پیوست 3 : اندازه‌گذاری لوله‌ها در لوله‌کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان
پ 3-1 کلیات
پ 3-1-1 ((پیوست 3- اندازه‌گذاری لوله‌ها در لوله‌کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان)) به عنوان راهنمای محاسبه و تعیین اندازة لوله‌های فاضلاب بهداشتی داخل ساختمان پیشنهاد می‌شود و نباید آن را به عنوان جزئی از مقررات، که رعایت حداقل‌های مقرر شده در آن الزامی است تلقی کرد.
پ 3-1-2 روش پیشنهاد شده در ((پیوست 3- اندازه‌گذاری لوله‌ها در لوله‌کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان)) به هیچ وجه استفاده از روش‌های مهندسی دیگر را به شرط تأیید منتفی نمی‌کند.
پ 3-1-3 روش پیشنهادی برای اندازه‌گذاری لوله‌ها در لوله‌کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان شامل اجزای زیر است:
پ 3-1-3-1 تعیین حداکثر جریان لحظه‌ای فاضلاب؛
پ 3-1-3-2 تعیین قطر اسمی لوله مورد نیاز.
پ 3-1-4 در جدول‌هایی که در ((پیوست 3- اندازه‌گذاری لوله‌ها در لوله‌کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان)) مورد استفاده قرار گرفته، برابری واحدها به ترتیب زیر است:
1 فوت (ft) =304/8 میلی‌متر
1 اینچ = (in) =25/4 میلی‌متر
شیب لوله فاضلاب:
in/ft درصد
in/ft درصد
in/ft درصد
in/ft درصد
1 گالن آمریکایی در دقیقه = (gpm) 3/785 لیتر در دقیقه
پ 3-2 تعیین حداکثر جریان لحظه‌ای فاضلاب
پ 3-2-1 حداکثر جریان لحظه‌ای هر یک از لوازم بهداشتی با واحد D.F.U. مشخص می‌شود.
پ 3-2-2 حداکثر جریان لحظه‌ای فاضلاب از هر یک از لوازم بهداشتی بر حسب واحد D.F.U. در جدول پ 3-2-2 داده شده است.
جدول پ 3-2-2 مقدار D.F.U. برای لوازم بهداشتی مختلف (IP)
| لوازم بهداشتی | مقدار D.F.U. | قطر اسمی سیفون (اینچ) |
| لوله علم تخلیه ماشین رختشویی- تجاری | 3 | 2 |
| لوله علم تخلیه ماشین رختشویی- خانگی | 2 | 2 |
| گروه لوازم بهداشتی یک حمام کامل | 6 | |
| وان | 2 | |
| بیده | 1 | |
| صندلی دندان پزشکی | 1 | |
| ماشین ظرفشویی- خانگی | 2 | |
| آبخوری | ||
| کفشوی | 2 | 2 |
| سینک آشپزخانه | 2 | |
| سینک رختشویی | 2 | |
| دستشویی | 1 | |
| دوش | 2 | |
| سینک | 2 | |
| پیشوار | 4 | 2 |
| توالت، خصوصی | 4 | * |
| توالت، عمومی | 6 | * |
* قطر اسمی سیفون توالت ایرانی و توالت غربی برابر دهانه خروجی توالت می‌باشد (حداقل 4 اینچ)
پ 3-2-3 مقدار D.F.U. برای لوازم بهداشتی که در جدول پ 3-2-2 نباشد ولی قطر اسمی سیفون آنها معلوم باشد، در جدول پ 3-2-3 مشخص شده است.
جدول پ 3-2-3 مقدار D.F.U. برای لوازم بهداشتی بر حسب قطر اسمی سیفون
| قطر اسمی سیفون (اینچ) | مقدار D.F.U. |
| یا کمتر | 1 |
| 2 | |
| 2 | 3 |
| 4 | |
| 3 | 5 |
| 4 | 6 |
پ 3-2-4 در تخلیه فاضلاب به لوله‌کشی فاضلاب بهداشتی ساختمان از لوازم و سیستم‌هایی که تخلیه آب یا فاضلاب آنها به طور پیوسته یا تقریًبا پیوسته صورت می‌گیرد (از قبیل پمپ‌ها، تأسیسات گرمایی با آب گرم کننده یا بخار، تأسیسات سرمایی با آب سرد کننده و غیره) باید هر گالن در دقیقه (3/78 لیتر در دقیقه) برابر D.F.U 2 و در صورتی‌که تخلیه به طور نیمه پیوسته باشد باید هر گالن در دقیقه برابر D.F.U 1 در اندازه‌گذاری لوله‌ها منظور شود.
پ 3-3 تعیین قطر اسمی لوله مورد نیاز
پ 3-3-1 با در دست داشتن مقدار D.F.U.، در هر قسمت از لوله قائم و شاخه‌های افقی فاضلاب که فاضلاب یک یا چند عدد از لوازم بهداشتی طبقات را به لوله اصلی افقی پایین‌ترین قسمت لوله‌کشی منتقل می‌کنند، و با استفاده از جدول پ 3-3-1 می‌توان لوله‌های فاضلاب شاخه‌های افقی و لوله‌های قائم را تعیین کرد.
جدول پ 3-3-1 اندازه‌گذاری شاخه‌های افقی و لوله‌های قائم فاضلاب
| قطر اسمی | بیشترین مقدار D.F.U. | ||||
| کل D.F.U. | لوله‌های قائم | ||||
| میلی‌متر | اینچ | برای شاخه افقی | کل D.F.U. برای انشعاب هر طبقه | کل D.F.U. برای سه طبقه انشعاب | کل D.F.U. برای بیش از سه طبقه انشعاب |
| 50 | 2 | 6 | 6 | 10 | 24 |
| 80 | 3 | 20 | 20 | 48 | 72 |
| 100 | 4 | 160 | 90 | 240 | 500 |
| 125 | 5 | 360 | 200 | 540 | 1100 |
| 150 | 6 | 620 | 350 | 960 | 1900 |
| 200 | 8 | 1400 | 600 | 2200 | 3600 |
| 250 | 10 | 2500 | 1000 | 3800 | 5600 |
| 300 | 12 | 3900 | 1500 | 6000 | 8400 |
الف) اندازه‌گذاری لوله‌های افقی اصلی فاضلاب در پایین‌ترین قسمت لوله‌کشی نباید با استفاده از این جدول صورت گیرد.
ب) اندازه‌گذاری لوله‌های قائم فاضلاب بر اساس جمع مقدار D.F.U.، که از شاخه‌های افقی طبقات در آن می‌ریزد صورت می‌گیرد. قطر اسمی لوله قائم فاضلاب (در پایین‌ترین قسمت) بهتر است در ارتفاع، تا بالاترین طبقه، تغییر نکند، مگر آنکه در طبقات بالا قطر اسمی لوله از نصف قطر اسمی لوله که در پایین‌ترین قسمت لوله قائم قرار گرفته کمتر باشد
پ 3-3-2 با در دست داشتن مقدار D.F.U. در هر قسمت از لوله افقی اصلی و نیز شاخه‌های افقی آن و با استفاده از جدول پ 3-3-2 می‌توان لوله‌های فاضلاب اصلی افقی و نیز شاخه‌های افقی آن را اندازه‌گذاری کرد.
پ 3-4 نکات دیگری درباره اندازه‌گذاری لوله‌ها
پ 3-4-1 اندازه‌هایی که در جدول‌های پ 3-2-2 و پ 3-2-3 داده شده، قطر اسمی سیفون لوازم بهداشتی است. این اندازه‌ها الزاماً نباید با قطر اسمی شاخه افقی فاضلاب که سیفون به آن متصل می‌شود، برابر باشد.
پ 3-4-2 در لوله‌کشی فاضلاب بهداشتی داخل ساختمان حداقل قطر اسمی لوله و فیتینگ باید 50 میلی‌متر (2 اینچ) باشد. در صورتی که اندازه قطر اسمی سیفون هر یک از لوازم بهداشتی از 50 میلی‌متر (2 اینچ) کمتر باشد، بلافاصله پس از سیفون باید قطر اسمی لوله فاضلاب تبدیل شود و حداقل به 50 میلی‌متر (2 اینچ) برسد.
پ 3-4-3 قطر اسمی شاخه افقی لوله فاضلابی که توالت شرقی به آن متصل می‌شود، حداقل باید 100 میلی‌متر (4 اینچ) باشد.
جدول پ 3-3-2 اندازه‌گذاری لوله اصلی افقی فاضلاب
| قطر لوله (اینچ) | حداکثر مقدار D.F.U. | |||
| شیب در هر فوت طول (درصد) | ||||
|
(0.5%) |
(1%) |
(2%) |
(4%) |
|
| 2 | 21 | 26 | ||
| 3 | 36 | 42 | 50 | |
| 4 | 180 | 216 | 250 | |
| 5 | 390 | 480 | 575 | |
| 6 | 700 | 840 | 1000 | |
| 8 | 1400 | 1600 | 1920 | 2300 |
| 10 | 2500 | 2900 | 3500 | 4200 |
| 12 | 2900 | 4600 | 5600 | 6700 |
| 15 | 7000 | 8300 | 10000 | 12000 |
