1-3-15 الزامات اولیه طراحی

مهندسین طراح باید با استفاده از اطلاعات این بخش و اطلاعات تکمیلی اخذ شده از شرکت‌های معتبر سازنده نسبت به انتخاب نوع،تعداد، ظرفیت و مکان صحیح قرارگیری پلکان برقی اقدام نمایند و مسئولیت هرگونه اشتباهی در خصوص موارد ذکر شده به عهده آنان می‌باشد.

1-1-3-15 پلکان برقی باید در محلی که بیشترین تردد مسافران از آنجا صورت میگیرد تعبیه گردد، و بدون بروز اغتشاش در مسیر حرکت عادی آن طبقه، افراد را به سطح بالاتر یا پایینتر منتقل نماید در صورت عدم امکان رؤیت باید با علائم مناسبی افراد به سمت پلکان برقی هدایت شوند.

2-1-3-15 در ابتدا و انتهای پلکان برقی فضای غیرمحصور مناسبی در نظر گرفته شود، به نحوی که مسافران به راحتی به مسیر حرکت خود ادامه داده از ازدحام در قسمت ورودی و خروجی جلوگیری شود. حداقل عرض این فضا باید به اندازه فاصله لبه بیرونی دستگیره‌ها به علاوه 80 میلی‌متر از هر طرف بیشتر بوده و عمق آن از انتهای دستگیره حداقل 2/5 متر باشد (شکل 15-3-1-2)، در صورتی که عمق 2 متر باشد حداقل عرض باید دو برابر فاصله بین مرکز دو دستگیره باشد.

شکل 15-3-1-2 فضای باز در ورودی یا خروجی پلکان برقی

3-1-3-15 مهندسان طراح با توجه به شرایط و موقعیت ساختمان می‌توانند آرایش پلکان برقی را با رعایت بندهای این مقررات و مشورت شرکت‌های معتبر سازنده به کار گیرند.

4-1-3-15 در مکان‌های پرتردد نظیر مترو و پایانه‌های مسافری باید از پله‌های عریض استفاده نمود. پلکان برقی این اماکن باید از نوع پرکار یا خیلی پرکار انتخاب شوند.

5-1-3-15 در صورتی که پلکان برقی در محیط روباز استفاده می‌شود باید از نوعی انتخاب شود که سازگاری کافی با شرایط محیطی را دارا باشد.

6-1-3-15 اطراف منطقه باز طبقه فوقانی میبایستی به نحوی محصور گردد که امکان سقوط ناخواسته اشیا یا افراد، وجود نداشته باشد.

7-1-3-15 حداکثر سرعت پلکان برقی در صورتی که زاویه شیب آن بیش از 30 درجه نباشد 0/75 متر بر ثانیه می‌باشد. در صورتی که زاویه شیب بین 30 تا 35 درجه باشد حداکثر سرعت اسمی 0/5 متر بر ثانیه می‌باشد.

8-1-3-15 سرعت اسمی پیاده‌رو متحرک در ورودی و خروجی آن حداکثر 0/75 متر بر ثانیه می‌باشد.

9-1-3-15 تحت شرایط خاصی سرعت اسمی پیاده‌رو متحرک در ورودی و خروجی تا 0/9 متر بر ثانیه قابل افزایش است در این صورت نباید عرض پیاده‌رو متحرک از 10/1 متر بیشتر باشد.

10-1-3-15 حداقل فاصله قائم مجاز ما بین نوک هر پله تا هر مانع فوقانی 2/30 متر می‌باشد.

11-1-3-15 زاویه شیب پلکان برقی نباید از 30 درجه بیشتر شود. در صورتی که حداکثر ارتفاع پله 6 متر و حداکثر سرعت آن 0/5 متر بر ثانیه باشد این زاویه تا 35 درجه قابل افزایش است (شکل 15-3-1-11)

شکل 15-3-1-11- زوایای شیب پلکان برقی

12-1-3-15 زاویه شیب پیاده‌رو متحرک حداکثر 12 درجه نسبت به سطح افق می‌باشد (شکل 15-3-1-12)

شکل 15-3-1-12- زوایای شیب پیاده‌روهای متحرک

13-1-3-15 در صورتی که زاویه شیب پیاده‌رو متحرک بیش از 6 درجه باشد، باید در سطح فوقانی حرکت حداقل مسافت 0/4 متر را با زاویه شیب کمتر از 6 درجه طی نماید. در صورتی که سرعت طبق مقررات بند (15-3-1-12) باشد این مسافت حداقل به 61/6 متر افزایش می‌یابد.

2-3-15 ویژگی‌های سازه و نحوه انتخاب پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک

1-2-3-15 نیروهای استاتیکی و دینامیکی وارد شده از طرف پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک به سازه ساختمان و نیروی قابل تحمل قلاب‌های نصب پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک متناسب با عرض پله، ارتفاع، زاویه نوع مصالح مورد استفاده توسط شرکت سازنده تعیین می‌شود. لذا مهندسان طراح سازه باید پس از مشخص نمودن ارتفاع زاویه و انتخاب عرض پله طبق بند (15-3-2-2)، میزان نیروها و محل اثر آن‌ها را از شرکت‌های معتبر سازنده پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک اخذ نموده در محاسبه و طراحی سازه لحاظ نمایند.

2-2-3-15 ظرفیت جابه جایی افراد توسط پلکان برقی در ساعت از نظر تئوری از رابطه 15-3-2-2 به دست می‌آید (شکل 15-3-2-2) هم‌چنین جدول 15-3-2-2- ظرفیت جابه جایی برای سرعت‌ها و عرض پله‌های معمول را نمایش می‌دهد.

که در آن:

C_t = تعداد افراد جابه جا شده در ساعت

V = سرعت حرکت پله (متر بر ثانیه)

K = ضریب متناسب با عرض پله

T= عمق پله (متر)

(P/h) = نفر در ساعت

در صورتی که عرض پله 0/6 متر (1 نفر روی هر پله )باشد: K=1

در صورتی که عرض پله 0/8 متر (1/5 نفر روی هر پله ) باشد: K=1/5

در صورتی که عرض پله 1 متر (2نفر روی هر پله) باشد: K=2

شکل 15-3-2-2- تعداد افراد روی هر بله متناسب با عرض آن (ضریب (K)

جدول 15-3-2-2 ظرفیت جابه جایی پلکان برقی

توضیح: در عمل تعداد افرادی که توسط پلکان برقی در یک ساعت جا به جا می‌شوند کمتر از مقادیر بالا است زیرا برخی از پله‌ها خالی میمانند و روی هر پله هم تعداد کامل سوار نمی‌شوند.

3-2-3-15 محاسبه ظرفیت جابه جایی افراد در پیاده‌رو متحرک از رابطه مندرج در بند (15-3-2-2) به دست می‌آید. ضریب K در صورتی که عرض پیاده‌رو متحرک 1/20 متر باشد 2/5 می‌باشد.

4-2-3-15 در طراحی محل نصب پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک باید پیش‌بینی‌های لازم جهت چاهک متناسب با نوع و ارتفاع پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک مدنظر قرار گیرد، ابعاد و ارتفاع چاهک مذکور طبق جدول‌های شرکت‌های سازنده پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک طراحی میگردد.

3-3-15 تأثیرات پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک بر سازه ساختمان

1-3-3-15 نیروهای استاتیکی و دینامیکی ناشی از وزن و حرکت پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک باید در محاسبه و طراحی سازه ساختمان مورد نظر قرار گیرند.

2-3-3-15 تأثیرات دینامیکی ناشی از ارتعاش موتور پلکان برقی باید در محاسبه و طراحی سازه ساختمان و سازه نگهدارنده پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک در نظر گرفته شود.

4-3-15 مشخصات فنی پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک

1-4-3-15 پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک باید قابلیت حرکت در دو جهت پایین و بالا را داشته باشد. تغییر جهت حرکت پس از تخلیه کامل افراد به عهده تکنسین مقیم و مسئول پلکان برقی می‌باشد جهت حرکت نباید توسط مسافرین قابل تغییر باشد.

2-4-3-15 در پلکان برقی باید حداقل 2 و حداکثر 4 پله تخت در ورودی و خروجی جهت تسهیل پیاده شدن افراد پیش‌بینی گردد. در صورتی که ارتفاع پلکان برقی بیش از 6 متر باشد تعبیه 3 پله تخت در ورودی و خروجی پلکان برقی الزامی است.

3-4-3-15 نرده‌های پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک باید در دو طرف وجود داشته باشند. جنس دیواره‌های آن‌ها معمولاً فلز است. در صورتی که جنس این دیواره‌ها شیشه باشد باید از نوع شیشه ایمنی با مقاومت مکانیکی کافی و حداقل 6 میلی‌متر ضخامت باشد.

4-4-3-15 نرده‌های هر دو طرف باید پس از رسیدن به سطح افقی طبقات حداقل 300 میلی‌متر ادامه یابند.

5-4-3-15 شانه ثابت فلزی قابل تنظیم، با دندانه‌های متناسب با شکل شیارهای پله یا تسمه در قسمت ورودی و خروجی به صورت ثابت باید نصب گردد.

6-4-3-15 دستگیره روی نرده‌های دو طرف پله باید متحرک و هم جهت حرکت پله بوده و سرعت حرکت آن برابر سرعت حرکت پله با رواداری حداکثر 2 ± درصد باشد.

7-4-3-15 فاصله بین کناره‌های خارجی دستگیره و دیواره یا مانع اطراف (در صورت وجود) نباید کمتر از 80 میلی‌متر باشد.

8-4-3-15 فاصله بین پله‌ها و یا فاصله بین پله‌ها و حفاظ کناری آن‌ها نباید بیش از 5 میلی‌متر باشد.

9-4-3-15 در مکان‌های کم ترافیک جهت صرفه‌جویی انرژی و جلوگیری از استهلاک پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک لازم است با استفاده از چشم الکترونیک و یا حسگرهای مکانیکی سیستمی تعبیه گردد که در بازه‌های زمانی عدم استفاده افراد، از سرعت حرکت دستگاه کاسته شده و یا متوقف گردد.

5-3-15 حفاظت‌های فنی و ایمنی

1-5-3-15 لازم است در گوشه زیر سقف طبقه فوقانی و پلکان برقی محافظ نصب گردد.

2-5-3-15 قبل از راه‌اندازی پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک نسبت به عملکرد کلیه سیستم‌های ایمنی باید اطمینان حاصل نمود.

3-5-3-15 در محل ورود و خروج دستگیره به نرده‌های دو طرف پله باید محافظ دست یا انگشت یا اشیای خارجی تعبیه نمود.

4-5-3-15 پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک باید به سیستم ترمز مطابق با استانداردهای ملی پلکان برقی در صورت وجود یا استانداردهای معتبر بین‌المللی مجهز باشند و در صورت بروز هرگونه خطای برقی، ترمز پلکان برقی باید فعال گردد و به صورت آرام حرکت پله را به طور خودکار متوقف نماید.

5-5-3-15 کنترل کننده مکانیکی سرعت (گاورنر) جهت تشخیص ازدیاد یا کاهش سرعت مجاز باید در ساختار پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک پیش‌بینی گردد.

6-5-3-15 جهت توقف اضطراری حرکت پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک دکمه قرمز رنگ قابل رؤیتی در گوشه پایین سمت راست ورودی و خروجی پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک باید نصب گردد. در پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک با طول زیاد باید دگمه‌های اضطراری اضافی نصب شود به گونه‌ای که حداکثر فاصله بین آن‌ها در پلکان برقی 30 متر و در پیاده‌رو متحرک 40 متر باشد.

7-5-3-15 در هنگام شکستن،پله گیر کردن مانعی بین پله‌ها یا بین پله‌ها و صفحه شانه‌ای و پاره شدن زنجیر اتصال پله‌ها به یکدیگر باید به وسیله حسگرهای جداگانه حرکت پله متوقف گردد.

8-5-3-15 عرض شیار هر پله از 5 تا 7 میلی‌متر و عمق آن از 10 میلی‌متر نباید کمتر باشد. سطح پله باید مانع لیز خوردن افراد شود.

9-5-3-15 حداکثر ارتفاع هر پله 0/24 متر و حداقل عمق 0/38 متر می‌باشد.

10-5-3-15 سراسر اجزای پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک باید در کلیه ساعات کارکرد با روشنایی یکنواخت بیش از 54 لوکس روشن شود.

11-5-3-15 در سطح ورودی و خروجی پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک باید تابلوهای قابل رؤیت و مقاومی حاوی نکات ایمنی و هشدار دهنده زیر نصب شوند:

الف-توجه،

ب- مخصوص عبور افراد،

پ- مواظب کودکان خود باشید،

ت- دستگیره‌ها را بگیرید، و

ث- به کناره‌ها تکیه نکنید.

12-5-3-15 تمام فضاهای پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک که نیاز به بازرسی یا تعمیر دارند باید دارای درهایی باشند که در شرایط عادی بسته باشند.

6-3-15 حفاظت در مقابل آتش

1-6-3-15 علاوه بر رعایت مقررات این بخش رعایت مقررات مبحث سوم مقررات ملی ساختمان در خصوص حفاظت در برابر آتش الزامی می‌باشد.

2-6-3-15 کناره‌ها و زیر مهاری‌های اصلی پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک باید از مواد مقاوم به حریق ساخته شوند.

تبصره: برای جلوگیری از نفوذ شعله‌های آتش یا دود می‌توان در نقاط باز دو طبقه درهایی را تعبیه نمود. در این صورت باید این درها به نحوی ساخته شوند که به محض رسیدن مسافران به راحتی به هر دو طرف قابل باز شدن باشند

3-6-3-15 در صورت وجود درهای ضد حریق بیان شده در توصیه فوق، قبل از روشن شدن پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک مسئول مربوطه باید از قفل نبودن این درها اطمینان حاصل نماید.

4-6-3-15 در صورتی که سیستم اعلام حریق در اطراف پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک تعبیه شده باشد توصیه می‌گردد به نحوی به سیستم کنترل پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک مرتبط باشد که هنگام عملکرد آن‌ها، پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک هم جهت با ورود افراد به ساختمان متوقف شده و در صورت صلاحدید مسئولان آتشنشانی (پس از خروج کامل افراد از پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک) کلیه پلکانها و پیاده‌روها توسط افراد مسئول در جهت تخلیه افراد از ساختمان تغییر جهت داده و حرکت نمایند.

7-3-15 تحویل‌گیری و نگهداری

1-7-3-15 پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک باید مطابق ضوابط این مقررات در ساختمان‌ها نصب و راه‌اندازی گردد و قطعات منفصله و یا مونتاژ شده آن مطابق ضوابط سازمان ملی استاندارد ایران به شماره 1 – 6303 ساخته شده و پس از نصب بازرسی فنی شده باشند.

2-7-3-15 مسئولیت کارکرد صحیح ایمن و مداوم پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک پس از نصب و راه‌اندازی به عهده شرکت سازنده یا پیمانکار فروشنده آن می،باشد، ولی مهندسان یا مسئولان بهره‌برداری یا کارفرما باید طبق مفاد این مقررات و سایر موارد ایمنی و فنی مندرج در مشخصات فروشنده پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک را تحویل بگیرند و در این زمینه مسئولیت دارند.

3-7-3-15 در صورتی که هر یک از موارد مندرج در این مقررات توسط فروشنده یا سازنده پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک و یا موارد ساختمانی رعایت نشده باشد، هر کدام در حوزه مسئولیت خود موظف به رفع مغایرت بوده و تا زمان رفع این موارد تحویل‌گیری و بهره‌برداری از پلکان برقی و پیاده‌رو متحرک امکان‌پذیر نخواهد بود.

4-7-3-15 پس از تحویل‌گیری پلکان برقی و پیاده‌روهای متحرک، نگهداری و سرویس‌های منظم آن باید به عهده شرکت‌های ذی صلاح گذاشته شود. هرگونه اشکال ناشی از عدم سرویس به عهده نگهدارنده می‌باشد و در صورت عدم عقد قرارداد نگهداری مسئولیت به عهده مسئولان ساختمان یا نمایندگان قانونی آن‌ها می‌باشد.