1-1-8 هدف

هدف از این مبحث، ارائه حداقل ضوابط و مقرراتی است که با رعایت آن‌ها میزان مناسبی از مقاومت، پایداری، بهره‌برداری، پایایی و یکپارچگی در ساختمان‌های با مصالح بنایی، مطابق تعاریف زیر، جهت حصول اهداف مقرر در قانون نظام مهندسی و کنترل ساختمان، به دست می‌آید.

الف – مقاومت: منظور از مقاومت آن است که، ساختمان و اعضای آن در طول عمر مفید ساختمان بارهای وارده را به خوبی تحمل کنند و آسیب قابل ملاحظه نبینند.

ب- پایداری: منظور از پایداری آن است که حالت تعادل بین بارهای وارده به ساختمان، در جزء و یا کل، تحت تأثیر تغییرشکل‌های ایجاد شده در آن دچار اختلال نشده و پیکره اصلی ساختمان و اعضای آن حفظ شده و دچار فروریزش نشوند.

پ- بهره‌برداری: منظور از بهره‌برداری آن است که ساختمان عملکرد مورد انتظار خود را در طول عمر مفید ساختمان حفظ کند و افزایش تغییرشکل‌ها یا ترک‌خوردگی‌ها و ارتعاشات زیاد، مانعی برای استفاده کنندگان ایجاد نکند.

ت- پایایی: منظور از پایایی آن است که مصالح تشکیل‌دهنده شامل واحدهای مصالح بنایی، ملات، فولاد و بتن و ترکیب آن‌ها چنان در نظر گرفته شوند که با شرایط محیط و بهره‌برداری سازگاری کافی داشته باشند و شرایط موجود محیط موجب فرسودگی و یا انهدام زود هنگام آن‌ها نشود.

ث – یکپارچگی: منظور از یکپارچگی آن است که اعضای ساختمان و اتصالات بین آن‌ها چنان تنظیم شوند که یک یا چند مسیر مناسب برای عبور بارهای وارده به سمت شالوده فراهم شده و همبستگی کل ساختمان تأمین شود.

2-1-8 دامنه کاربرد

این مبحث شامل ضوابط طراحی مهندسی و ساخت ساختمان‌های بنایی است و برای آن دسته از اعضای سازه‌ای و غیرسازه‌ای تدوین شده است که در ساخت آن‌ها از مصالح بنایی استفاده می‌شود. مصالح مصرفی در ساخت ساختمان‌های بنایی باید ضوابط مندرج در این مبحث را دارا باشند و باید طوری انتخاب شوند که ضوابط طراحی از نظر ایمنی، عملکرد سازه‌ای، پایایی و شکل ظاهری سازه با توجه کافی به شرایط محیطی تأمین شود.

استانداردهای پذیرفته شده در این مبحث، استانداردهای ملی ایران است و باید در همه زمینه‌ها به آن‌ها رجوع شود. اگر در مورد پاره‌ای از مسائل اشاره شده در این مبحث، استانداردهای داخلی تهیه نشده باشد، استانداردهای معتبر بین‌المللی باید ملاک عمل قرار گیرد.

ضوابط کلی و مقررات مربوط به ساختمان‌های بنایی باید در چارچوب مفاد مندرج در این مبحث و سایر مباحث مرتبط مقررات ملی ساختمان باشد.

این مبحث از مقررات ملی ساختمان شامل ساختمان‌های زیر می‌باشد:

الف – ساختمان بنایی مسلح

ساختمان بنایی مسلح ساختمانی است که با آجر، سنگ یا بلوک سیمانی یا ترکیبی از آن‌ها ساخته شده و در آن میلگردهای فولادی به همراه مصالح بنایی برای تحمل نیرو به کار می‌روند. در این ساختمان‌ها معمولاً از واحد بنایی برای تحمل فشار و از میلگردهای فولادی برای تحمل کشش استفاده می‌شود.

ب- ساختمان بنایی با کلاف

ساختمانی است که با آجر، سنگ یا بلوک سیمانی یا ترکیبی از آن‌ها ساخته شده و در آن تمام بارهای قائم و نیروهای جانبی توسط دیوارها تحمل می‌شوند. کلاف در این ساختمان‌ها با نقش محصور کنندگی خود باعث افزایش یکپارچگی ساختمان می‌شود.

3-1-8 تعریف‌ها

در این مبحث، واژه‌ها و عبارت‌های تعریف شده به صورت زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند و در مورد سایر اصطلاحات، مفهوم عام آن‌ها مورد نظر است.

آجر

نوعی از مصالح بنایی می‌باشد که در گونه‌های رسی، شیلی و شیستی، مارنی، ماسه آهکی، بتنی و در شکل‌های گوناگون تولید شده و در ساخت واحد بنایی از آن استفاده می‌شود.

آجر راسته

آجری است که در چینش عضو بنایی در امتداد عضو قرار می‌گیرد.

آجر کله

آجری است که در چینش عضو بنایی عمود بر امتداد عضو قرار می‌گیرد.

آجر نما

آجری است که به طور ویژه برای نمای ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ابعاد مشخصه

به ابعادی از اجزای ساختمان مانند آجر و بند گفته می‌شود که کلیه محاسبات ابعاد بر مبنای آن‌ها صورت می‌گیرد.

ابعاد اسمی واحد مصالح بنایی

ابعاد اسمی واحد مصالح بنایی برابر است با ابعاد مشخصه، به اضافه نصف ضخامت بند یا بندهایی که در اطراف آن قرار دارد (به تعریف واحد مصالح بنایی مراجعه شود).

ابعاد واقعی

ابعاد واقعی عبارت است از ابعاد اندازه‌گیری شده اجزاء بنایی مانند آجر، جرز، ستون و دیوار.

ارتفاع مؤثر

قسمتی از دیوار یا ستون است که برای محاسبه نسبت لاغری در نظر گرفته می‌شود.

المان مرزی

محدوده انتهایی دیواری می‌باشد که برای مقاومت در برابر نیروهای درون صفحه طراحی شده و توسط میلگردگذاری مسلح می‌شود. این محدوده می‌تواند ضخیم‌تر و یا هم ضخامت با دیوار باشد. جزئیات اجرایی آن به گونه‌ای است که الزامات ویژه‌ای را برآورده سازد.

بار مرده

بار ساکنی است که توسط یک عضو تحمل شده و بر اساس مبحث ششم مقررات ملی ساختمان محاسبه می‌شود.

بار زنده

سرباری است که توسط یک عضو تحمل شده و بر اساس مبحث ششم مقررات ملی ساختمان محاسبه می‌شود.

بار بهره‌برداری

باری است که بدون در نظر گرفتن ضرایب فزاینده بار، بر اساس مبحث ششم مقررات ملی ساختمان، قابل محاسبه است.

بار ضریبدار

باری است که با در نظر گرفتن ضرایب فزاینده بار، بر اساس مبحث ششم مقررات ملی ساختمان، محاسبه می‌شود.

بست دیوار

نوعی وسیله مکانیکی است که برای اتصال دو یا چند قطعه یا عضو بنایی به یکدیگر به کار گرفته می‌شود. این وسیله شامل مهارها، قلاب‌های دیوار و گیره‌ها می‌باشد.

بنایی غیرمسلح

قطعه، عضو و یا ساختمان بنایی است که در تحلیل و طراحی آن مقاومت مصالح بنایی در نظر گرفته می‌شود ولی از مقاومت میلگردها، در صورت وجود، صرف نظر می‌شود.

بنایی مسلح

قطعه، عضو و یا ساختمان بنایی است که در تحلیل و طراحی آن هم مقاومت مصالح بنایی و هم مقاومت میلگردها در نظر گرفته می‌شود. در بنایی مسلح، میلگردهای فولادی برای تحمل کشش، برش و فشار طراحی می‌شوند.

بند بستر (افقی)

لایه افقی

ملات است که واحدهای مصالح بنایی بر روی آن قرار داده می‌شوند.

بند کله (قائم)

بند قائم بین واحدهای مصالح بنایی است که با ملات یا دوغاب پر می‌شود.

بند گلویی

فضایی خالی است که به صورت قائم در طول یک جداره بنایی و قسمت ساخته شده پشت آن قرار دارد و با ملات یا دوغاب پر می‌شود.

بتن تسطیح

بتنی است با مقاومت کم که جهت تسطیح زمین برای اجرای پی از آن استفاده می‌شود.

پشت‌بند

عضوی است سازه‌ای با ضخامت کافی که در فواصل معینی از امتداد دیوار به منظور تأمین تکیه‌گاه جانبی یا تحمل بارهای متمرکز قائم، عمود بر امتداد دیوار ساخته می‌شود.

پوسته

به جداره خارجی واحد مصالح بنایی توخالی گفته می‌شود.

پوشش دوغاب

ضخامت دوغابی است که وجه خارجی میلگرد، مهار و یا قلاب‌های مدفون در آن را در بر می‌گیرد.

پوشش بنایی

ضخامتی از ترکیب واحدهای مصالح بنایی، ملات و یا دوغاب است که وجه خارجی میلگرد، مهار و یا قلاب‌های مدفون در آن را در بر می‌گیرد.

پوشش ملات

ضخامت ملاتی است که وجه خارجی میلگرد، مهار و یا قلاب‌های مدفون در آن را در بر می‌گیرد.

پیچ مهار

پیچی است که برای مهار و یا اتصال قطعات بنایی به یکدیگر استفاده شده و در دو نوع سردار و خمیده تولید می‌شود.

پیوند ممتد

نوعی چیدمان واحدهای مصالح بنایی است که فاصله افقی بندهای کله (قائم) در آن، در ردیف‌های متوالی، حداقل یک چهارم طول واحد مصالح بنایی باشد.

پی

قسمتی از پی‌سازی است که به منظور پخش مناسب‌تر بار ساختمان بر روی سطح وسیع‌تری از زمین، بر روی شالوده و در زیر دیوار، با استفاده از بتن مسلح، اجرا می‌شود.

تغییرمکان نسبی طبقه

اختلاف تغییرمکان در بالا و پایین طبقه مورد نظر است که از حاصل ضرب تغییرمکان محاسبه شده از یک تحلیل ارتجاعی در ضریب افزاینده، C_d، بر اساس فصل چهارم این مبحث، به دست می‌آید.

تنگ

میلگردی است که برای مهار میلگردهای طولی در یک عضو سازه‌ای استفاده می‌شود.

تیر اتصال

المانی است افقی یا مایل از جنس بتن‌آرمه که در داخل دیوار بنایی اجرا شده، دارای میلگرد طولی بوده و کاملاً دوغاب‌ریزی شده باشد.

تیر بنایی

یک عضو بنایی افقی است که بین دو تکیه‌گاه قرار گرفته و برای نیروهای خمشی و برشی طراحی می‌شود.

تیر تیغه

قسمتی از تیغه است که به صورت افقی بین دو تکیه‌گاه قرار می‌گیرد.

تیر عمیق

تیر بنایی است که نسبت دهانه به عمق مؤثر آن در دهانه‌های پیوسته از 3 و در دهانه‌های ساده از 2 کمتر باشد.

تیغه (دیوار جداگر)

عضو غیرسازه‌ای سبک و با ضخامت کم است که برای جدا کردن فضاهای داخل ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

جان

دیواره‌های داخلی واحد مصالح بنایی توخالی است، به همان نحو که در واحد بنایی قرار می‌گیرد.

جداره

به قسمتی پیوسته از یک عضو بنایی اطلاق می‌شود که ضخامتی برابر یک واحد بنایی داشته باشد.

جرز

عضو قائم مجزایی است که طول (بُعد افقی) آن نسبت به عرض (ضخامت) بیشتر از 3 و کمتر و یا برابر 6 باشد و ارتفاع آن نیز از 5 برابر طولش کمتر باشد.

چگالی حقیقی

جرم موجود در واحد حجم واقعی ماده است.

چگالی ظاهری

جرم موجود در واحد حجم ظاهری ماده است.

حفره

فضایی خالی است که مساحت بزرگترین سطح مقطع آن بیش از 1000 میلی‌متر مربع باشد.

خاموت

میلگردی است که برای مقاومت در برابر برش در اعضای خمشی استفاده می‌شود.

خرپشته

اتاق کوچک ورودی پشت بام از پلکان می‌باشد.

درز لرزه‌ای (انقطاع)

فاصله بین دو ساختمان مجاور، یا دو قسمت جدا شده یک ساختمان است که برای جلوگیری از برخورد دو ساختمان یا دو قسمت جدا شده تحت ارتعاش ناشی از زلزله ایجاد می‌شود.

دوغاب

مخلوطی از مصالح سنگی ریزدانه و سیمان است که آب کافی (در حدی که اجزای تشکیل‌دهنده‌ی آن از یکدیگر جدا نشوند) به آن اضافه می‌شود. به دوغاب، ملات روان نیز گفته می‌شود.

دیافراگم

یک سیستم کف یا سقف است که درون صفحه به صورت صلب عمل نموده و برای انتقال نیروهای جانبی به دیوارهای برشی و یا دیگر اعضای سیستم باربر جانبی طراحی می‌شود.

دیوار

عضوی قائم است که طول آن بیشتر از شش برابر عرض (ضخامت) آن باشد.

دیوار باربر

دیواری است که بار قائم، به همراه لنگر خمشی ناشی از خروج از مرکزیت آن بار، را تحمل می‌کند.

دیوار برشی بنایی

دیواری است که برای مقاومت در برابر بارهای جانبی که در صفحه دیوار عمل می‌کنند طراحی شده است.

دیوار برشی بنایی غیرمسلح

دیوار برشی بنایی است که مقاومت آن در برابر بارهای جانبی درون صفحه، صرفاً توسط مصالح بنایی تأمین می‌شود، هر چند ممکن است دارای حداقل میلگرد و اتصالات باشد.

دیوار برشی بنایی مسلح

دیوار برشی بنایی است که مقاومت آن در برابر بارهای جانبی درون صفحه، تواما توسط مصالح بنایی و میلگرد تسلیح تأمین می‌شود.

دیوار جداگر (تیغه)

دیواری است غیرباربر که برای جداسازی فضاهای داخل ساختمان از آن استفاده می‌شود.

دیوار چند جداره

دیواری است که از دو و یا چند جداره بنایی مستقل که توسط هسته بتنی، ملات و یا دوغاب و بست به یکدیگر متصل شده باشند، تشکیل شده باشد.

دیوار سازه‌ای

دیواری است که برای مقاومت در برابر بارهای قائم یا جانبی و یا هر دو طراحی شده باشد و از اجزای اصلی پایداری ساختمان در طول عمر آن است.

دیوار غیرباربر

دیواری است که به طور عمده هیچ باری غیراز وزن و اینرسی خود را تحمل نمی‌کند.

دیوار محوطه

دیواری است غیرباربر که برای جداسازی یک محوطه خارج از ساختمان از آن استفاده می‌شود.

دیوار مسلح

دیواری است که در آن فولاد، بتن یا ملات و واحد بنایی با هم، بارهای قائم و افقی را تحمل می‌کنند.

دیوار میان تهی

دیواری است دو و یا چند جداره که بین جداره‌ها فضای خالی باشد.

دیوار نسبی

نسبت مجموع سطح مقطع دیوارهای سازه‌ای در هر طبقه و در هر امتداد، که در برابر بار زلزله در آن امتداد مقاومت می‌کنند، به کل مساحت آن طبقه می‌باشد.

رگ (یا رج)

مجموعه‌ای از واحدهای مصالح بنایی است که در یک ردیف اجرا می‌شوند.

زنجاب

خیس کردن واحدهای مصالح بنایی به حالت اشباع با سطح خشک قبل از استفاده در عضو بنایی برای جلوگیری از مکیده شدن آب ملات و در نتیجه جلوگیری از کاهش چسبندگی بین واحد بنایی و ملات می‌باشد.

ستون

عضو سازه‌ای قائمی است که بُعد بزرگ مقطع آن از سه برابر بعد کوچک مقطع تجاوز نکند و ارتفاع آن حداقل چهار برابر بُعد کوچک مقطع باشد.

ستون مسلح

ستونی است که در آن فولاد، بتن و واحد بنایی با هم، بارهای قائم و جانبی را تحمل می‌کنند.

سوراخ

فضایی خالی است که مساحت بزرگترین سطح مقطع آن کمتر از 1000 میلی‌متر مربع باشد.

شالوده

قسمتی از پی‌سازی است که به منظور پخش مناسب‌تر بار ساختمان بر روی سطح وسیع‌تری از زمین، زیر پی و یا کلاف زیر دیوار اجرا می‌شود.

شفته آهک

ماده‌ای تشکیل شده از دانه‌های سنگی، خاک، آهک هیدره شونده و آب می‌باشد که عمدتاً در زیرسازی ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ضخامت مؤثر

ضخامت یک دیوار یا ستون است که برای محاسبه نسبت لاغری آن در نظر گرفته می‌شود.

ضریب کاهش

مقاومت ضریبی است که در مقاومت اسمی ضرب شده و مقاومت طراحی بدست می‌آید.

عضو بنایی

عضو سازه‌ای یا غیرسازه‌ای ساخته شده از واحد بنایی مانند دیوار، جرز، ستون و یا سقف می‌باشد.

غوره گل

نوعی اندود بام است که از ترکیب خاک رس و گچ ساخته شده و در سقف‌های چوبی مسطح برای پایدار کردن عناصر پوششی سقف و شیب‌بندی استفاده می‌شود.

کاهگل

نوعی اندود است که از ترکیب خاک رس و کاه ساخته شده و به عنوان عایق رطوبتی برای سقف و دیوارهای بیرونی استفاده می‌شود.

کلاف

مجموعه‌ای پیوسته متشکل از اعضای کششی و فشاری افقی و قائم می‌باشد که اعضای بنایی اصلی ساختمان را محصور کرده و باعث یکپارچگی ساختمان می‌شود.

کلاف افقی

عضوی از کلاف است که در راستای افقی و معمولاً در پای دیوارها، در زیر یا در تراز سقف‌ها و در تراز بالا یا پایین بازشوها قرار می‌گیرد.

کلاف قائم

عضوی از کلاف است که در راستای قائم و معمولاً در انتها یا میان دیوارها و اطراف بازشوها ساخته می‌شود.

کرسی چینی

قسمتی از پی‌سازی است که به منظور رسیدن به تراز مورد نظر برای اجرای پی یا کلاف زیر دیوار انجام می‌شود.

لاریز

گونه‌ای چینش دیوار است که رگهای متوالی به صورت پله‌ای اجرا شده و به این ترتیب دیوار می‌تواند در دو و یا چند نوبت چیده شود.

لایه

هر مقطع قائم پیوسته یک دیوار است که ضخامتی برابر یک واحد بنایی دارد.

مدول ارتجاعی

نسبت تنش قائم به کرنش متناظر با آن در کشش و یا فشار قبل از تنش حد تسلیم مصالح می‌باشد.

مدول برشی

نسبت تنش برشی به کرنش برشی کمتر از تنش حد تسلیم مصالح می‌باشد.

مساحت بستر

مساحت سطحی است که در صفحه‌ی بند بستر در تماس با ملات باشد.

مساحت خالص

مساحت کل، منهای مساحت هسته‌های فاقد دوغاب، شکاف‌ها، سوراخ‌ها، حفره‌ها و فرورفتگی‌ها و سطوح فاقد تماس با ملات می‌باشد.

مساحت کل

کل مساحت مقطع عرضی واحد مصالح بنایی یا عضو بنایی مورد نظر می‌باشد.

مساحت مؤثر

حداقل مساحت بستر واحدهای توخالی با مساحت کل واحدهای توپر به اضافه مساحتی که دوغاب‌ریزی شده است، می‌باشد.

ملات

مخلوطی از مصالح سنگی، آب و چسباننده‌هایی مانند سیمان، آهک و یا گچ می‌باشد که برای چسباندن واحدهای مصالح بنایی به یکدیگر استفاده می‌شود.

مقاومت اسمی

مقاومت محاسباتی یک عضو می‌باشد.

مقاومت طرح (طراحی)

مقاومت اسمی یک عضو می‌باشد که در ضریب کاهش مقاومت مناسب ضرب شده است.

مقاومت لازم

مقاومت مورد نیاز برای مقاومت در برابر بارها می‌باشد.

مقاومت فشاری مشخصه واحد بنایی، f‘_m

مقاومت فشاری حداقل واحد بنایی است که بر حسب نیروی فشاری بر واحد سطح خالص مقطع محاسبه شده و واحد بنایی مورد استفاده باید آن را به عنوان مبنای محاسبات و طراحی بر طبق نقشه‌های اجرایی برآورده سازد.

منشور

ترکیبی از واحدهای بنایی و درزهای ملات، با یا بدون دوغاب است که به عنوان یک نمونه آزمایشگاهی برای اندازه‌گیری مشخصات مصالح بنایی به کار می‌روند.

مهار

میله فلزی، سیم یا تسمه‌ای است که عضو بنایی را به تکیه‌گاه سازه‌ای آن محکم می‌کند.

میلگرد بستر

خرپایی است متشکل از تعدادی مفتول یا میلگرد عرضی که به صورت نردبانی یا زیگزاگ به دو میلگرد طولی آج‌دار جوش داده شده و در اندازه‌های مناسب در بند بستر نصب می‌شود.

میلگرد طولی

میلگردی است که در راستای محور طولی عضو قرار می‌گیرد.

میلگرد عرضی

میلگردی است که در راستای عمود بر محور طولی عضو قرار می‌گیرد.

نمای مهار شده

نمای بنایی است که به پشت خود با استفاده از مهارهایی متصل شده است و در راستای قائم نیز به پی مناسب و یا اعضای مخصوص تکیه دارد.

نمای بنایی

یک لایه بنایی است که سطح تمام شده دیوار را تأمین می‌کند و نیروهای درون صفحه و یا برون صفحه را مستقیماً به پشت خود انتقال می‌دهد، اما اثر آن در افزایش مقاومت و سختی دیوار منظور نمی‌شود.

واحد بنایی

بخشی از عضو بنایی است که شامل ترکیبی از واحد مصالح بنایی و ملات است.

واحد مصالح بنایی

یکی از اجزای اصلی تشکیل‌دهنده واحد بنایی شامل: آجر، سنگ یا بلوک سیمانی می‌باشد.

واحد مصالح بنایی توپر

واحد مصالح بنایی کاملاً همگنی است که هیچ‌گونه حفره یا سوراخی در آن وجود نداشته باشد.

واحد مصالح بنایی توخالی

وأحد مصالح بنایی دارای فضاهای خالی اعم از سوراخ، حفره و فرورفتگی است که مجموع حجم آن‌ها برابر با 35 تا 70 درصد از حجم کل واحد باشد.

واحد مصالح بنایی سوراخ‌دار

واحد مصالح بنایی است که دارای یک یا چند سوراخ با مجموع حجم کمتر از 35 درصد حجم کل واحد باشد.

هسته بتنی

لایه بتن مسلح محصور بین دو جداره بنایی می‌باشد.

هشت‌گیر

نوعی چینش دیوار که برای وصل کردن دو قسمت از یک دیوار و یا دو دیوار متقاطع که در نوبت‌های مختلف چیده شده باشند، انتهای رنگ‌های متوالی به صورت دندانه‌ای اجرا شوند.

4-1-8 علائم اختصاری

A_b: مساحت سطح مقطع پیچ مهاری (میلی‌متر مربع)

A_br: مساحت مقطع لهیدگی (میلی‌متر مربع)

A_g: مساحت کل مقطع یک عضو (میلی‌متر مربع)

A_n: مساحت خالص مقطع یک عضو (میلی‌متر مربع)

A_nv: مساحت خالص برشی (میلی‌متر مربع)

A_pt: مساحت کششی تصویر شده یک مخروط دایروی قائم بر سطح مصالح بنایی (میلی‌متر مربع)

A_pv: مساحت برشی تصویر شده نیمی از یک مخروط دایروی قائم بر سطح مصالح بنایی (میلی‌متر مربع)

A_s: سطح مقطع میلگردهای کششی (میلی‌متر مربع)

A_sc: سطح مقطع میلگردهای قرار داده شده در وصله که در انتهای میلگردهای وصله شده و به صورت عرضی نسبت به آن‌ها قرار گرفته باشند. (میلی‌متر مربع)

A_st: سطح مقطع کل میلگردهای طولی که به صورت عرضی محصور شده‌اند (میلی‌متر مربع)

A­_v­: سطح مقطع میلگردهای برشی (میلی‌متر مربع)

A₁: سطح مقطع بارگذاری شده (میلی‌متر مربع)

A₂: سطح تکیه‌گاه لهیدگی، معادل حداکثر سطحی از تکیه‌گاه، هم مرکز و متشابه با سطح مقطع بارگذاری شده (میلی‌متر مربع)

a: عمق بلوک تنش فشاری معادل متناظر با مقاومت اسمی (میلی‌متر)

B_a: بار کششی مجاز بر پیچ مهار (نیوتن)

B_ab: بار کششی مجاز پیچ مهار زمانی که شکست مصالح بنایی کنترل کننده است (نیوتن)

B_an: مقاومت کششی اسمی پیچ مهار (نیوتن)

B_anb: مقاومت کششی اسمی پیچ مهار زمانی که شکست مصالح بنایی کنترل کننده است (نیوتن)

B_nap: مقاومت کششی اسمی پیچ مهار زمانی که بیرون کشیده شدن پیچ کنترل کننده است (نیوتن)

B_ans: مقاومت کششی اسمی پیچ مهار زمانی که تسلیم کششی پیچ کنترل کننده است (نیوتن)

B_ap: بار کششی مجاز پیچ مهار زمانی که بیرون کشیده شدن پیچ کنترل کننده است (نیوتن)

B_as: بار کششی مجاز اسمی پیچ مهار زمانی که تسلیم کششی پیچ کنترل کننده است (نیوتن)

B_v: بار برشی مجاز بر یک پیچ مهار (نیوتن)

B_vb: بار برشی مجاز بر یک پیچ مهار زمانی که شکست بنایی کنترل کننده است (نیوتن)

B_vc: بار برشی مجاز بر یک پیچ مهار زمانی که خردشدگی مصالح بنایی کنترل کننده است (نیوتن)

B_vn: مقاومت برشی اسمی یک پیچ مهار (نیوتن)

B_vnb: مقاومت برشی اسمی یک پیچ مهار زمانی که شکست بنایی کنترل کننده است (نیوتن)

B_vnc: مقاومت برشی اسمی یک پیچ مهار زمانی که خردشدگی مصالح بنایی کنترل کننده است (نیوتن)

B_vnpry: مقاومت برشی اسمی یک پیچ مهار زمانی که بیرون آمدن پیچ مهار کنترل کننده است (نیوتن)

B_vns: مقاومت برشی اسمی یک پیچ مهار زمانی که تسلیم پیچ مهار کنترل کننده است (نیوتن)

B_vpry: بار برشی مجاز بر یک پیچ مهار زمانی که بیرون آمدن پیچ مهار کنترل کننده است (نیوتن)

B_vs: بار برشی مجاز بر یک پیچ مهار زمانی که تسلیم پیچ مهار کنترل کننده است (نیوتن)

b: عرض مقطع (میلی‌متر)

b_a: کل بار محوری طراحی وارد بر پیچ مهار (نیوتن)

b_af: بار محوری ضریب‌دار وارد بر پیچ مهار (نیوتن)

b_v: کل بار برشی طراحی وارد بر پیچ مهار (نیوتن)

b_vf: بار برشی ضریب‌دار وارد بر پیچ مهار (نیوتن)

b_w: عرض تیر (میلی‌متر)

C_d: ضریب تشدید تغییرشکل

c: فاصله بین تار حداکثر کرنش فشاری و محور خنثی (میلی‌متر)

C’_d: ضریب افزایش تغییرمکان

D: بار مرده (ساکن) و یا نیروها و لنگرهای داخلی مربوط به آن

D: عرض ساختمان با طبقه

d: عمق مؤثر با فاصله بین تار حداکثر تنش فشاری تا مرکز سطح میلگردهای کششی (میلی‌متر)

d_b: قطر اسمی میلگرد و یا پیچ مهار (میلی‌متر)

d_v: عمق مؤثر یک عضو در راستای برش (میلی‌متر)

E: بار زلزله و یا نیروها و لنگرهای داخلی مربوط به آن

E_bb: مدول ارتجاعی تیرهای محیطی (مگاپاسکال)

E_bc: مدول ارتجاعی ستون‌های محیطی (مگاپاسکال)

E_c: مدول ارتجاعی بتن در فشار (مگاپاسکال)

E_g: مدول ارتجاعی دوغاب در فشار (مگاپاسکال)

E_m: مدول ارتجاعی واحد بنایی در فشار (مگاپاسکال)

E_s: مدول ارتجاعی فولاد (مگاپاسکال)

E_v: مدول برشی واحد بنایی (مگاپاسکال)

e: خروج از مرکزیت بار محوری (میلی‌متر)

e_b: فاصله بین ابتدای خم پیچ مهار خمیده تا انتهای قلاب پیچ (میلی‌متر)

e_u: خروج از مرکزیت نیروی P_uf (میلی‌متر)

F: فشار جانبی سیالات و یا نیروها و لنگرهای داخلی مربوط به آن

F_a: تنش مجاز فشاری برای تحمل بار محوری تنها (مگاپاسکال)

F_b: تنش مجاز فشاری برای تحمل خمش تنها (مگاپاسکال)

F_s: تنش مجاز کششی یا فشاری در میلگردها (مگاپاسکال)

F_v: تنش مجاز برشی (مگاپاسکال)

F_vm: تنش مجاز برشی قابل تحمل توسط واحد بنایی (مگاپاسکال)

F_vs: تنش مجاز برشی قابل تحمل توسط میلگردهای برشی (مگاپاسکال)

f_a: تنش فشاری محاسباتی در واحد بنایی ناشی از بار محوری تنها (مگاپاسکال)

f_b: تنش فشاری محاسباتی در واحد بنایی ناشی از خمش تنها (مگاپاسکال)

f₁: ضریب کاهش سربار

f’_g: مقاومت فشاری مشخصه دوغاب (گروت) (مگاپاسکال)

f’_m: مقاومت فشاری مشخصه واحد بنایی (مگاپاسکال)

f_r: مدول گسیختگی واحد بنایی (مگاپاسکال)

f_s: تنش کششی و فشاری محاسباتی در میلگردها (مگاپاسکال)

f_v: تنش برشی محاسباتی در واحد بنایی (مگاپاسکال)

f_y: مقاومت تسلیم مشخصه فولاد میلگرد و پیچ مهاری (مگاپاسکال)

G_c: مدول برشی بتن (مگاپاسکال)

G_g: مدول برشی دوغاب (مگاپاسکال)

G_m: مدول برشی بنایی (مگاپاسکال)

H: فشار جانبی خاک و یا نیروها و لنگرهای داخلی مربوط به آن

H: ارتفاع مؤثر ساختمان

H: ارتفاع مؤثر ستون، دیوار و یا جرز (میلی‌متر)

h: ارتفاع مؤثر عضو

h_inf: بعد قائم میان قاب (میلی‌متر)

h_s: ارتفاع طبقه

h_w:ارتفاع کل دیوار یا بخشی از دیوار که مورد نظر است (میلی‌متر)

I: ضریب اهمیت ساختمان

I_bb: گشتاور دوم سطح تیر محیطی برای خمش در صفحه میان قاب (میلی‌متر به توان چهار)

I_bc:  گشتاور دوم سطح ستون محیطی برای خمش در صفحه میان قاب (میلی‌متر به توان چهار)

I_{cr: گشتاور} دوم سطح مقطع ترک خورده یک عضو (میلی‌متر به توان چهار)

I_eff: گشتاور دوم سطح مقطع مؤثر یک عضو (میلی‌متر به توان چهار)

I_g: گشتاور دوم سطح مقطع کل یک عضو (میلی‌متر به توان چهار)

I_n: گشتاور دوم سطح مقطع خالص یک عضو (میلی‌متر به توان چهار)

J: نسبت فاصله بین مرکز سطح نیروهای فشاری خمشی تا مرکز سطح نیروهای کششی خمشی به عمق d

K: بعدی که برای محاسبه طول مهاری میلگرد به کار می‌رود (میلی‌متر)

k_c: ضریب خزش واحد بنایی به ازای یک مگاپاسکال

K_e: ضریب انبساط غیرقابل بازگشت رطوبتی مصالح بنایی رسی

K_t: ضریب انبساط حرارتی بنایی بر درجه سانتی گراد

L: بار زنده و یا نیروها و لنگرهای داخلی مربوط به آن

L: دهانه خالص بین تکیه‌گاه‌ها (میلی‌متر)

L_r: بار زنده بام

l_b: طول مدفون مؤثر پیچهای مهاری سردار و یا خمیده (میلی‌متر)

l_be: فاصله لبه‌ای پیچ مهاری ( حداقل طول اندازه‌گیری شده از لبه آجرکاری تا سطح پیچ مهاری) (میلی‌متر)

l_d: طول مهاری (گیرایی) یا طول هم پوشانی میلگردهای مستقیم (میلی‌متر)

l_e: طول مدفون معادل تأمین شده توسط قلاب‌های استاندارد که از ابتدای قلاب اندازه‌گیری شده است (میلی‌متر)

l_eff: طول مؤثر دهانه برای یک تیر عمیق (میلی‌متر)

l_inf: طول میان قاب در پلان (میلی‌متر)

l_w: طول کل دیوار یا بخشی از دیوار در راستای نیروی برشی (میلی‌متر)

M: لنگر بیشینه در مقطع مورد بررسی (نیوتن – میلی‌متر)

M_a: لنگر بیشینه در عضو در اثر بار اعمال شده برای محاسبه تغییرشکل (نیوتن – میلی‌متر)

M_c: لنگر ضریب‌دار که برای در نظر گرفتن تاثیرات انحنا بزرگنمایی شده است (نیوتن- میلی‌متر)

M_cr: لنگر مقاوم اسمی نظیر ترک‌خوردگی (نیوتن – میلی‌متر)

M_n: ظرفیت خمشی اسمی (نیوتن – میلی‌متر)

M_ser: لنگر خمشی بهره‌برداری در نیمه ارتفاع هر عضو با در نظر گرفتن اثرات P-Δ (نیوتن -میلی‌متر)

M_u: لنگر ضریب‌دار (نیوتن- میلی‌متر)

n: نسبت مدول ارتجاعی فولاد به واحد بنایی

N_u: نیروی فشاری ضریب‌دار که عمود بر صفحه شامل برش ضریب‌دار V_u ناشی از ترکیب بار مورد بررسی وارد می‌شود (نیوتن)

N_v: نیروی فشاری عمود بر صفحه برشی (نیوتن)

P: نیروی فشاری محوری (نیوتن)

P_a: نیروی محوری فشاری مجاز در یک عضو مسلح (نیوتن)

P_e: بار کمانش اولر (نیوتن)

P_n: مقاومت اسمی محوری (نیوتن)

P_u: بار محوری ضریب‌دار (نیوتن)

P_uf: بار ضریب‌دار ناشی از سطح بارگیر مربوط به کف یا سقف (نیوتن)

P_uw: وزن دیوار با ضریب مربوط به مقطع مورد نظر (نیوتن)

Q: گشتاور اول سطح حول محور خنثی برای سطحی بین دورترین تار و صفحه‌ای که در آن تنش برشی محاسبه می‌شود (میلی‌متر به توان سه)

Q_E: تأثیر نیروهای افقی زلزله

q_{n inf}: ظرفیت خمشی اسمی خارج از صفحه میان قاب بر واحد سطح (پاسکال)

R: بار باران با نیروها و لنگرهای مرتبط با آن

R: ضریب رفتار برای طراحی به روش تنش مجاز

R_u: ضریب رفتار برای طراحی به روش مقاومت نهایی

r: شعاع ژیراسیون (میلی‌متر)

S: بار برف با نیروها و لنگرهای مرتبط با آن

S_a: مدول مقطع برای سطح مقطع خالص برای یک عضو (میلی‌متر به توان سه)

S_n: مقاومت اسمی مقطع

S_u: نیروی عمل کننده در مقطع

s: فاصله میلگردها (میلی‌متر)

t: ضخامت اسمی عضو (میلی‌متر)

t_inf: ضخامت مشخصه میان قاب (میلی‌متر)

t_{net inf}: ضخامت خالص میان قاب (میلی‌متر)

t_sp: ضخامت مشخصه یک عضو (میلی‌متر)

v: تنش برشی (مگاپاسکال)

V: نیروی برشی (نیوتن)

V_n: مقاومت برشی اسمی (نیوتن)

V_{n inf}: مقاومت برشی اسمی افقی درون صفحه میان قاب (نیوتن)

V_nm: مقاومت برشی اسمی تأمین شده توسط واحد بنایی (نیوتن)

V_ns: مقاومت برشی اسمی تأمین شده توسط میلگردهای برشی (نیوتن)

V_u: نیروی برشی ضریب‌دار (نیوتن)

W: بار باد یا نیروها و لنگرهای مرتبط با آن

w_inf: عرض المان فشاری معادل (میلی‌متر)

w_strut: تصویر افقی عرض المان قطری (میلی‌متر)

w_u: بار ضریب‌دار یکنواخت خارج از صفحه (میلی‌متر)

z: بازوی لنگر داخلی بین نیروهای فشاری و کششی در یک تیر عمیق (میلی‌متر)

α_arch: پارامتر عملکرد قوسی افقی برای میان قاب (نیوتن به توان یک چهارم)

β: 0.25 برای واحد بنایی کاملاً دوغاب شده و 0.15 برای واحد بنایی که کامل دوغاب نشده است

β_arch: پارامتر عملکرد قوسی قائم برای میان قاب (نیوتن به توان یک چهارم)

γ: ضریب اندازه میلگرد

Δ_a: جابجایی نسبی مجاز طبقه (میلی‌متر)

Δ_eu: جابجایی نسبی طبقه تحت اثر زلزله طرح (میلی‌متر)

Δ_m: جابجایی نسبی غیرخطی ویا جایجایی نسبی واقعی طبقه (میلی‌متر)

d: ضریب بزرگنمایی لنگر

d_ne: جابجایی‌های محاسبه شده با استفاده از نیروهای زلزله تعریف شده توسط آیین‌نامه با فرض رفتار ارتجاعی (میلی‌متر)

d_s: تغییرشکل افقی در وسط ارتفاع تحت ترکیبات بار تنش مجاز (میلی‌متر)

d_u: تغییرشکل تحت بارهای ضریبدار (میلی‌متر)

d_x: تغییرمکان کف یا سقف در تراز x

d_xe: تغییرمکان محاسبه شده با استفاده از روابط تئوری ارتجاعی

e_mu: حداکثر کرنش قابل استفاده فرض شده واحد بنایی

x: ضریب محصورشدگی میلگردها در وصله پوششی

θ_strut: زاویه قطر میان قاب نسبت به افق (درجه)

λ_strut: پارامتر مشخصه برای میان قاب

ρ: نسبت میلگرد

ρ_max: حداکثر نسبت میلگرد کششی خمشی

φ: ضریب کاهش مقاومت