20-3-1- تابلوهای‌ الزامی‌ برای‌ نصب‌ در تصرف‌های‌ مختلف‌ ساختمان‌ها

در تصرف‌های مختلف‌ ساختمان که‌ گروه‌بندی‌ آن‌ها در مباحث‌ 3 و 4 ارائه‌ گردیده است‌، نصب‌ تابلوهای‌ زیر الزامی‌ است‌. نظارت بر نصب‌ و بهره‌برداری از تابلوها در پایان کار ساختمان، در انطباق با مبحث‌ دوم، توسط‌ مهندس ناظر و در زمان بهره‌برداری توسط‌ مقام قانونی‌ مسئول ذکر شده در مبحث‌ بیست‌ و دوم (تعمیر و نگهداری‌) صورت می‌گیرد.

جدول شماره 3

20-3-1-1- در ساختمان‌های‌ کوتاه مرتبه‌ دارای‌ تصرف مسکونی‌ (م-4)، بعلت‌ آشنائی‌ ساکنین‌ به‌ محیط‌ زندگی‌، استفاده از تابلوها و علائم‌ ایمنی‌ الزامی‌ نیست‌.

20-3-2- محدوده نصب‌ علائم‌ تصویری‌ و تابلوها

20-3-2-1- تابلو یا سازه علائم‌ و دستگاه‌های‌ انتشار دهنده علائم‌ (صوتی‌ و نوری‌) نباید به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ یا نصب‌ شود که‌ هیچ‌ بخشی‌ از سطح‌ یا پایه‌ آن‌ها مانع‌ استفاده از هر نوع پله‌ فرار و خروجی‌ها در ساختمان شود.

20-3-2-2- تابلوها و علائم‌ تصویری‌ نباید باعث‌ مسدود کردن بازشوها و مانع‌ عبور هوا و نور به‌ داخل‌ بنا شوند.

20-3-2-3- تابلوهایی‌ که‌ نزدیک‌ترین‌ لبه‌ آن‌ها در فاصله‌ 1/5 متری‌ بازشو دیوارخارجی‌ بناها ساخته‌ می‌شوند، باید از جنس‌ مواد نسوز و یا پلاستیک‌های‌ تأیید شده باشند.

20-3-2-4- بر بالاترین‌ نقطه‌ همه‌ ساختمان‌ها و سازه‌های با ارتفاع بیش‌ از 36 متر باید حداقل‌ یک‌ علامت‌ نوری‌ (چراغ چشمک‌ زن) قرمز رنگ‌ نصب‌ شود.

تبصره: مرجع‌ صدور پروانه‌ ساختمان در هر منطقه‌ شهر می‌تواند بر اساس متوسط‌ ارتفاع ابنیه‌ حداقل‌ ارتفاع الزامی‌ نصب‌ علامت‌ نوری‌ هشدار دهنده را تعیین‌ و اعلام نماید.

20-3-2-5- فاصله‌ از خطوط برق فشار قوی‌: نصب‌ تابلوها و سازه علائم‌ و دستگاه‌های انتشار دهنده علائم‌ (صوتی‌ یا نوری‌) باید بصورتی‌ باشد که‌ لبه‌ تابلو حداقل‌ 1/80 متر فاصله‌ افقی‌ و حداقل‌ 3/60 متر فاصله‌ عمودی‌ از خطوط انتقال برق فشار قوی‌ داشته‌ باشد.

20-3-3- محدودیت‌های‌ مکان نصب‌ علائم‌ تصویری‌ و تابلوها

20-3-3-1- نصب‌ تابلوها بر تیرهای‌ برق، پایه‌های‌ علائم‌ دیگر و چراغ‌های‌ راهنمای‌ رانندگی‌، درختان، صخره‌ها و سایر عناصر طبیعی‌ ممنوع است‌. پرچم‌ها و موارد استثنا با مجوز مرجع‌ صدور مجوز تابلو بر پایه‌های‌ علائم‌ دیگر قابل‌ نصب‌ هستند.

20-3-3-2- هیچ‌ تابلوی‌ تبلیغاتی‌ نباید به‌ صورتی‌ نصب‌ شود که‌ مانع‌ از دیده شدن تابلوی‌ ایمنی‌ و نصب‌ شده قانونی‌ دیگر شود.

20-3-3-3- نصب‌ تابلویی‌ که‌ به‌ تشخیص‌ مسئولین‌ صدور مجوز تابلوها باعث‌ پنهان شدن همه‌ یا قسمتی‌ از هر تابلو یا چراغ هشدار دهنده و انتظامی‌ و راهنمای‌ رانندگی‌ و راهنمای‌ شهری‌ باشد و یا به‌ هر صورت مزاحم‌ کارکرد آن‌ها شود، ممنوع است‌.

20-3-3-4- نصب‌ تابلو به‌ صورتی‌ که‌ پنجره یا در، راه‌پله‌ و نردبام، راه خروج در حریق‌، راه عبور آتش‌نشانان، بازشو و نورگیر و راه تهویه‌ در ساختمانی‌ را ببندد، ممنوع است‌.

20-3-3-5- نصب‌ علائم‌ ایمنی‌ و تابلوهای‌ معرف کاربری‌ و نام ساختمان در محل‌های پیش‌بینی‌ شده در طرح ساختمان‌هائی‌ که‌ در انطباق با این‌ مقررات و به‌ تائید مرجع‌ صدور پروانه‌ ساختمان رسیده، الزامی‌ است‌.

20-3-3-6- تابلوها و علائم‌ ایمنی‌ باید در مکان مناسب‌ و بصورتی‌ نصب‌ گردند که‌ تنها در مواقع‌ برگریزان دیده نشوند و در فصول سبز، درختان مانع‌ دیده شدن آن‌ها نگردند.

20-3-4- الزامات ساخت‌ و نصب‌ علائم‌ تصویری‌ و تابلوها

20-3-4-1- در کلیه‌ تابلوهایی‌ که‌ دارای‌ تجهیزات برقی‌ داخلی‌ باشند، باید تمهیدات لازم به‌ منظور جلوگیری‌ از نفوذ نزولات جوی‌ و آب به‌ داخل‌ آن پیش‌بینی‌ شود.

20-3-4-2- ترسیم‌ علائم‌ تصویری‌ در تابلوهای‌ غیرایمنی‌ با رنگ‌ و نظایر آن، مستقیم‌ روی‌ دیوار یا روی‌ سایر عناصر ساختمانی‌ و طبیعی‌ مانند درخت‌ و صخره به‌ صورتی‌ که‌ قابل‌ برچیدن نباشد، ممنوع است‌.

20-3-4-3- تابلوها و علائم‌ تصویری‌ به غیر از تابلوها، پرچم‌ها و علائم‌ متحرک، شامل‌ پایه‌‌ها و ادوات برقی‌ ونورپردازی‌ آن‌ها باید بصورت ثابت‌ طراحی‌ شوند. نصب‌ تابلو و علائم‌ تصویری‌ بصورتی‌ که‌ پس‌ از نصب‌، تمامی‌ یا بخشی‌ از آن دارای‌ هرگونه‌ حرکتی‌ شامل‌ لرزش، چرخش‌ و حرکت‌ توسط‌ جریان هوا باشد ممنوع است‌.

20-3-4-4- در ساخت‌ تابلوها و علائم‌ حتی‌الامکان باید از ایجاد سکوها، سوراخ‌ها و درزهای‌ غیرمعمول که‌ محل‌ جمع‌ شدن گرد وغبار و بوجود آمدن لانه‌ پرندگان و انبار تجهیزات و وسایل‌ اضافی‌ شود، اجتناب کرد.

20-3-5- الزامات ایستائی‌ و سازه علائم‌ تصویری‌ و تابلوها

20-3-5-1- تابلوها و علائم‌ تصویری‌ باید به‌ گونه‌ای‌ ساخته‌ شوند که‌ در مقابل‌ عوامل‌ مخربی‌ چون بادهای‌ شدید، زمین‌لرزه، رطوبت‌، حریق‌ و غیرآن، از مقاومت‌ کافی‌ برخوردار باشد.

20-3-5-2- طراحی‌ سازه تابلوهایی‌ که‌ سطحی‌ بزرگتر از 8 متر مربع‌ دارند باید توسط‌ مهندس دارای‌ پروانه‌ اشتغال به‌ کار مهندسی‌ عمران با صلاحیت‌ طراحی‌ انجام شود. این‌ تابلوها و سازه‌های آن‌ها نباید بصورت پیش‌بینی‌ نشده، تنها بر عناصر ساختمانی‌ چون دست‌انداز و قرنیز ساختمان قرار گیرند.

20-3-5-3- در الصاق تابلوها و علائم‌ تصویری‌ دیواری‌ و طره بر بدنه‌ خارجی‌ ساختمان‌ها باید از بست‌های‌ نگهدارنده فولادی‌ و رول پلاک فلزی‌ استفاده شود، به‌ نحوی‌ که‌ از استحکام مطلوبی‌ برخوردار باشد. تعداد و کیفیت‌ بست‌ها و نگهدارنده‌های مذکور باید به‌ نحوی‌ تنظیم‌ شود که‌ تنها نیمی‌ از آن‌ها نیز برای‌ مقاومت‌ در برابر کلیه‌ شرایط‌ احتمالی‌ کافی‌ باشد.

20-3-5-4- محاسبات سازه و اجرای‌ پی‌ مورد نیاز تابلوها باید طبق‌ مبحث‌ 7 در خصوص پی‌ و پی‌سازی‌، با بررسی‌ ژئوتکنیکی‌ و شناسائی‌ خاک و هم‌چنین‌ مبحث‌ 9، طرح و اجرای‌ ساختمان‌های‌ بتن‌آرمه‌ انجام گیرد.

20-3-5-5- سازه تابلوهای‌ بزرگ و تبلیغاتی‌ باید با توجه‌ به‌ مبحث‌ 9 و 10 (طرح و اجرای‌ ساختمان‌های‌ بتن‌آرمه‌ و فولادی‌) طراحی‌ و محاسبه‌ شود و عمده‌ترین آن‌ها به‌ قرار زیر است‌: بار مرده، سر بارها و بارهای‌ زنده از جمله‌ بار برف، رانش‌ خاک، فشار هیدرواستاسیک‌ نیروی‌ باد، نیروهای‌ ناشی‌ از زلزله‌ وسایر عوامل‌ مانند انقباض و انبساط ناشی‌ از دما، ترکیدگی‌ بتن‌، تغییرات رطوبت‌ و نشست‌های‌ نا متجانس‌. این‌ بارها باید با رعایت‌ ضوابط‌ و مقررات مندرج در مبحث‌ ششم‌ مقررات ملی‌ ساختمان ایران ارزیابی‌ و محاسبه‌ شود.

20-3-6- الزامات نوع و مقاومت‌ مصالح‌ تابلوها

20-3-6-1- نوع مصالح‌ تابلوها (غیراز تابلوهای‌ موقت‌) و پایه‌های‌ نگهدارنده آن باید بادوام و مقاوم باشند و پوسیده و خراب نشوند.

20-3-6-2- استفاده از مصالح‌ قابل‌ احتراق چون چوب، کاغذ و پلاستیک‌های‌ قابل‌ اشتعال سریع‌، در تابلوهای‌ دارای‌ ادوات الکتریکی‌ ممنوع است‌.

20-3-6-3- استفاده از سطوح شیشه‌ای‌ در تابلوها (غیراز شیشه‌نویسی‌) ممنوع است‌ مگر آنکه‌ از شیشه‌های‌ نشکن‌ یا دارای‌ شبکه‌ محافظ‌ داخلی‌ استفاده شود.

20-3-6-4- در صورتی‌که‌ پایه‌‌های نگهدارنده تابلوها داخل‌ زمین‌ کار گذاشته‌ شود، باید این‌ قسمت‌ درون شالوده بتنی‌ قرار گیرد.

20-3-6-5- تابلوهایی‌ که‌ روی‌ نمای‌ ساختمان قرار می‌گیرند، از نظر شکل‌ و موقعیت‌ قرارگیری و مصالح‌ و رنگ‌ باید در سازگاری‌ و هماهنگی‌ با معماری‌ ساختمان و سیمای‌ شهری‌ باشند.

20-3-7- الزامات الکتریکی‌ تابلوها

20-3-7-1- سیم‌ها و تجهیزات الکتریکی‌ باید طبق‌ ضوابط‌ طرح و اجرای‌ تاسیسات برقی‌ ساختمان‌ها (مبحث‌ سیزدهم‌ مقررات ملی‌ ساختمانی‌ ایران) بوده، دارای‌ روکش‌ و عایق‌ مناسب‌ باشند و بصورت ثابت‌ نصب‌ شود.

20-3-7-2- در مواقع‌ قطع‌ برق وجود منابع‌ تغذیه‌ پشتیبان برای‌ تابلوهای‌ ایمنی‌ که‌ از قدرت برق بهره می‌گیرند لازم است‌. مگر در صورتی‌که‌ قطع‌ برق خود از بین‌برنده آن خطر باشد.

20-3-7-3- تابلوهای‌ ایمنی‌ و اضطراری‌ باید به‌ گونه‌ای‌ سازماندهی‌ و نظارت شوند که‌ در زمان بهره‌برداری‌ روشن‌ باشند یا به‌ وضوح دیده و خوانده شوند.

20-3-7-4- دریچه‌های‌ بازدید تجهیزات الکتریکی‌ تابلوهای‌ ایمنی‌ باید به‌ گونه‌ای‌ طراحی‌ شود که‌ قابل‌ دسترس برای‌ کودکان نبوده و تنها با کلید مخصوص باز و بسته‌ شوند.

20-3-7-5- در تابلوهای‌ نورانی‌ که‌ سطح‌ نمایش‌ تابلو از جنس‌ پلاستیک‌ شفاف یا نیمه‌ شفاف و یا مصالح‌ مشابه‌ باشند، لامپهای‌ روشنائی‌ وتجهیزات الکتریکی‌ باید حداقل‌ 5 سانتی‌متر از سطح‌ ورقه‌های‌ پلاستیک‌ فاصله‌ داشته‌ باشد.

20-3-7-6- در هیچ‌ تابلویی‌ نمی‌توان از نورپردازی‌ غیرالکتریکی‌ چون شعله‌ وآتش‌ استفاده کرد، مگر در موارد خاص مانند صنایع‌ و پالایشگاهها و اخذ مجوز از مرجع‌ صدور مجوز تابلوها.

20-3-7-7- تمام تابلوهائی‌ که‌ از طریق‌ جریان برق اقدام به‌ نورپردازی‌ می‌کنند، باید به‌ سیستم‌ اتصال به‌ زمین‌ مناسب‌ مجهز باشند.

20-3-8- نگهداری‌ و تعمیر تابلوها:

20-3-8-1- مسئول تابلوها در برابر حوادث احتمالی‌، چون سقوط، پرتاب قطعات، سقوط تابلو و قطعات آن در طوفان، برق گرفتگی‌ و سایر مخاطرات ناشی‌ از نگهداری‌ آن‌ها در شرایط‌ غیرایمن‌ نیز مسئولیت‌ دارد.

20-3-8-2- تمام تابلوها و علائم‌ ایمنی‌ باید در شرایط‌ مناسب‌ نگهداری‌ شوند. بطوری‌که‌ قصد و منظور اصلی‌ را به‌ درستی‌ اطلاع‌رسانی‌ نمایند. نگهداری‌ در شرایط‌ مناسب‌ از تمیز نمودن عادی‌، رنگ‌ پریدگی‌ تا کنترل مرتب‌ علائم‌ چراغ‌دار و صوتی‌ و نهایتاً اطمینان از کارکرد صحیح‌ آن‌ها را شامل‌ می‌شود.

20-3-8-3- نظافت‌، تعمیر و رنگ‌‌کاری‌ مجدد تابلو به‌ صورتی‌که‌ مغایرتی‌ با مشخصات مندرج در مجوز نیابد، ضروری‌ است‌ و نیاز به‌ اخذ مجوز ندارد.

20-3-8-4- چنانچه‌ نصب‌ و جابجایی‌ یا بر چیدن تابلوها موجب‌ خسارت یا آسیب‌ به‌ محل‌ نصب‌ شود و یا وضعیت‌ ناهنجاری‌ در محل‌ نصب‌ و ناهماهنگی‌ در نمای‌ شهری‌ ایجاد کند، مسئول تابلو و در صورت عدم دسترسی‌، مسئول ساختمان موظف‌ به‌ تعمیر و بازسازی‌ محل‌ نصب‌ است‌.

20-3-8-5- چنانچه‌ به‌ نحوی‌ مشخصات محل‌ نصب‌ علائم‌ تصویری‌ و تابلوها تغییر کند، بطوری‌ که‌ این‌ تغییر موجب‌ تغییر مشخصات آن‌ها شود، مسئول تابلو موظف‌ است‌ بگونه‌ای‌ وضعیت‌ قرارگیری‌ تابلو را تصحیح‌ کند که‌ مجدداً مطابقت‌ تابلو با مقررات تامین‌ شود.

20-3-8-6- نظارت بر علائم‌ و تابلوهای‌ الزامی‌ و بازدید از آن‌ها به‌ منظور پایداری‌، استحکام و ایمنی‌ تابلو و سازه آن باید در مراحل‌ و توسط‌ اشخاص زیر انجام گیرد:

الف‌) قبل‌ از بهره‌برداری‌ و در زمان ساخت‌، توسط‌ مهندس ناظر ساختمان و مسئول ایمنی‌ کارگاه ساختمانی‌.

ب) پس‌ از بهره‌برداری‌ در کارگاه‌ها، توسط‌ مسئولان ایمنی‌ کارگاه.

پ) پس‌ از هرگونه‌ تغییرات و ایجاد وقفه‌ در استفاده از آن، توسط‌ مسئول تابلو.

پ) پس‌ از وقوع باد، طوفان، زلزله‌ و غیره، توسط‌ مسئول تابلو.

ت) در هنگام بهره‌برداری از ساختمان، در مقاطع‌ شش‌ ماهه‌ بصورت ادواری‌، توسط‌ مسئول تابلو و در صورت عدم دسترسی‌، توسط‌ مسئول ساختمان.

20-3-9- ضوابط‌ کلی‌ استفاده از علائم‌ ایمنی‌ تصویری‌ و تابلوها:

20-3-9-1- علائم‌ تصویری‌ تابلوها باید طبق‌ مشخصاتی‌ که‌ در این‌ مبحث‌ ارائه‌ می‌شود، برای‌ بیننده به‌ راحتی‌ قابل‌ رویت‌ و فهم‌ باشد.

20-3-9-2- تابلوها و علائم‌ تصویری‌ ایمنی‌ با توجه‌ به‌ هدفی‌ که‌ در نصب‌ تابلو تعقیب‌ می‌شود، باید در ارتفاع مناسب‌ نصب‌ شوند. در مکان‌هایی‌ که‌ نور طبیعی‌ ضعیف‌ است‌، باید از رنگ‌های‌ بازتاب نور و خود نور و مواد شب‌ رنگ‌ و یا نور مصنوعی‌ استفاده شود.

20-3-9-3- علائم‌ و تابلوهای‌ ایمنی‌ که‌ بعلت‌ احتمال دیده نشدن، در تراز بالاتر از دید چشم‌ قرار می‌گیرند، در بالای‌ درها و تراز بیش‌ از 2/00 متر از کف‌ فضا نصب‌ می‌گردند.

20-3-9-4- علائم‌ و تابلوهای‌ ایمنی‌ معمول در ساختمان باید در حدود ارتفاع چشم‌ در حریم‌ 1/15 متر تا 1/70 متری‌ از کف‌ فضا نصب‌ گردند.

شکل‌ شماره 12

20-3-9-5- علائم‌ و تابلوهای‌ ایمنی‌ که‌ برای‌ پیام‌رسانی‌ در زمان حریق‌، در تراز نزدیک‌ به‌ کف‌ فضاها نصب‌ می‌شوند، باید در حریم‌ ارتفاعی‌ 0/10 متر تا 0/45متر از کف‌ نصب‌ شوند. علامت‌ باید به‌ صورت همسطح‌ با درب بر روی‌ آن نصب‌ شود. در جاهایی‌ که‌ علامت‌ بر روی‌ دیوار نصب‌ شود، باید در فاصله‌ کمتر از 0/10 متر از چهارچوب و سمت‌ دستگیره آن قرار داشته‌ باشد.

20-3-9-6- نوارها و علائم‌ ایمنی‌ که‌ برای‌ پیامرسانی‌ بر روی‌ کف‌ فضاها نصب‌ می‌شوند، باید بصورت ممتد بیننده را به‌ سمت‌ خروج و مقصد علائم‌ هدایت‌ نمایند. فاصله‌ نوارهای‌ پیرامونی‌ فضاها از دیوار حداکثر 0/10 متر باشد.

شکل‌ شماره 13

20-3-9-7- ارتفاع حروف فارسی‌ در علائم‌ ایمنی‌ در شرایطی‌که‌ تابلو در فاصله‌ زیر 10 متر دیده می‌شود، حداقل‌ 75 میلی‌متر است‌.

20-3-9-8- ارتفاع حروف فارسی‌ در علائم‌ ایمنی‌ در شرایطی‌که‌ تابلو در فاصله‌ 10 تا 20 متر دیده می‌شود، حداقل‌ 150 میلی‌متر است‌.

20- 3-9-9- ارتفاع حروف فارسی‌ در علائم‌ ایمنی‌ در شرایطی‌که‌ تابلو در فاصله‌ 20 تا 40 متر دیده می‌شود، حداقل‌ 200 میلی‌متر است‌.

20-3-9-10- زمانی‌ که‌ موضوع مطرح در علامت‌ و یا خطر مصرح در متن‌ تابلو دیگر وجود نداشته‌ باشد، باید سریعاً توسط‌ مسئول تابلو و در صورت عدم دسترسی‌، مسئول ساختمان جمع‌آوری‌ شود.

20-3-10- ضوابط‌ کلی‌ استفاده از علائم‌ ایمنی‌ در برابر حریق‌:

20-3-10-1- رنگ‌های‌ مورد استفاده در علائم‌ ایمنی‌ در حریق‌ عبارتند از:

جدول شماره 4

20-3-10-2- اگر نور طبیعی‌ در محل‌ نصب‌ علائم‌ ایمنی‌ در برابر حریق‌ کم‌ باشد، فراهم‌ نمودن روشنایی‌ کافی‌ از طریق‌ رنگ‌های‌ بازتاب نور و خود نور و مواد شب‌ رنگ‌ و یا نور مصنوعی‌ ضروری‌ است‌.

20-3-10-3- در هنگام حریق‌ استفاده از علائم‌ مکمل‌ نوری‌، کلامی‌ یا صوتی‌ به‌ منظور هدایت‌ به‌ خروجی‌های‌ اضطراری‌ و مسیرهای‌ فرار و محل‌ استقرار تجهیزات اطفای‌ حریق‌ توصیه‌ می‌شود.

20-3-10-4- رنگ‌ قرمز مشخص‌ کننده مکان تجهیزات اطفاء حریق‌ می‌باشد. مکان تجهیزات با به‌کارگیری‌ تابلو و یا بارنگ‌آمیزی‌ پس‌ زمینه‌‌ای که‌ تجهیزات روی‌ آن قرار دارند مشخص‌ می‌شود.

در صورتیکه‌ تجهیزات بطور عمده قرمز باشند ممکن‌ است‌ به‌ تشخیص‌ مسئولین‌ نیاز به‌ رنگ‌ کردن پس‌ زمینه‌ نباشد.

20-3-10-5- اگر بنا به‌ هر دلیلی‌ تجهیزات آتش‌نشانی‌ در مکانی‌ دور از دید مستقیم‌ قرار داشت‌، مکان آن‌ها باید با علائم‌ و جهت‌ نماهای‌ مناسب‌ برای‌ معرفی‌ تجهیزات آتش‌نشانی‌ طبق‌ مشخصات علائم‌ تصویری‌ ایمنی‌ معین‌ شود.

20-3-10-6- علامت‌ تصویری‌ ایمنی‌ می‌تواند با متن‌ توضیحی‌ همراه شود، اما متن‌ نوشتاری‌ به‌ تنهایی‌ به‌ عنوان علامت‌ تصویری‌ ایمنی‌ کفایت‌ نمی‌کند.

20-3-10-7- مجوزهای‌ صادره برای‌ سیستم‌های‌ اعلام و اطفای‌ حریق‌ باید بصورت ادواری‌ تمدید و اعتبار آن‌ها کنترل شود. لذا تعمیر، حفظ‌ ونگهداری‌ و بروزرسانی‌ سیستم‌های‌ اعلام و اطفای‌ حریق‌ ضروری‌ است‌.

20-3-10-8- به‌ منظور آگاهی‌ استفاده کنندگان و آتش‌نشانها از ساختمان‌ها و تصرف‌های‌ تعیین‌ شده در جدول 20-3-1 باید نقشه‌ راهنمای‌ تخلیه‌ اضطراری‌ هر طبقه‌ و راهنمای‌ واکنش‌ اضطراری‌ در جوار ورودی‌های‌ ساختمان‌ها نصب‌ شود.

20-3-11- ضوابط‌ کلی‌ استفاده از علائم‌ نوری‌

20-3-11-1- علامت‌ باید به‌ میزان کافی‌ روشن‌ و قابل‌ رویت‌ بوده، اما باعث‌ خیره شدن چشم‌ نشود.

20-3-11-2- رنگ‌ علائم‌ نوری‌ ایمنی‌ باید هماهنگ‌ و مطابق‌ جدول رنگ‌های‌ ایمنی‌ باشد.

20-3-11-3- به‌ منظور جلوگیری‌ از سردر گمی‌، از به‌ کار بردن چند علامت‌ هشدار ایمنی‌ نوری‌ در کنار یکدیگر یا در نزدیکی‌ یک‌ منبع‌ نور مشابه‌ اجتناب شود.

20-3-11-4- اگر یک‌ علامت‌ نوری‌ بتواند به‌ شکل‌ روشن‌ دائمی‌ و یا چشمک‌ زن و گردان عمل‌ نماید، لازم است‌ در موارد اضطراری‌ از حالت‌ چشمک‌ زن و گردان استفاده شود تا باعث‌ القاء حس‌ خطر بالاتر و فوریت‌ بیشتر شود.

20-3-11-5- دور و فرکانس‌ خاموش و روشنی‌ یک‌ علامت‌ ایمنی‌ چشمک‌ زن باید به‌ گونه‌‌ای انتخاب شود که‌ پیام بطور کامل‌ منتقل‌ شود و باعث‌ سردرگمی‌ و اختلاط با دیگر علامت‌های‌ نوری‌ موجود در محل‌، مانند علائم‌ همیشه‌ روشن‌ نشود.

20-3-11-6- اگر یک‌ علامت‌ نوری‌ در کنار یک‌ علامت‌ صوتی‌ بکار رود، بین‌ آن‌ها باید هماهنگی‌ ایجاد شود. به‌ این‌ معنا که‌ دور و فرکانس‌ نور چشمک‌ زن و گردان باید همزمان با افت‌ و خیز علائم‌ صوتی‌ باشد.

20-3-12- ضوابط‌ کلی‌ استفاده از علائم‌ صوتی‌:

20-3-12-1- به‌کارگیری‌ علائم‌ صوتی‌ در حریق‌ برای‌ آگاه نمودن مردم از وجود خطر در آن محل‌ است‌. این‌ سیستم‌ هشداردهنده باید طی‌ یک‌ روال از قبل‌ برنامه‌ریزی‌ شده به‌ منظور تخلیه‌ به‌ موقع‌ افراد از مکان‌های‌ مورد نظر عمل‌ نماید.

20-3-12-2- آژیر حریق‌ علامتی‌ صوتی‌ است‌ که‌ توسط‌ دستگاهی‌ خاص، بدون کمک‌ صدای‌ انسان و با صداهای‌ مصنوعی‌ منتشر می‌شود. آژیر حریق‌ باید:

• دارای‌ صدایی‌ باشد که‌ به‌ مقدار قابل‌ توجه‌ از صداهای‌ محیط‌ بلندتر باشد، تا در تمام فضاها شنیده شود.
• به‌ سادگی‌ از میان صداهای‌ دیگر و علائم‌ صوتی‌ دیگر قابل‌ تشخیص‌ باشد.
• تا تخلیه‌ ساکنین‌ ادامه‌ یابد.

20-3-12-3- آژیر اعلام حریق‌ می‌تواند به‌ گونه‌های‌ متفاوتی‌ باشد اما نکته‌ حائز اهمیت‌ آنست‌ که‌ روش بکار گرفته‌ شده متناسب‌ با شرایط‌ کاربری‌ و ساختمان مورد نظر باشد.

20-3-12-4- آژیر اعلام حریق‌ می‌تواند همراه با علائم‌ نوری‌ و چشمک‌زن باشد.

20-3-12-5- نصب‌ سیستم‌ هشداردهنده باید با هماهنگی‌ مسئول ساختمان انجام گیرد.

20-3-12-6- در آن واحد باید فقط‌ یک‌ نوع علامت‌ صوتی‌ منتشر شود.

20-3-12-7- اگر وسیله‌‌ای قادر به‌ پخش‌ صدا در فرکانس‌‌های ثابت‌ یا متغیراست‌، از فرکانس‌‌های متغیربا شدت صوتی‌ بیش‌ از 10دسی‌ بل‌ بالاتر از صدای‌ نوفه‌ محیط‌ استفاده شود، تا وضعیت‌ اضطراری‌ را القا کند.

20-3-12-8- چنانچه‌ دستگاهی‌ بتواند علائم‌ صوتی‌ را در فواصل‌ منظم‌ و متغییر پخش‌ نماید می‌توان از طول موج متغیربرای‌ خطرات درجه‌ بالا و یا نیاز فوری‌ و اضطراری‌ استفاده کرد.

20-3-13- ضوابط‌ کلی‌ استفاده از علائم‌ ایمنی‌ کلامی‌:

20-3-13-1- ارائه‌ کنندگان علائم‌ ایمنی‌ کلامی‌ باید آگاهی‌ کافی‌ از زبان استفاده شده داشته‌ و آن را به‌ درستی‌ تلفظ‌ و درک کنند.

20-3-13-2- ارتباط کلامی‌ بین‌ پیام دهنده و یک‌ یا چند شنونده باید کوتاه، با گروهی‌ از کلمات یا حتی‌الامکان با تک‌ کلمات مندرج در جدول 2 باشد.

20-3-13-3- پیامها باید مختصر، ساده و واضح‌ بوده و مهارت ارتباط کلامی‌ پیام دهنده و قابلیت‌ شنونده پیام باید طوری‌ هماهنگ‌ باشد که‌ ارتباط به‌ نحو مناسبی‌ برقرار شود.

20-3-13-4– ارتباط کلامی‌ مستقیم‌ می‌تواند بصورت مستقیم‌ (با صدای‌ گوینده) و یا غیرمستقیم‌ توسط‌ صدای‌ ضبط‌ شده انسان و یا صدای‌ مصنوعی‌ پخش‌ شود.

20-3-14- ضوابط‌ کلی‌ استفاده از علائم‌ ایمنی‌ با حرکات دست‌

20-3-14-1- علائم‌ ایمنی‌ حرکات دست‌ برای‌ هدایت‌ کردن حرکات وسایل‌ نقلیه‌ و دستگاه‌هایی چون جرثقیل‌ها، که‌ ممکن‌ است‌ خطرساز باشند، به‌کار می‌روند. علائم‌ باید دقیق‌، ساده، سهل‌الاجرا و قابل‌ درک باشند.

20-3-14-2-باید اطمینان حاصل‌ شود که‌ علامت‌ دهنده آگاهی‌ کامل‌ به‌ علائم‌ حرکتی‌ دست‌ داشته‌ و آموزش لازم را دیده باشد.

20-3-14-3- در مواردی‌ ممکن‌ است‌ علائم‌ حرکت‌ دست‌ اعلام شده در شکل‌ شماره 11 کفایت‌ نکند، در چنین‌ مواقعی‌ از علائم‌ توافق‌ شده تکمیلی‌ نیز می‌توان استفاده کرد.

20-3-14-4- علائم‌ توافق‌ شده با حرکات دست‌ در کارگاه باید در همه‌ قسمت‌ها بصورت یکسان استفاده شود. کارکنان ذیربط‌ باید با این‌ علائم‌ و کاربرد آن‌ها آشنا باشند.

20-3-14-5- علامت‌ دهنده باید در موقعیتی‌ قرار گیرد که‌ تسلط‌ کافی‌ بر عملیات داشته‌ و توسط‌ کلیه‌ مخاطبین‌ دیده شود، ولی‌ خودش در معرض خطر ناشی‌ از انجام آن عملیات قرار نگیرد.

20-3-14-6- در طول عملیات این‌ اطمینان حاصل‌ شود که‌ وظیفه‌ علامت‌ دهنده مختص‌ هدایت‌ عملیات و انجام اقدامات لازم برای‌ ایمنی‌ افراد حاضر در محوطه‌ باشد.

20-3-14-7- در بعضی‌ موارد به‌ منظور حفظ‌ ایمنی‌ ممکن‌ است‌ استفاده از نیروی‌ کمکی‌ و فرد دیگری‌ برای‌ هماهنگی‌ عملیات احتیاج باشد. در این‌ حالت‌ اطمینان حاصل‌ شود که‌ شخصی‌ که‌ علائم‌ را دریافت‌ می‌نماید از یک‌ علامت‌ دهنده پیروی‌ نماید مگر در حالت‌‌های خاص که‌ از قبل‌ هماهنگ‌ شده باشد.

20-3-14-8- چنانچه‌ انجام دهنده عملیات قادر به‌ ادامه‌ اجرای‌ کار به‌ نحو مطلوب و ایمن‌ نباشد کل‌ عملیات باید تا زمان دریافت‌ دستورات بعدی‌ متوقف‌ شود.

20-3-14-9- چنانچه‌ شرایط‌ جوی‌ به‌ نحوی‌ باشد که‌ نور کم‌ شود ویا کاهش‌ دید پدید آید، لازم است‌ علامت‌ دهنده از لباس‌های بازتاب نور یا خود نور استفاده کند. استفاده از وسایلی‌ مانند راکت‌ یا بازوبندهای‌ شبرنگ‌ نیز برای‌ درک و شناسائی‌ بهتر علائم‌ توصیه‌ می‌شود.