1-7-4 تصرف‌های مسکونی

1-1-7-4 ساختمان‌های مسکونی در گروه (م-2)

1-1-1-7-4 پس از در اصلی واحدهای مسکونی واقع در ساختمان‌های آپارتمانی، باید فضای ورودی مناسب داخلی با رعایت شرایط زیر و سایر ضوابط بیان شده در قسمت راه‌های دسترس و خروج تأمین شود. در داخل واحدهای مسکونی تکی یا ویلایی نیز پیش‌بینی فضای ورودی با همین شرایط توصیه می‌شود:

آ- عمق آزاد و بدون مانع فضای ورودی حداقل 1/40 متر و مساحت لازم آن حداقل 2 مترمربع است.

ب- دسترسی به اتاق‌ها و سایر فضاها در واحد مسکونی به جز انبار داخلی واحد، باید پس از عبور از قسمت ورودی یادشده صورت گیرد. می‌توان دسترسی به فضای بهداشتی را در دیوار مجاور در ورودی اصلی در نظر گرفت. دسترسی فضاهای اصلی تصرف مسکونی به یکدیگر نباید مستلزم عبور از این فضای ورودی باشد.

پ- در محل فضای ورودی لازم است قسمتی برای کفش کن و آویختن لباس به نحوی در نظر گرفته شود که اندازه‌های فضا را به کمتر از حداقل اعلام شده کاهش ندهد.

ت- همجواری ورودی و فضاهای دیگر در داخل تصرف‌های مسکونی باید به نحوی صورت گیرد که دید بیگانه از در ورودی به فضاهای داخلی تصرف محدود گردیده و اشراف آنان به این فضاها به حداقل تقلیل یابد.

ث- در قسمت ورودی واحد مسکونی به ویژه در اقلیم‌های سرد و گرم و مرطوب، بهتر است دو در متوالی پیش‌بینی گردد که در این حالت «در» دوم از لحاظ اندازه‌ها باید با در اصلی دسترس و خروج منطبق باشد ولی از لحاظ ساختار، مقررات مربوط به درهای اتاق‌ها ملاک عمل خواهد بود.

حداقل فاصله دو در متوالی چنانچه هر دو، در یک جهت بگردند 2 متر و در صورتی که به سمت یکدیگر بگردند 2/80 متر است. در صورتی که قابل دسترس بودن واحد مسکونی برای افراد معلول الزامی نباشد، این اندازه‌ها را می‌توان به ترتیب تا 1/60 و 2/20 متر کاهش داد.

2-1-1-7-4 در قرارگیری و جانمایی سایر فضاهای اصلی واحد مسکونی، رعایت شرایط زیر الزامیست:

آ- دسترسی به اتاق‌های مستقل اقامت در واحد مسکونی نباید مستقیماً از یک اتاق دیگر یا نشیمن عمومی و یا سالن باشد، مگر در موارد زیر:

آ- 1- در صورت وجود یک پیش ورودی یا فضای تقسیم مناسب که داخل فضای نشیمن عمومی و یا سالن نباشد.

آ- 2- در واحد مسکونی دارای مساحت کمتر از 75 متر مربع با یک اتاق اقامت.

آ-3- در واحد مسکونی دارای مساحت 75 مترمربع و بیشتر و یا دارای بیش از یک اتاق اقامت در صورتی که مطابق مقررات قسمت 4-5-2-5 باشد و به عنوان اتاق الحاق شده در نظر گرفته شود که در این حالت یک اتاق مستقل محسوب نمی‌شود.

در هر حالت نباید در صورت باز بودن در فضای اقامت، دید مستقیم از فضای نشیمن عمومی یا سالن به قسمت خواب اتاق اقامت وجود داشته باشد.

ب- دسترسی به تنها فضای بهداشتی واحد مسکونی نباید مستقیماً از یکی از اتاق‌های اقامت باشد.

در ساختمان‌های دارای یک اتاق اقامت یا دارای مساحت کمتر از 75 مترمربع با حداکثر دو اتاق اقامت، می‌توان دسترسی به تنها حمام واحد مسکونی را از یکی از اتاق‌ها قرار داد.

پ- در صورتی که از فضای نشیمن عمومی یا سالن، دید به داخل فضای بهداشتی وجود داشته باشد، استفاده از فضای بهداشتی توام مجاز نیست و باید فضایی به عنوان پیش ورودی در آن تعبیه شود که با در از سایر قسمت‌های آن جدا شود. نصب کاسه روشویی در فضای پیش ورودی مجاز است، مشروط بر آنکه در حرکت و دسترسی به سایر قسمت‌های فضای بهداشتی اختلال ایجاد ننماید.

ت- کاربرد آشپزخانه دیواری در واحدهای مسکونی دارای مساحت 75 مترمربع و بیشتر، به صورتی که مستقیماً به فضای نشیمن عمومی یا سالن باز باشند، مجاز نیست.

ث- طراحی و قرارگیری آشپزخانه‌های باز یا دیواری در واحدهای مسکونی دارای مساحت 75 متر مربع و بیشتر نباید به نحوی باشد که دید مستقیم از فضای نشیمن عمومی یا سالن به قسمت‌های اصلی پخت و پز و کار آشپزخانه وجود داشته باشد.

3-1-1-7-4 در ساختمان‌های گروه 1 تا 3 با تصرف مسکونی، حداقل عرض پله مستقیم 0/90 متر و حداقل عرض پله‌ای که دارای گردش یا پاگرد باشد، 1/10 متر است.

4-1-1-7-4 در ساختمان‌های مسکونی گروه 4 تا 7، حداقل عرض پله مستقیم 1/10 متر و حداقل عرض قفسه پله‌ای که دارای پاگرد باشد، 2/40 متر است.

5-1-1-7-4 در ساختمان‌های مسکونی گروه 8، اندازه‌های راه‌پله و قفسه آن بر اساس جمعیت متصرف و الزامات راه‌های خروج در مبحث سوم مقررات ملی ساختمان تعیین می‌شود.

6-1-1-7-4 حداقل پهنای الزامی راهروهای مستقیم و پله‌های داخلی تصرف‌ها مسکونی 0/90 متر است.

7-1-1-7-4 در پلکان‌های داخلی واحدهای مسکونی که قابل دسترس بودن آن‌ها برای افراد معلول مطابق ضوابط مربوط الزامی نباشد یا سطوح دارای اختلاف سطح 0/70 متر و کمتر، نیازی به نصب میله دستگرد ندارند، در سایر موارد لازم است که حداقل در یک طرف آن‌ها میله دستگرد نصب شود. در این حالت، میله دستگرد تنها باید از بالاترین ارتفاع پله به پایین‌ترین ارتفاع پله امتداد داشته باشد و نیازی به برگشتن انتهای میله دستگرد یا امتداد بیشتر از طول پله یا شیب راه ندارد.

8-1-1-7-4 حداقل یکی از فضاهای اقامت در هر تصرف مسکونی با زیربنای 75 مترمربع و بیشتر، باید دارای مساحت حداقل 12/00 متر مربع با پهنای حداقل 2/70 متر باشد. در واحدهای مسکونی با زیربنای کمتر از 75 متر مربع، مساحت این اتاق نباید از 9 متر مربع و هیچ یک از اندازه‌های افقی آن از 2/50 متر کمتر باشد.

اندازه سایر فضاها و اتاق‌های اقامتی در تصرف‌های مسکونی، بر اساس نحوه استفاده آن‌ها مشخص شده و حداقل 2/40 متر است.

9-1-1-7-4 در تصرف‌های مسکونی، ارتفاع هر فضای اقامت با زیر بنای 12/00 متر مربع و بیشتر، باید در بیشتر از 50 در صد سطح آن و ارتفاع نشیمن یا سالن در بیشتر از 75 در صد سطح آن حداقل 2/60 متر باشد. در باقی سطح این فضاها و در تمام سطح سایر فضاهای اقامت، باید ارتفاع حداقل 2/40 متر تأمین شود.

10-1-1-7-4 در تصرف‌های مسکونی که فضای آشپزخانه مستقل یا باز آن‌ها تنها برای پخت و پز استفاده می‌شود، باید حداقل 5/50 متر مربع مساحت داشته باشد. حداقل سطح زیربنای آزاد آن، خارج از سطح پیش‌بینی شده برای قفسه‌بندی، باید 2/75 مترمربع باشد.

11-1-1-7-4 در تصرف‌های مسکونی که فضای آشپزخانه مستقل یا باز آن‌ها برای پخت و پز و صرف غذا استفاده می‌شود، باید دارای زیربنای حداقل 7/50 مترمربع باشد.

12-1-1-7-4 در تصرف‌های مسکونی، فضای آشپزخانه مستقل یا باز باید حداقل 1/80 متر عرض داشته باشد. این اندازه برای آشپزخانه‌هایی که برای پخت و پز و صرف غذا استفاده می‌شوند باید حداقل 2/15 متر باشد.

13-1-1-7-4 در سرتاسر آشپزخانه دیواری تصرف‌های مسکونی باید فضای کار آزاد و عاری از اشیاء و لوازم ثابت به عرض حداقل 1/10 متر از لبه کابینت‌ها در نظر گرفته شود. حداقل طول آشپزخانه دیواری واحدهای مسکونی 3/00 متر است.

14-1-1-7-4 تمام آشپزخانه‌های مستقل در واحدهای مسکونی باید دارای نور و تهویه طبیعی مستقل باشند. در واحدهای مسکونی دارای زیربنای 75 متر مربع یا بیشتر و یا در تمام مواردی که فاصله دورترین نقطه آشپزخانه باز از پنجره فضای مجاور در داخل تصرف بیشتر از 7 متر است، تعبیه نور طبیعی مستقل برای این نوع آشپزخانه نیز الزامی است.

15-1-1-7-4 در آشپزخانه‌هایی که به فضاهای اقامت خدمت‌رسانی می‌کنند، حداقل سطح بازشو تهویه باید یک شانزدهم سطح کف آشپزخانه باشد.

16-1-1-7-4 سیستم تخلیه هوای آشپزخانه در تصرف‌های مسکونی ساختمان‌های گروه‌های 6، 7 و 8 باید با کنترل مرکزی یا کلید برق روشنایی آشپزخانه و یا کلید مستقل شروع به کار کند و در آشپزخانه‌های فاقد تهویه طبیعی، به سیستم برق اضطراری متصل باشد.

17-1-1-7-4 به منظور استفاده کم توانان جسمی و حرکتی در هر تصرف مسکونی با زیربنای 75 مترمربع و بیشتر، باید فضای کافی و تاسیسات آب و فاضلاب لازم برای نصب حداقل یک کاسه مستراح فرنگی پیش‌بینی شود.

18-1-1-7-4 هر فضای بهداشتی مستقل در تصرف‌های مسکونی که قابل دسترس بودن آن‌ها برای افراد معلول الزامی نباشد، باید دارای حداقل 1/00 متر عرض و 1/20 متر طول باشد.

در صورتی که محدوده‌ای به عنوان پیش ورودی در داخل فضای دوش مستقل پیش‌بینی شود یکی از ابعاد این فضای بهداشتی باید حداقل 1/50 متر باشد. در فضاهای بهداشتی توام بدون وجود "در" میان آن‌ها، مقدار 0/15 متر از حداقل طول هر فضای بهداشتی مستقل کاسته می‌شود.

19-1-1-7-4 ارتفاع حداقل فضاهای بهداشتی در تصرف‌های اقامتی در 80 درصد از سطح الزامی باید 2/20 متر باشد و اگر سقف شیب‌دار بود، ارتفاع کوتاهترین قسمت آن نباید از 2/05 متر کمتر باشد.

20-1-1-7-4 در ساختمان‌های مسکونی، در صورتی که سطوح ساخته نشده زمین (فضای باز) برای مصارف ضروری دیگری چون شیب راه و توقفگاه و راه‌ها و جایگاه امدادرسانی طبق بند 4-9-12-8 منظور نشده باشد، باید به صورت فضای باز عمومی متشکل از کاربردهایی همچون فضای سبز، آبنما و محل بازی کودکان استفاده شود.

21-1-1-7-4 در ساختمان‌های مسکونی گروه‌های 6، 7 و 8، یا حیاط آن‌ها، باید حداقل یک محل برای بازی کودکان و استقرار وسایل بازی در مشاعات منطبق با الزامات قسمت 4-5-13-3 درنظر گرفته شود.

22-1-1-7-4 در تمام آپارتمان‌ها و واحدهای تصرف مسکونی، در صورت عدم مجاورت و دسترسی مستقیم واحد به فضای باز، تعبیه حداقل یک فضای نیمه باز اختصاصی منطبق با مقررات قسمت 4-5-7 الزامی است.

23-1-1-7-4 در ساختمان‌های مسکونی گروه 3، احداث حیاط‌های محصور به صورت گودال باغچه، برای تأمین نور و تهویه فضاهای سکونت مشروط بر انطباق با مقررات تعیین شده در قسمت 4-5-8-4 مجاز است.

24-1-1-7-4 در زمین‌های بزرگتر از 200 مترمربع اگر فضاهای اقامت اصلی از دو تصرف مسکونی مستقل، از یک حیاط داخلی نور و هوا می‌گیرند، فاصله دیوارهای پنجره‌های مقابل آن‌ها از هم نباید کمتر از 6 متر باشد.

25-1-1-7-4 در مواردی که فضاهای آشپزخانه و اقامت از دو تصرف مسکونی مستقل و یا آشپزخانه‌های آن‌ها از یک حیاط داخلی نور و هوا می‌گیرند، فاصله دیوارهای پنجره‌های مقابل آن‌ها از هم نباید کمتر از 4 متر باشد.

26-1-1-7-4 سایر الزامات عمومی تعیین شده برای فضاها، اجزاء و عناصر ساختمان‌ها باید در طراحی و ساخت ساختمان‌های مسکونی نیز رعایت گردد.

2-1-7-4 هتل‌ها، هتل آپارتمان‌ها، متل‌ها و مسافرخانه‌ها در گروه (م-1)

در ساختمان هتل‌ها، هتل آپارتمان‌ها، متل‌ها و مسافرخانه‌ها، علاوه بر رعایت ضوابط و الزامات تعیین شده توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، باید مقررات زیر نیز رعایت گردد:

1-2-1-7-4 پس از در ورودی اتاق‌ها، سوئیت‌ها یا آپارتمان‌ها، باید فضای ورودی مناسب داخلی با رعایت شرایط زیر و سایر ضوابط بیان شده در قسمت راههای دسترس و خروج تأمین شود:

آ- عمق آزاد و بدون مانع فضای ورودی حداقل 1/40 متر و مساحت لازم آن حداقل 2 مترمربع است.

ب- در صورت وجود اتاق‌های مستقل در داخل سوئیت یا آپارتمان موردنظر، دسترسی به آن‌ها باید پس از عبور از قسمت ورودی یادشده صورت گیرد. می‌توان دسترسی به فضای بهداشتی را در دیوار مجاور در ورودی اصلی با فاصله حداقل 0/80 متر از آن در نظر گرفت. دسترسی فضاهای یاد شده به یکدیگر نباید مستلزم عبور از این فضای ورودی باشد.

پ- در محل فضای ورودی لازم است قسمتی برای کفش کن و آویختن لباس یا نصب کمد دیواری به نحوی در نظر گرفته شود که اندازه‌های فضا را به کمتر از حداقل اعلام شده کاهش ندهد.

2-2-1-7-4 دسترسی به اتاق‌های مستقل اقامت نباید مستقیماً از یک اتاق دیگر باشد، مگر آن که مطابق مقررات قسمت 4-5-2-5 باشد و به عنوان اتاق الحاق شده در نظر گرفته شود که در این حالت یک اتاق مستقل محسوب نمی‌گردد.

3-2-1-7-4 در صورت وجود دو یا چند اتاق مستقل در سوئیت یا آپارتمان، بدون فضای بهداشتی اختصاصی برای هریک، دسترسی به تنها فضای بهداشتی آن سوئیت یا آپارتمان نباید فقط از یک اتاق باشد. در حالتی که حداکثر دو اتاق اقامت مستقل در سوئیت یا آپارتمان وجود داشته باشد و هر اتاق دارای فضای بهداشتی مستقل نباشد، می‌توان تنها دسترسی به حمام را از یک اتاق اقامت قرار داد. در هر حالت نباید دید مستقیم از هیچ اتاق یا فضای اصلی به داخل فضاهای بهداشتی بر قرار شود.

4-2-1-7-4 حداقل طول آبدارخانه دیواری سوئیت‌ها و آپارتمان‌ها بدون تجهیزات پخت، 1/80 متر و در آشپزخانه دیواری دارای تجهیزات پخت، 2/50 متر است.

2-7-4 تصرف‌های حرفه‌ای / اداری

1-2-7-4 در طراحی ساختمان‌های اداری رعایت ضوابط و سرانه‌های تعیین شده در نشریه شماره 178 سازمان برنامه و بودجه الزامیست.

2-2-7-4 در ساختمان‌های حرفه‌ای/ اداری گروه 3، احداث حیاط‌های محصور به صورت گودال باغچه، برای تأمین نور و تهویه فضاهای اشتغال مشروط بر انطباق با مقررات تعیین شده در قسمت 4-5-8-4 مجاز است.

3-7-4 تصرف‌های آموزشی/ فرهنگی

1-3-7-4 در تصرف‌های آموزشی، ارتفاع فضای کلاس‌ها و سایر فضاهای آموزشی بر حسب شرایط اقلیمی و تعداد افراد استفاده کننده به گونه‌ای تعیین می‌شود که فضای سرانه حداقل 3/6 مترمکعب برای هر نفر فراهم باشد. در هر صورت در فضاهای آموزشی که برای تعداد بیش از 20 نفر پیش‌بینی می‌شود، ارتفاع فضا نباید از 3/00 متر کمتر باشد. درصورتی که فضایی برای سخنرانی و نمایش طراحی و اجرا شود، رعایت ضوابط معماری و ارتفاعات لازم جهت نورپردازی و تأمین شرایط مناسب آکوستیکی و غیره الزامی است.

2-3-7-4 در تصرف‌های گروه (آ) شامل دوره‌های تحصیلی تا انتهای دبیرستان، حداقل پهنای آزاد و بدون مانع راهروهایی با ظرفیت الزامی 100 نفر یا بیشتر که در مسیر دسترس و یا خروج اصلی کلاس‌ها و سایر فضاهای آموزشی قرار دارند و تنها در یک طرف آن‌ها کلاس وجود دارد، 2/40 متر و در صورت وجود کلاس در هر دو طرف آن‌ها، حداقل 3/30 متر است. چنانچه این راهروها در مسیر دسترس و خروج اصلی فضاهای آموزشی قرار نداشته باشند، حداقل پهنای لازم آن‌ها 1/80 متر است.

حداقل ارتفاع آزاد و بدون مانع راهروها در هر حالت نباید از 2/60 متر کمتر باشد.

3-3-7-4 در تعیین تعداد و نوع فضاها و هم‌چنین سرانه فضای مورد نیاز در تصرف‌های آموزشی، رعایت ضوابط تعیین شده توسط سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس الزامیست.

4-3-7-4 سایر الزامات تعیین شده برای فضاها، اجزاء و عناصر ساختمان‌ها باید در طراحی و ساخت ساختمان‌های آموزشی نیز رعایت گردد.

4-7-4 تصرف‌های درمانی/ مراقبتی

1-4-7-4 فضاهای داخلی در تصرف‌های درمانی باید طوری طراحی و ساخته شوند که امکان آسیب و سقوط بیماران وجود نداشته باشد، لبۀ بالکن و تراس‌ها باید طوری طراحی شود که امکان سقوط یا بالا رفتن از آن‌ها نباشد.

2-4-7-4 در اتاق‌های بستری ارتفاع لبه پایین پنجره از کف تمام شده نباید از 1/10 متر کمتر باشد. پنجره باید با فاصله حداقل 0/8 متر از لبه کناری تخت بیمار قرار گیرد.

3-4-7-4 حداقل فاصله از لبه کناری تخت تا اولین مانع 0/70 متر و عرض خالص و بدون مانع برای حرکت تخت دراتاق بستری 0/40 متر می‌باشد.

4-4-7-4 حداقل عرض خالص و بدون مانع راهروهای اصلی بخش‌های بستری عمومی 2/40 متر است.

5-4-7-4 حداقل عرض الزامی در برای درهای یک لنگه اتاق بستری 1/20 متر و حداقل عرض‌های درهای دو لنگه 0/90 و 0/40 متر و ارتفاع خالص باید 2/10 متر در نظر گرفته شود.

6-4-7-4 حداقل عرض قابل قبول فضای مختص یک تخت بستری عادی در اتاق‌های چند تخت خوابی (فاصله محور تا محور تخته‌ای بستری) 2/50 متر است.

7-4-7-4 مصالح و مواد استفاده شده در نازک‌کاری‌ها باید با دوام و به راحتی قابل نظافت باشند.

8-4-7-4 طراحی گوشه‌ها، ورودی‌ها، اتصال دیوار به کف، جداکننده‌ها و دیگر عناصر باید طوری طراحی شوند که نظافت آن‌ها آسان باشد.

9-4-7-4 در انتخاب رنگ و محل استفاده از رنگ‌های مختلف و نورپردازی فضاها علاوه بر رعایت استانداردهای معتبر، باید شرایط آسایش و ارتقای روحیه بیماران مد نظر قرار گیرد.

10-4-7-4 رنگ و فرم دستگیره‌ها نیز باید به راحتی قابل دیدن و شناسایی باشند و با رنگ اطراف دارای تضاد باشد.

11-4-7-4 استفاده از تهویه طبیعی در فضاهای درمانی مجاز توصیه می‌شود، ولی در مواردی که ممکن است تأثیر منفی بر کنترل عفونت بگذارد، نباید استفاده شود.

12-4-7-4 در طراحی و اجرای تصرفه‌های درمانی – مراقبتی ملاحظات مربوط به معلولین، سالخوردگان و ناتوانان جسمی- حرکتی و ذهنی باید در نظر گرفته شود.

13-4-7-4 دسترسی افراد کم توان جسمی و امکان خروج آن‌ها در هنگام خطر از ساختمان‌ها الزامی می‌باشد.

14-4-7-4 در تصرف‌های درمانی، مخصوصاً در بیمارستان‌ها، تیمارستان‌ها و مراکز درمانی باید حداقل 10٪ از اتاق‌های بستری و سرویس‌های بهداشتی دارای شرایط خاص برای استفاده افراد معلول و کم توان جسمی باشند. همین طور تمامی فضاهای حمل بیمار، دسترسی‌ها و راه‌های خروجی باید امکان سرویس‌دهی به نیازهای حرکتی افراد معلول و افراد کم توان را داشته باشند.

15-4-7-4 در کلیه تصرف‌های درمانی مشخصات سطوح شیب‌دار نیز باید در انطباق با ضوابط شهرسازی و معماری مناسب‌سازی فضاها برای معلولین و ناتوانان جسمی حرکتی باشد.

16-4-7-4 در فضاهای درمانی دسترسی به فضاهای خارجی باید راحت، ساده، بدون خطر و در معرض دید باشد.

17-4-7-4 در فضاهای درمانی مقررات مبحث بیستم و علایم و تابلوهای ایمنی باید کاملاً رعایت شود. علامت‌گذاری مسیرها انجام و نقشه‌های تخلیه اضطراری و راه‌های واکنش اضطراری، علایم نوری ایمنی نصب شود و تسهیل راهیابی از طریق ایجاد تنوع در نماهای داخلی و کاربرد آن با فضاهای متفاوت تقویت شود.

18-4-7-4 ترتیب قرار گرفتن فضاهای خصوصی و عمومی با دقت صورت پذیرد تا بیمار احساس تعلق و مشخص شدن قلمرو فضا را داشته باشد.

19-4-7-4 به منظور رعایت الزامات بهداشتی توجه به موارد زیر ضروری است:

1-19-4-7-4 در اصلی بیمارستان باید از طریق یکی از خیابان‌های اصلی یا فرعی قابل دسترسی برای تردد وسایل نقلیه از جمله آمبولانس، ماشین‌های آتش‌نشانی باشد. هم‌چنین باید از محل تراکم مواد مزاحم و آلوده کننده و محل نگهداری موقت زباله دور باشد.

2-19-4-7-4 محل نگهداری موقت زباله باید دارای اتاق با فضای متناسب با حجم زباله‌های تولید شده باشد. این اتاق باید با کف سالم و قابل شستشو و نشت‌ناپذیر و محکم و دارای شیب مناسب به طرف کفشوی باشد.

3-19-4-7-4 اتاق محل نگهداری موقت زباله باید دارای شیر آب سرد و گرم، غیرقابل نفوذ برای حشرات و حیوانات باشد. هم‌چنین این اتاق باید از بخش‌هایی مانند آشپزخانه دور بوده و دارای تهویه باشد.

4-19-4-7-4 وسیله جمع‌آوری پسماندها باید به راحتی به محل ذخیره دسترسی داشته باشد.

5-19-4-7-4 در تصرف‌های درمانی، کف کلیه قسمت‌ها باید سالم، بادوام، و قابل شستشو و غیرقابل نفوذ آب و بدون ترک‌خوردگی، به رنگ روشن و جنسی مقاوم و بدون خلل و فرج باشد.

6-19-4-7-4 دیوارها تا ارتفاع حداقل 1/80 متر از کف، باید از جنس مقاوم، بدون خلل و فرج، به رنگ روشن و قابل شستشو و ضد عفونی باشد.

7-19-4-7-4 سرویس‌های بهداشتی دارای کاسه توالت سالم و بدون ترک‌خوردگی به رنگ روشن، فلاش تانک، تعویض هوا (تهویه) مناسب و فضای مناسب برای همراه بیمار باشد.

8-19-4-7-4 کلیه پنجره‌های بازشو اتاق باید مجهز به حفاظ و توری سیمی ضد زنگ باشند.

9-19-4-7-4 بیمارستان باید دارای بخش نگهداری اجساد با فضای کافی جهت استقرار یخچال‌های مخصوص نگهداری اجساد باشد؛ و این محل باید دارای تهویه مناسب، کف شوی و سیستم فاضلاب مناسب بوده و تجهیزات لازم جهت شستشوی آن وجود داشته باشد. هم‌چنین محل آن دور از دسترس و دید بیماران و مراجعین و دور از محل نگهداری مواد غذایی و آشپزخانه باشد.

20-4-7-4 در بخش جراحی کلیه تصرف‌های درمانی – مراقبتی، رعایت موارد زیر ضروری است:

1-20-4-7-4 حداقل پهنای راهروها در بخش جراحی باید 1/80 متر باشد.

2-20-4-7-4 کف در کلیه قسمت‌های اتاق عمل باید سالم، بدون درز و شکاف و جنس آن از کفپوش مناسب و به گونه‌ای باشد که ذرات از آن جدا و در فضا پخش نشود؛ و نیز غیرقابل نفوذ آب و قابل شستشو بوده؛ و محل اتصال کف به دیوار بدون درز باشد.

3-20-4-7-4 دیوارها باید با مصالحی مانند کاشی و یا پانل‌های مخصوص اتاق عمل و نظایر آن تا سقف پوشیده و رنگ کاملاً روشن، سالم، بدون درز و شکاف و ترک‌خوردگی و مقاوم به مواد ضد عفونی کننده و پاک کننده داشته باشند.

4-20-4-7-4 سقف باید سالم، بدون درز و شکاف و ترک‌خوردگی و به رنگ روشن و قابل شستشو باشد.

5-20-4-7-4 روی در ورودی به بخش اتاق عمل باید با درج خط قرمزی به پهنای 0/20 متر از سایر بخش‌ها جداسازی و تشخیص داده شود.

6-20-4-7-4 کلید و پریزهای برق باید مطابق استانداردهای معتبر باشد.

7-20-4-7-4 توالت و دستشویی با شرایط بهداشتی به تعداد کافی در مجموعه اتاق‌های عمل قبل از اتاق رختکن و خط قرمز در نظر گرفته شود.

8-20-4-7-4 باید هوا به طور مرتب با روش مناسب تهویه و رطوبت نسبی آن بین 50 -60 درصد و دمای خشک بین 20- 24 درجه سانتی گراد باشد.

9-20-4-7-4 هوای تهویه اتاق عمل نباید از اتاق دیگری تأمین شود و یا هوای برگشت آن دارد فضای دیگری شود.

21-4-7-4 الزامات زیر در بخش‌های تصویربرداری پزشکی باید رعایت کردند:

1-21-4-7-4 جهت دسترسی سهل‌تر مراجعه کنندگان و با توجه به روابط عملکردی با سایر بخش‌ها (در صورت قرارگیری در بیمارستان یا درمانگاه) بهتر است این بخش در طبقه همکف و در نزدیکی بخش اورژانس و یا در طبقات زیرین قرار گیرد.

2-21-4-7-4 از آنجائی که برخی دستگاه‌های موجود در این بخش دارای تشعشعات مضر ویا امواج الکترو مغناطیسی می‌باشند، جهت افزایش ایمنی افراد توصیه می‌شود. موقعیت این بخش همجوار با فضاهای با رفت و آمد کم و یا مجاور خاک باشد. در غیراین صورت دیوارها، کف و سقف‌های فضاهائی که دستگاه آن‌ها دارای تشعشعات مضر است، باید توسط مواد کاهنده اثر تشعشعات و با ضخامت لازم، متناسب با مشخصات دستگاه مورد استفاده و بر اساس استانداردهای سازمان انرژی اتمی محافظت شود.

3-21-4-7-4 برای پرهیز از اثر سوء امواج الکترومغناطیسی خارجی یا تجهیزات برقی و غیره که می‌توانند تأثیر منفی در عملکرد دستگاه‌ها داشته باشند باید اتاق‌های تصویربرداری دارای دستگاه‌های حساس به امواج مغناطیسی در محل مناسب قرار گیرند تا اثر سوء امواج الکترومغناطیس و تجهیزات برقی و غیره، به حداقل برسد.

4-21-4-7-4 بخش‌های بستری و انواع بخش‌های مراقبت ویژه باید دارای ارتباط افقی و عمودی مناسب با این بخش باشند و این مسیرهای ارتباطی نباید دارای تفاوت دما با بخش‌های داخلی باشند.

5-21-4-7-4 استفاده از علایم هشدار دهنده و تابلوهای حفاظتی در قسمت‌های مورد نیاز و چراغ هشدار تابش اشعه و غیره در سردر ورودی اتاق‌های تصویربرداری جهت کاهش خطرات، الزامی است.

5-7-4 تصرف‌های تجمعی

1-5-7-4 در تصرف‌های تجمعی که فضاهایی که برای تعداد بیش از 20 نفر پیش‌بینی می‌شود، ارتفاع فضا نباید از 3/00 متر کمتر باشد. در صورتی که این تصرف‌ها برای سخنرانی و نمایش طراحی و اجرا گردند، رعایت ضوابط معماری و تمهیدات لازم جهت نور پردازی و آکوستیک فضا و غیره الزامی است.

2-5-7-4 در پلکان‌های راهروهای فضای تجمع برای دسترسی به ردیف صندلی‌ها که تنها در یک طرف آن‌ها جای نشستن وجود دارد، لازم است که حداقل در یک طرف آن‌ها میله دستگرد نصب شود.

3-5-7-4 در تصرف‌های تجمعی، مانند سینماها و سالن‌های اجتماعات، پلکان‌های راهرویی که به میله دستگرد در وسط مجهزند، نیازی به میله دستگرد اضافی ندارند.

4-5-7-4 سایر الزامات تعیین شده برای فضاها، اجزاء و عناصر ساختمان‌ها باید در طراحی و ساخت ساختمان‌های تجمعی نیز رعایت شود.

5-5-7-4 در طراحی و ساخت مساجد باید به رعایت صحیح جهت قبله در استقرار محراب نماز توجه شود.

6-5-7-4 در طراحی و ساخت مساجد به منظور رعایت بهداشت، باید به تعبیه فضاها یا محل‌هایی برای کفش کن و وضوخانه توجه شود.

6-7-4 تصرف‌های صنعتی

1-6-7-4 در تصرف‌های صنعتی و کارگاهی رعایت ضوابط و استانداردهای شورای عالی حفاظت کار و سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران الزامی است.