاران، 2019).

3. اصول معماری پایدار

معماری پایدار مانند سایر مقولات معماری، دارای اصول و قواعد خاص خود است و این سه مرحله را در برمی‌گیرد:

• صرفه‌جویی در منابع
• طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی
• طراحی برای انسان

که هرکدام آنها استراتژی‌های ویژه خود را دارند.

شناخت و مطالعه این تدابیر، معمار را به درک بیشتر از محیطی که باید طراحی آن را انجام دهد، می‌رساند. صرفه‌جویی در منابع : اصل صرفه جویی در منابع از یک سو به بهره‌برداری مناسب از منابع و انرژی‌های تجدیدناپذیر مانند سوخت‌های فسیلی، در جهت کاهش مصرف می‌پردازد و از سوی دیگر به کنترل و به کارگیری هرچه بهتر منابع طبیعی به عنوان ذخایری تجدیدپذیر و ماندگار توجه جدی دارد (شایانیان، 1395). به عنوان مثال، یکی از منابع سرشارو نامیرا، انرژی حاصل از نور خورشید است که امروزه توسط تکنولوژی فتوولتاییک برای فراهم کردن آب و برق مصرفی در ساختمان، از آن استفاده می‌شود. برای کنترل منابع، سه نوع استراتژی می‌تواند مورد توجه قرارگیردکه شامل حفظ انرژی، حفظ آب و حفظ مواد است. همان گونه که مشاهده می‌شود، تمرکز براین سه منبع، به دلیل اهمیت آنها در ساخت و اداره ساختمان است.

طرحی برای انسان: اصل طراحی برای انسان، آخرین و شاید مهمترین اصل از معماری پایدار است. این اصل ریشه در نیازهایی دارد که برای حفظ و نگهداری عناصر زنجیرهای اکوسیستم لازم است که آنها نیز به نوبه خود بقای انسان را تضمین می‌کنند. این اصل دارای سه استراتژی نگهداری از منابع طبیعی، طراحی شهری - طراحی سایت و راحتی انسان است که تمرکزشان بر افزایش همزیستی بین ساختمان و محیط بیرون از آن و بین ساختمان و افراد استفاده کننده از آنهاست. در واقع می‌توان گفت که برای رسیدن به معماری پایدار، طراح باید این مراحل و اصول را که تعریف کننده یک چارچوب اصلی برای طرحی پایدار است را در طرح خود لحاظ و برحسب مورد ترکیب و متعادل کند.

4. اهداف معماری پایدار

اهمیت دادن به زندگی انسان‌ها و حفظ و نگهداری از آن در حال و آینده، کاربرد مصالحی که چه در هنگام تولید و یا کاربری و حتی تخریب با محیط خود همگن و پایدار باشند، حداقل استفاده از انرژی‌های سوختی و حد اکثر بکارگیری انرژی‌های طبیعی، حداقل تخریب محیط زیست، بهبود فیزیکی و روانی زندگی انسان‌ها و کلیه‌ی موجودات زنده. هماهنگی با محیط طبیعی. هدف از طراحی این ساختمان‌ها کاهش آسیب بر روی محیط، منابع انرژی و طبیعت است و شامل قوانین زیر می‌باشد:

• کاهش مصرف منابع غیرقابل تجدید
• توسعه محیط طبیعی
• حذف یا کاهش مصرف مواد سمی و یا آسیب رسان بر طبیعت، در صنعت ساختمان‌سازی

تکنیک‌های ساختمان‌سازی تلاشی در جهت تأمین کیفیت یکپارچه، از نظر اقتصادی، اجتماعی و محیطی است. استفاده معقول از منابع طبیعی و مدیریت مناسب ساختمان‌سازی به حفظ منابع طبیعی محدود و کاهش مصرف انرژی کمک نموده (محافظت از انرژی) و باعث بهبود کیفیت محیطی می‌شود. کیفیت اساس طراحی پایدار می‌باشد. کیفیت مطلوب بدون توجه به طبیعت فراهم نمی‌شود و همچنین استفاده از مصالح با قابلیت ماندگاری طولانی نیز باید در نظر گرفته شود. رسیدن به استانداردهای بالای کیفیت، امنیت و آسایش که در واقع سلامت انسان‌ها را تأمین می‌کند از مهمترین اهداف معماری پایدار است که رسیدن به چنین شرایطی با استفاده از مدیریت کارآمد و به کار گیری آخرین تکنولوژی‌ها صورت می‌گیرد (بابایی، 1399).

بر این اساس اصولی که باید در این معماری به کار بست شامل موارد زیر است :

• ادراک حس مکان، فضای هستی و عدم مزاحمت درآن
• استفاده از انرژی‌های طبیعی، مانند انرژی خورشیدی و باد
• کاربرد مصالح طبیعی و بومی، قابل بازیافت و بادوام.
• جمع‌آوری و استفاده از آب بویژه آب باران و بهره‌گیری از آب دریاچه، دریا
• عایق‌بندی حرارتی، صوتی و ایزوله مناسب ساختمان.
• قابلیت تهویه طبیعی به کمک سقف
• نورگیری صحیح و طراحی صحیح بازشوها

یک ساختمان پایدار باید طوری طراحی شود که فشار روانی و نیازهای مصرف کنندگان را کاهش دهد. معماری پایدار به معنی زندگی در طبیعت با احتراد به آن تلقی می‌شود که به نوعی هنر زندگی کردن است. ابعاد معماری پایدار شامل موارد زیر می‌شود.

1. حفظ انرژی
2. هماهنگی با اقلیم
3. کاهش استفاده از منابع جدید
4. برآورد نیازهای ساکنان
5. هماهنگی با سایت
6. کل گرایی (اصفهانیان، 1395).

5. روش تحقیق

روش اجرای پژوهش حاضر توصیفی (غیر آزمایشی) و طرح پژوهشی همبستگی از نوع معادلات ساختاری به روش کمترین مجذورات جزئی است؛ زیرا در این پژوهش، روابط بین متغیرها در قالب الگوی علّی مورد بررسی قرار می‌گیرد. چین، مارکولین و نیوستد (1996) استفاده از این رویکرد را در گرایش‌های مختلف که داده‌ها بسیار گسترده اما دانش نظری نسبتاً کافی و ابزارهای اندازه‌گیری جا افتاده وجود ندارد، به علت انعطاف‌پذیری بالا و داشتن محدودیت‌های کمتر نسبت به روش لیزرل پیشنهاد می‌کنند. در پژوهش حاضر نیز از روش کمترین مجذورات جزئی به علت مزایایی که نسبت به رویکرد مبتنی بر کوواریانس دارد، استفاده شده است. همچنین به دلیل کاربردی بودن پژوهش حاضر بنا به نظر چین، مارکولین و نیوستد (1996)، روش کمترین مجذورات جزئی مناسبت بیشتری با اهداف این پژوهش دارد.

شرکت‌کنندگان در پژوهش حاضر کارشناسان مدیریت ساخت و مهندسی معماری در شهر تهران بودند. براساس فرمول کوکران 384 نفر به عنوان نمونه آماری تحقیق با استفاده نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. 384 پرسشنامه در بین آنان توزیع شد. برای اندازه‌گیری متغیرهای تحقیق از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. این پرسشنامه شامل 15 گویه برای عناصر اقلیمی و 15 گویه برای معماری پایدار بود. سئوالات پرسشنامه بر اساس مقیاس پنج نقطه ای لیکرت (خیلی مخالفم (1) تا خیلی موافقم (5)) درجه‌بندی شده است. یکی از سوالات پرسشنامه به اینصورت بیان شده است.

6. یافته‌ها

در این قسمت به توصیف ویژگی‌های جمعیت شناختی جامعه مورد پژوهش پرداخته می‌شود. نتایج بدست آمده از آمار جمعیت شناختی پاسخ دهندگان در خصوص جنسیت نشان می‌دهد که 201 نفر (52%) از پاسخ دهندگان مرد و 183 نفر (%48) از پاسخ دهندگان زن می‌باشند.

جدول 1- توزیع فراوانی برحسب جنسیت

شکل 1- توزیع فراوانی برحسب جنسیت

نتایج بدست آمده از آمار جمعیت‌شناختی پاسخ‌دهندگان در خصوص سن نشان می‌دهد که 182 نفر (47%) از پاسخ‌دهندگان دارای سن زیر 30 سال، 159 نفر(42%) از پاسخ‌دهندگان 30 تا 40 سال، 36 نفر (9%) از پاسخدهندگان 41 تا 50 سال و 7 نفر (2%) از پاسخ دهندگان دارای سن 50 سال به بالا می‌باشند.

جدول 2- توزیع فراوانی پاسخ‌گویان بر حسب سن

شکل 2- نمودار فراوانی مربوط به سن در جامعه هدف

پیش از برازش مدل ساختاری تحقیق، فرض نرمال بودن متغیرهای مورد مطالعه با استفاده از آزمون کلموگروف-اسمیرنوف مورد آزمون قرار گرفته که نتایج آن به شرح جدول 3 است.

جدول 3- آزمون نرمال بودن امتیازات متغیرهای تحقیق

با توجه به سطوح معناداری بدست آمده برای آزمون نرمال بودن امتیازات هریک از متغیرهای تحقیق، مشاهده می‌شود که این مقادیر احتمال، بزرگتر از خطای نوع اول 0/05 برآورد شده‌اند و در نتیجه می‌توان فرض نرمال بودن امتیازات هریک از این متغیرها را در سطح خطای نوع اول 0/05 پذیرفت. از این رو برازش مدل ساختاری تحقیق و آزمون اثرات به روش پارامتری میسر می‌گردد.

پیش از برازش مدل ساختاری تحقیق، همبستگی ساده آنها با استفاده از ضرایب همبستگی پیرسون مورد مطالعه قرار گرفته است.

جدول 4- ماتریس همبستگی و جذر میانگین واریانس استخراج شده متغیرهای پژوهش

همانطور در جدول 4 ملاحظه می‌شود، بین در جه حرارت (دما)، تابش خورشید، موقعیت جغرافیایی (پستی و بلندی و میزان ارتفاع از سطح دریا) و میران بارش با معماری پایدار رابطه مثبت و مستقمی وجود دارد که این رابطه در سطح 0/05 معنی‌دار می‌باشد. برای پیش‌بینی معماری پایدار، الگوی مفهومی پیشنهاد شده از طریق روش الگویابی معادلات ساختاری بررسی و با توجه به فرضیه‌های پژوهش، از روش حداقل مجذورات جزئی برای برآورد الگو استفاده شد. همچنین از روش بوت استراپ (با 500 زیرنمونه) برای محاسبه مقادیر آماره T جهت تعیین معنی‌داری ضرایب مسیر استفاده شد. در شکل 2 مدل آزمون شده رابطه بین متغیرهای پژوهش نشان داده شده است.

شکل 3- الگوی آزمون شده پژوهش در حالت استاندارد

در جدول 5 برآورد ضرایب مسیر و واریانس تبیین شده متغیرهای پژوهش گزارش شده است. اعداد داخل پرانتز ضرایب تی هستند.

جدول 5- ضرایب مسیر و واریانس تبیین شده

همانطور که در جدول 5 مشاهده می‌شود اثر مستقیم درجه حرارت (دما) (0.45 =β)، تابش خورشید (0.39 =β)، جریان هوا (باد) (0.40 =β)، موقعیت جغرافیایی (پستی و بلندی و میزان ازتفاع از سطح دریا) ( 0.32 =β) و میران بارش (0.30=β) بر معماری پایدار در سطح (0.01>p) مثبت و معنادار است.

شاخص برازش کلی الگو در PLS شاخص GOF می‌باشد و از آن می‌توان برای بررسی اعتبار یا کیفیت الگوی PLS به صورت کلی استفاده کرد. این شاخص توانایی پیش‌بینی کلی مدل را مورد بررسی قرار می‌دهد و اینکه آیا مدل آزمون شده در پیش‌بینی متغیرهای مکنون درونزا موفق بوده است یا نه. در پژوهش حاضر برای الگوی آزمون شده شاخص برازش مطلق GOF مقدار 0/49 به دست آمده برای این شاخص نشانگر برازش مناسب الگوی آزمون شده است.

7. بحث و نتیجه‌گیری

هدف پژوهش حاضر بررسی عناصر اقلیمی و تاثیر بر معماری پایدار با استفاده از معادلات ساختاری بود. نتایج نشان داد که الگوی پیشنهادی با دادههای این پژوهش برازش نسبتاً خوبی دارد و اثر مستقیم درجه حرارت (دما) (0.45 =β)، تابش خورشید (0.39 =β)، جریان هوا (باد) (0.40 =β)، موقعیت جغرافیایی (پستی و بلندی و میزان ازتفاع از سطح دریا) ( 0.32 =β) و میران بارش (0.30=β) بر معماری پایدار در سطح (0.01>p) مثبت و معنادار است. نتایج معادلات ساختاری نشان داد که عناصر اقلیمی به صورت کلی می‌توانند 0/77 از واریانس و تغییرات معماری پایدار را پیش‌بینی کنند.

در تبیین این یافته می‌توان گفت که گذشته و معماری برجای مانده از آن حاکی از تاثیر نیروهای اقلیمی در شکل دادن به فضاهای سکونتی است و بیانگر این مطلب است که به اقلیم به مثابه یک موضوع اساسی ساختمانی- محیطی نگریسته شده است. نقش استفاده از منابع پایدار و تجدید پذیر همانند خاک در ساختار و کالبد بناهای سنتی نقشی کلیدی و مهم می‌باشد که نتایجی منجمله رویکرد معماری هماهنگ با طبیعت را داشته است. بحث توسعه پایدار که امروزه به نظر می‌رسد اکثر جوامع علمی را به خود مشغول داشته است؛ در سه بخش پایداری محیطی، پایداری اجتماعی و پایداری اقتصادی دارای مفاهیم اساسی است و چنین به نظر می‌رسد که استفاده از خشت به‌عنوان یک عنصر ساخت و ساز با اهداف مطرح شده در ایده پایداری محیطی سازگار بوده و می‌تواند به عنوان عاملی موثرجهت تحقق اهداف پایداری مطرح شود. ارتباط با طبیعت و مصرف حداقل انرژی که از اصول معماری پایدار می‌باشند در تکنیک‌های ساختمانی گذشته به خوبی لحاظ شده است.

سرعت فزاینده زندگی در شهرها، افزایش جمعیت و مشکلات اقتصادی‌، اجتماعی و فرهنگی از جمله مهمترین مسایلی است که دامن‌گیر کشورهای جهان سوم است. این امر باعث جایگزینی کمیت به جای کیفیت شده است؛ تا جایی‌که در ساخت و ساز بناها نیز این جایگزینی به وضوح قابل مشاهده است. با همگاد شدن با اصول معماری پایدار می‌توان صنعت ساخت و ساز کشور را در این جهت به پیش برد و از فواید درازمدت آن که شامل احیای دوباره ساختمان‌ها و حفظ منابع تجدیدناپذیر می‌شود، بهره‌مند گشت. معماری پایدار یک سبک یا مد نیست؛ بلکه یک دستورالعمل است به سوی زندگی با کیفیت بهتر و کاهش مصرف منابع انرژی. علاوه بر به کارگیری اصول معماری پایدار در ساخت بناها، جهتت الگوسازی می‌بایست بستر آموزش‌های پایه‌ای در زمینه معماری پایدار را در سطوح آکادمیک جهت ارائه به دانش آموختگان رشته‌های مرتبط گنجاند تا این امر نهادینه و همانند گذشته تبدیل به الگوی معماری شود.

1. اصفهانیان، شیوا (1395)، طراحی مجتمع مسکونی در مشهد بر اساس معماری پایدار زیست محیطی (رویکرد لید)، موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری، دانشکده فنی و مهندسی
2. بابایی، فاطمه (1399)، طراحی مجتمع مسکونی با رویکرد معماری پایدار در اقلیم معتدل و مرطوب خزری (نمونه موردی: شهر محمودآباد)، موسسه آموزش عالی خزر، محمودآباد، دانشکده فنی مهندسی
3. برایان، ادوارد (1393)، رهنمون‌هایی به سوی معماری پایدار، ترجمه ایرج شهروز تهرانی، تهران: انتشارات مهرازان
4. شایانیان، امیر (1395)، طراحی مجتمع مسکونی همساز با اقلیم با رویکرد معماری پایدار (مطالعه موردی: محله اهرستان شهر یزد)، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سمنان، دانشکده فنی و مهندسی
5. Alho, C. (2017). Towards sustainable architecture and urbanism. In Challenges for Technology Innovation: An Agenda for the Future: Proceedings of the International Conference on Sustainable Smart Manufacturing (S2M 2016), October 20-22, 2016, Lisbon, Portugal (p. 451). CRC Press.
6. Donovan, E. (2019). Traversing Sustainable Architecture: Between discourse and practice.
7. Gallo, P., & Romano, R. (2017). Adaptive facades, developed with innovative nanomaterials, for a sustainable architecture in the Mediterranean area. Procedia engineering, 180, 1274-1283.
8. Khoja, A., & Waheeb, S. (2020). Vernomimicry: Bridging the Gap between Nature and Sustainable Architecture. Journal of Sustainable Development, 13(1), 33.
9. Peng, Y., Roders, A. R., Schröder, T. W. A., & Colenbrander, B. J. F. (2018). Sustainable architecture in urban historic contexts: A systematic literature review. In 2nd International Conference on Heritage of China (ICHC 2018).